Valmiki Ramayanam - Balakanda - Part 18

శ్రీమద్వాల్మీకియరామాయణే బాలకాండే సప్తపఞ్చాశః సర్గః |౧-౫౭|
తతః సంతప్త హృదయః స్మరన్ నిగ్రహం ఆత్మనః |
వినిఃశ్వస్య వినిఃశ్వస్య కృత వైరో మహాత్మనా |౧-౫౭-౧|
స దక్షిణాం దిశం గత్వా మహిష్యా సహ రాఘవ |
తతాప పరమం ఘోరం విశ్వామిత్రో మహాతపాః |౧-౫౭-౨|
ఫల మూల అశనో దాంతైః చచార మహత్ తపః |
అథ అస్య జజ్ఞిరే పుత్రాః సత్య ధర్మ పరాయణాః |౧-౫౭-౩|
హవిష్పందో మధుష్యందో దృఢనేత్రో మహారథః |
పూర్ణే వర్ష సహస్రే తు బ్రహ్మా లోక పితామహః |౧-౫౭-౪|
అబ్రవీత్ మధురం వాక్యం విశ్వామిత్రం తపో ధనం |
జితా రాజర్షి లోకాః తే తపసా కుశిక ఆత్మజ |౧-౫౭-౫|
అనేన తపసా త్వాం హి రాజ ఋషిర్ ఇతి విద్మహే |
ఏవం ఉక్త్వా మహాతేజా జగామ సహ దైవతైః |౧-౫౭-౬|
త్రివిష్టపం బ్రహ్మ లోకం లోకానాం పరమ ఈశ్వరః |
విశ్వామిత్రో అపి తత్ శ్రుత్వా హ్రియా కించిత్ అవాఙ్ముఖః |౧-౫౭-౭|
దుఃఖేన మహతా ఆవిష్టః స మన్యుః ఇదం అబ్రవీత్ |
తపః చ సుమహత్ తప్తం రాజ ఋషిర్ ఇతి మాం విదుః |౧-౫౭-౮|
దేవాః స ఋషి గణాః సర్వే న అస్తి మన్యే తపః ఫలం |
ఏవం నిశ్చిత్య మనసా భూయ ఏవ మహాతపాః |౧-౫౭-౯|
తపః చచార కాకుత్స్థ పరమం పరమ ఆత్మవాన్ |
ఏతస్మిన్ ఏవ కాలే తు సత్య వాదీ జిత ఇంద్రియః |౧-౫౭-౧౦|
త్రిశంకుః ఇతి విఖ్యాత ఇక్ష్వాకు కుల వర్ధనః |
తస్య బుద్ధిః సముత్పన్నా యజేయం ఇతి రాఘవ |౧-౫౭-౧౧|
గచ్ఛేయం స్వ శరీరేణ దేవానాం పరమాం గతిం |
వసిష్ఠం స సమాహూయ కథయామాస చింతితం |౧-౫౭-౧౨|
అశక్యం ఇతి చ అపి ఉక్తో వసిష్ఠేన మహాత్మనా |
ప్రత్యాఖ్యాతో వసిష్ఠేన స యయౌ దక్షిణాం దిశం |౧-౫౭-౧౩|
తతః తత్ కర్మ సిద్ధి అర్థం పుత్రాన్ తస్య గతో నృపః |
వాసిష్ఠా దీర్ఘ తపసః తపో యత్ర హి తేపిరే |౧-౫౭-౧౪|
త్రిశంకుః సుమహాతేజాః శతం పరమ భాస్వరం |
వసిష్ఠ పుత్రాన్ దదృశే తప్యమానాన్ యశస్వినః |౧-౫౭-౧౫|
సో అభిగమ్య మహాత్మానః సర్వాన్ ఏవ గురోః సుతాన్ |
అభివాద్య ఆనుపూర్వ్యేణ హ్రియా కించిత్ అవాఙ్ముఖః |౧-౫౭-౧౬|
అబ్రవీత్ స మహాత్మనః సర్వాన్ ఏవ కృతాంజలిః |
శరణం వః ప్రపద్యే అహం శరణ్యాన్ శరణాగతః |౧-౫౭-౧౭|
ప్రత్యాఖ్యాతో అస్మి భద్రం వో వసిష్ఠేన మహాత్మనా |
యష్టు కామో మహాయజ్ఞం తత్ అనుజ్ఞాతుం అర్థథ |౧-౫౭-౧౮|
గురు పుత్రాన్ అహం సర్వాన్ నమస్ కృత్య ప్రసాదయే |
శిరసా ప్రణతో యాచే బ్రాహ్మణాన్ తపసి స్థితాన్ |౧-౫౭-౧౯|
తే మాం భవంతః సిద్ధి అర్థం యాజయంతు సమాహితాః |
స శరీరో యథా అహం వై దేవ లోకం అవాప్నుయాం |౧-౫౭-౨౦|
ప్రత్యాఖ్యాతో వసిష్ఠేన గతిం అన్యాం తపో ధనాః |
గురు పుత్రాన్ ఋతే సర్వాన్ న అహం పశ్యామి కాంచన |౧-౫౭-౨౧|
ఇక్ష్వాకూణాం హి సర్వేషాం పురోధాః పరమా గతిః |
తస్మాత్ అనంతరం సర్వే భవంతో దైవతం మమ |౧-౫౭-౨౨|

ఇతి వాల్మీకి రామాయణే ఆది కావ్యే బాలకాండే సప్తపఞ్చాశః సర్గః |౧-౫౭|




శ్రీమద్వాల్మీకియరామాయణే బాలకాండే అష్టపఞ్చాశః సర్గః |౧-౫౮|
తతః త్రిశంకోః వచనం శ్రుత్వా క్రోధ సమన్వితం |
ఋషి పుత్ర శతం రామ రాజానం ఇదం అబ్రవీత్ |౧-౫౮-౧|
ప్రత్యాఖ్యాతో అసి దుర్బుద్ధే గురుణా సత్య వాదినా |
తం కథం సమతిక్రమ్య శాఖా అంతరం ఉపేయివాన్ |౧-౫౮-౨|
ఇక్ష్వాకూణాం హి సర్వేషాం పురోధాః పరమా గతిః |
న చ అతిక్రమితుం శక్యం వచనం సత్య వాదినః |౧-౫౮-౩|
అశక్యం ఇతి స ఉవాచ వసిష్ఠో భగవాన్ ఋషిః |
తం వయం వై సమాహర్తుం క్రతుం శక్తాః కథంచన |౧-౫౮-౪|
బాలిశః త్వం నర శ్రేష్ఠ గమ్యతాం స్వ పురం పునః |
యాజనే భగవాన్ శక్తః త్రైలోక్యస్య అపి పార్థివ |౧-౫౮-౫|
అవమానం కథం కర్తుం తస్య శక్షాయామహే వయం |
తేషాం తద్ వచనం శ్రుత్వా క్రోధ పర్యాకుల అక్షరం |౧-౫౮-౬|
స రాజా పునః ఏవ ఏతాన్ ఇదం వచనం అబ్రవీత్ |
ప్రత్యాఖ్యాతో భగవతా గురు పుత్రైః తథైవ హి |౧-౫౮-౭|
అన్యాం గతిం గమిష్యామి స్వస్తి వో అస్తు తపో ధనాః |
ఋషి పుత్రాః తు తత్ శ్రుత్వా వాక్యం ఘోర అభిసంహితం |౧-౫౮-౮|
శేపుః పరమ సంక్రుద్ధాః చణ్డాలత్వం గమిష్యసి |
ఇతి ఉక్త్వా తే మహాత్మానో వివిశుః స్వం స్వం ఆశ్రమం |౧-౫౮-౯|
అథ రాత్ర్యాం వ్యతీతాయాం రాజా చణ్డాలతాం గతః |
నీల వస్త్ర ధరో నీలః పరుషో ధ్వస్త మూర్ధజః |౧-౫౮-౧౦|
చిత్య మాల్య అనులేపః చ ఆయస ఆభరణో అభవత్ |
తం దృష్ట్వా మంత్రిణః సర్వే త్యజ్య చణ్డాల రూపిణం |౧-౫౮-౧౧|
ప్రాద్రవన్ సహితా రామ పౌరా యే అస్య అనుగామినః |
ఏకో హి రాజా కాకుత్స్థ జగామ పరమ ఆత్మవాన్ |౧-౫౮-౧౨|
దహ్యమానో దివా రాత్రం విశ్వామిత్రం తపో ధనం |
విశ్వామిత్రః తు తం దృష్ట్వా రాజానం విఫలీ కృతం |౧-౫౮-౧౩|
చణ్డాల రూపిణం రామ మునిః కారుణ్యం ఆగతః |
కారుణ్యాత్ స మహాతేజా వాక్యం పరమ ధార్మికః |౧-౫౮-౧౪|
ఇదం జగాద భద్రం తే రాజానం ఘోర దర్శనం |
కిం ఆగమన కార్యం తే రాజపుత్ర మహాబల |౧-౫౮-౧౫|
అయోధ్యా అధిపతే వీర శాపాత్ చణ్డాలతాం గతః |
అథ తత్ వాక్యం ఆకర్ణ్య రాజా చణ్డాలతాం గతః |౧-౫౮-౧౬|
అబ్రవీత్ ప్రాంజలిః వాక్యం వాక్యజ్ఞో వాక్య కోవిదం |
ప్రత్యాఖ్యాతో అస్మి గురుణా గురు పుత్రైః తథా ఏవ చ |౧-౫౮-౧౭|
అనవాప్య ఏవ తం కామం మయా ప్రాప్తో విపర్యయః |
స శరీరో దివం యాయామి ఇతి మే సౌమ్య దర్శన |౧-౫౮-౧౮|
మయా చ ఇష్టం క్రతు శతం తత్ చ న అవాప్యతే ఫలం |
అనృతం న ఉక్త పూర్వం మే న చ వక్ష్యే కదాచన |౧-౫౮-౧౯|
కృచ్ఛ్రేషు అపి గతః సౌమ్య క్షత్ర ధర్మేణ తే శపే |
యజ్ఞైః బహు విధైః ఇష్టం ప్రజా ధర్మేణ పాలితాః |౧-౫౮-౨౦|
గురవః చ మహాత్మానః శీల వృత్తేన తోషితాః |
ధర్మే ప్రయతమానస్య యజ్ఞం చ ఆహర్తుం ఇచ్ఛతః |౧-౫౮-౨౧|
పరితోషం న గచ్ఛంతి గురవో మునిపుంగవ |
దైవం ఏవ పరం మన్యే పౌరుషం తు నిరర్థకం |౧-౫౮-౨౨|
దైవేన ఆక్రమ్యతే సర్వం దైవం హి పరమా గతిః |
తస్య మే పరమ ఆర్తస్య ప్రసాదం అభికాంక్షతః |
కర్తుం అర్హసి భద్రం తే దైవ ఉపహత కర్మణః |౧-౫౮-౨౩|
న అన్యాం గతిం గమిష్యామి న అన్యః శరణం అస్తి మే | దైవం పురుష కారేణ నివర్తయితుం అర్హసి |౧-౫౮-౨౪|

ఇతి వాల్మీకి రామాయణే ఆది కావ్యే బాలకాండే అష్టపఞ్చాశః సర్గః |౧-౫౮|



శ్రీమద్వాల్మీకియరామాయణే బాలకాండే ఏకోనషష్ఠితమః సర్గః |౧-౫౯|
ఉక్త వాక్యం తు రాజానం కృపయా కుశిక ఆత్మజః |
అబ్రవీత్ మధురం వాక్యం సాక్షాత్ చణ్డాలతాం గతం |౧-౫౯-౧|
ఇక్ష్వాకో స్వాగతం వత్స జానామి త్వాం సుధార్మికం |
శరణం తే భవిష్యామి మా భైషీః నృప పుంగవ |౧-౫౯-౨|
అహం ఆమంత్రయే సర్వాన్ మహర్షీన్ పుణ్య కర్మణః |
యజ్ఞ సాహ్య కరాన్ రాజన్ తతో యక్ష్యసి నిర్వృతః |౧-౫౯-౩|
గురు శాప కృతం రూపం యత్ ఇదం త్వయి వర్తతే |
అనేన సహ రూపేణ స శరీరో గమిష్యసి |౧-౫౯-౪|
హస్త ప్రాప్తం అహం మన్యే స్వర్గం తవ నరేశ్వర |
యః త్వం కౌశికం ఆగమ్య శరణ్యం శరణాగతః |౧-౫౯-౫|
ఏవం ఉక్త్వా మహాతేజాః పుత్రాన్ పరమ ధార్మికాన్ |
వ్యాదిదేశ మహాప్రాజ్ఞాన్ యజ్ఞ సంభార కారణాత్ |౧-౫౯-౬|
సర్వాన్ శిష్యాన్ సమాహూయ వాక్యం ఏతత్ ఉవాచ హ |
సర్వాన్ ఋషి వరాన్ వశిష్ఠాన్ ఆనయధ్వం మమ ఆజ్ఞయా |౧-౫౯-౭|
స శిష్యాన్ సుహృదః చైవ స ఋత్విజః సుబహు శ్రుతాన్ |
యత్ అన్యో వచనం బ్రూయాత్ మత్ వాక్య బల చోదితః |౧-౫౯-౮|
తత్ సర్వం అఖిలేన ఉక్తం మమ ఆఖ్యేయం అనాదృతం |
తస్య తత్ వచనం శ్రుత్వా దిశో జగ్ముః తత్ ఆజ్ఞయా |౧-౫౯-౯|
ఆజగ్ముః అథ దేశేభ్యః సర్వేభ్యో బ్రహ్మ వాదినః |
తే చ శిష్యాః సమాగమ్య మునిం జ్వలిత తేజసం |౧-౫౯-౧౦|
ఊచుః చ వచనం సర్వే సర్వేషాం బ్రహ్మ వాదినాం |
శ్రుత్వా తే వచనం సర్వే సమాయాంతి ద్విజాతయః |౧-౫౯-౧౧|
సర్వ దేశేషు చ అగచ్ఛన్ వర్జయిత్వా మహాఉదయం |
వాసిష్ఠం తత్ శతం సర్వం క్రోధ పర్యాకుల అక్షరం |౧-౫౯-౧౨|
యథా ఆహ వచనం సర్వం శృణు త్వం ముని పుంగవ |
క్షత్రియో యాజకో యస్య చణ్డాలస్య విశేషతః |౧-౫౯-౧౩|
కథం సదసి భోక్తారో హవిః తస్య సుర ఋషయః |
బ్రాహ్మణా వా మహాత్మానో భుక్త్వా చణ్డాల భోజనం |౧-౫౯-౧౪|
కథం స్వర్గం గమిష్యంతి విశ్వామిత్రేణ పాలితాః |
ఏతత్ వచనం నైష్ఠుర్యం ఊచుః సంరక్త లోచనాః |౧-౫౯-౧౫|
వాసిష్ఠా ముని శార్దూల సర్వే సహ మహోదయాః |
తేషాం తత్ వచనం శ్రుత్వా సర్వేషాం ముని పుంగవః |౧-౫౯-౧౬|
క్రోధ సంరక్త నయనః స రోషం ఇదం అబ్రవీత్ |
యత్ దూషయంతి అదుష్టం మాం తప ఉగ్రం సంఆస్థితం |౧-౫౯-౧౭|
భస్మీ భూతా దురాత్మానో భవిష్యంతి న సంశయః |
అద్య తే కాల పాశేన నీతా వైవస్తవ క్షయం |౧-౫౯-౧౮|
సప్త జాతి శతాని ఏవ మృతపాః సంతు సర్వశః |
శ్వ మాంస నియత ఆహారా ముష్టికా నామ నిర్ఘృణాః |౧-౫౯-౧౯|
వికృతాః చ విరూపాః చ లోకాన్ అనుచరంతు ఇమాన్ |
మహోదయః చ దుర్బుద్ధిః మాం అదూష్యం హి అదూషయత్ |౧-౫౯-౨౦|
దూషితః సర్వ లోకేషు నిషాదత్వం గమిష్యతి |
ప్రాణ అతిపాత నిరతో నిరనుక్రోశతాం గతః |౧-౫౯-౨౧|
దీర్ఘ కాలం మమ క్రోధాత్ దుర్గతిం వర్తయిష్యతి |
ఏతావత్ ఉక్త్వా వచనం విశ్వామిత్రో మహాతపాః |
విరరామ మహాతేజా ఋషి మధ్యే మహామునిః |౧-౫౯-౨౨|

ఇతి వాల్మీకి రామాయణే ఆది కావ్యే బాలకాండే ఏకోనషష్ఠితమః సర్గః |౧-౫౯|




శ్రీమద్వాల్మీకియరామాయణే బాలకాండే షష్ఠితమః సర్గః |౧-౬౦|
తపో బల హతాన్ జ్ఞాత్వా వాసిష్ఠాన్ స మహోదయాన్ |
ఋషి మధ్యే మహాతేజా విహ్వామిత్రో అభ్యభాషత |౧-౬౦-౧|
అయం ఇక్ష్వాకు దాయాదః త్రిశంకుః ఇతి విశ్రుతః |
ధర్మిష్ఠః చ వదాన్యః చ మాం చైవ శరణం గతః |౧-౬౦-౨|
స్వేన అనేన శరీరేణ దేవ లోక జిగీషయా |
యథా అయం స్వ శరీరేణ దేవ లోకం గమిష్యతి |౧-౬౦-౩|
తథా ప్రవర్త్యతాం యజ్ఞో భవద్భిః చ మయా సహ |
విశ్వామిత్ర వచః శ్రుత్వా సర్వ ఏవ మహర్షయః |౧-౬౦-౪|
ఊచుః సమేతాః సహసా ధర్మజ్ఞా ధర్మ సంహితం |
అయం కుశిక దాయాదో మునిః పరమ కోపనః |౧-౬౦-౫|
యత్ ఆహ వచనం సమ్యక్ ఏతత్ కార్యం న సంశయః |
అగ్ని కల్పో హి భగవాన్ శాపం దాస్యతి రోషితః |౧-౬౦-౬|
తస్మాత్ ప్రవర్త్యతాం యజ్ఞః స శరీరో యథా దివం |
గచ్ఛేత్ ఇక్ష్వాకు దాయాదో విశ్వామిత్రస్య తేజసా |౧-౬౦-౭|
తతః ప్రవర్త్యతాం యజ్ఞః సర్వే సమధితిష్ఠత |
ఏవం ఉక్త్వా మహర్షయః సంజహ్రుః తాః క్రియాః తదా |౧-౬౦-౮|
యాజకః చ మహాతేజా విశ్వామిత్రో అభవత్ క్రతౌ |
ఋత్విజః చ ఆనుపూర్వ్యేణ మంత్రవత్ మంత్ర కోవిదాః |౧-౬౦-౯|
చక్రుః సర్వాణి కర్మాణి యథా కల్పం యథా విధి |
తతః కాలేన మహతా విశ్వామిత్రో మహాతపాః |౧-౬౦-౧౦|
చకార ఆవాహనం తత్ర భాగ అర్థం సర్వ దేవతాః |
న అభ్యాగమన్ తదా భాగ అర్థం సర్వ దేవతాః |౧-౬౦-౧౧|
తతః కోప సమావిష్టో విశ్వమిత్రో మహామునిః |
స్రువం ఉద్యమ్య స క్రోధః త్రిశంకుం ఇదం అబ్రవీత్ |౧-౬౦-౧౨|
పశ్య మే తపసో వీర్యం స్వ ఆర్జితస్య నర ఈశ్వర |
ఏష త్వాం స్వ శరీరేణ నయామి స్వర్గం ఓజసా |౧-౬౦-౧౩|
దుష్ప్రాపం స్వ శరీరేణ దివం గచ్ఛ నర అధిప |
స్వార్జితం కించిత్ అపి అస్తి మయా హి తపసః ఫలం |౧-౬౦-౧౪|
రాజన్ త్వం తేజసా తస్య స శరీరో దివం వ్రజ |
ఉక్త వాక్యే మునౌ తస్మిన్ స శరీరో నర ఈశ్వరః |౧-౬౦-౧౫|
దివం జగామ కాకుత్స్థ మునీనాం పశ్యతాం తదా |
స్వర్గ లోకం గతం దృష్ట్వా త్రిశంకుం పాక శాసనః |౧-౬౦-౧౬|
సహ సర్వైః సుర గణైః ఇదం వచనం అబ్రవీత్ |
త్రిశంకో గచ్ఛ భూయః త్వం న అసి స్వర్గ కృత ఆలయః |౧-౬౦-౧౭|
గురు శాప హతో మూఢ పత భూమిం అవాగ్ శిరాః |
ఏవం ఉక్తో మహేంద్రేణ త్రిశంకుః అపతత్ పునః |౧-౬౦-౧౮|
విక్రోశమానః త్రాహి ఇతి విశ్వామిత్రం తపో ధనం |
తత్ శ్రుత్వా వచనం తస్య క్రోశమానస్య కౌశికః |౧-౬౦-౧౯|
రోషం ఆహారయత్ తీవ్రం తిష్ఠ తిష్ఠ ఇతి చ అబ్రవీత్ |
ఋషి మధ్యే స తేజస్వీ ప్రజాపతిః ఇవ అపరః |౧-౬౦-౨౦|
సృజన్ దక్షిణ మార్గస్థాన్ సప్త ఋషీన్ అపరాన్ పునః |
నక్షత్ర వంశ పరంపరం అసృజత్ క్రోధ మూర్ఛితః |౧-౬౦-౨౧|
దక్షిణాం దిశం ఆస్థాయ ముని మధ్యే మహాయశాః |
సృష్ట్వా నక్షత్ర వంశం చ క్రోధేన కలుషీ కృతః |౧-౬౦-౨౨|
అన్యం ఇంద్రం కరిష్యామి లోకో వా స్యాత్ అనింద్రకః |
దైవతాని అపి స క్రోధాత్ స్రష్టుం సముపచక్రమే |౧-౬౦-౨౩|
తతః పరమ సంభ్రాంతాః స ఋషి సంఘాః సుర అసురాః |
విశ్వామిత్రం మహాత్మానం ఊచుః స అనునయం వచః |౧-౬౦-౨౪|
అయం రాజా మహాభాగ గురు శాప పరిక్షతః |
స శరీరో దివం యాతుం న అర్హతి ఏవ తపో ధన |౧-౬౦-౨౫|
తేషాం తత్ వచనం శ్రుత్వా దేవానాం ముని పుంగవః |
అబ్రవీత్ సు మహత్ వాక్యం కౌశికః సర్వ దేవతాః |౧-౬౦-౨౬|
స శరీరస్య భద్రం వః త్రిహంకోః అస్య భూపతేః |
ఆరోహణం ప్రతిజ్ఞాతం న అనృతం కర్తుం ఉత్సహే |౧-౬౦-౨౭|
స్వర్గో అస్తు స శరీరస్య త్రిశంకోః అస్య శాశ్వతః |
నక్షత్రాణి చ సర్వాణి మామకాని ధ్రువాణి అథ |౧-౬౦-౨౮|
యావత్ లోకా ధరిష్యంతి తిష్ఠంతి ఏతాని సర్వశః |
యత్ కృతాని సురాః సర్వే తత్ అనుజ్ఞాతుం అర్హథ |౧-౬౦-౨౯|
ఏవం ఉక్తాః సురాః సర్వే ప్రతి ఊచుః ముని పుంగవం |
ఏవం భవతు భద్రం తే తిష్ఠంతు ఏతాని సర్వశః |౧-౬౦-౩౦|
గగనే తాని అనేకాని వైశ్వానర పథాత్ బహిః |
నక్షత్రాణి ముని శ్రేష్ఠ తేషు జ్యోతిఃషు జాజ్వలన్ |౧-౬౦-౩౧|
అవాగ్ శిరాః త్రిశంకుః చ తిష్ఠతు అమర సంనిభః |
అనుయాస్యంతి చ ఏతాని జ్యోతీన్షి నృప సత్తమం |౧-౬౦-౩౨|
కృతార్థం కీర్తిమంతం చ స్వర్గ లోక గతం యథా |
విశ్వామిత్రః తు ధర్మాత్మా సర్వ దేవైః అభిష్టుతః |౧-౬౦-౩౩|
ఋషి మధ్యే మహాతేజా బాఢం ఇతి ఆహ దేవతాః |
తతో దేవా మహాత్మానో ఋషయః చ తపో ధనాః |
జగ్ముః యథా ఆగతం సర్వే యజ్ఞస్య అంతే నరోత్తమ |౧-౬౦-౩౪|

ఇతి వాల్మీకి రామాయణే ఆది కావ్యే బాలకాండే షష్ఠితమః సర్గః |౧-౬౦|



శ్రీమద్వాల్మీకియరామాయణే బాలకాండే ఏకషష్ఠితమః సర్గః |౧-౬౧|
విశ్వామిత్రో మహాతేజాః ప్రస్థితాన్ వీక్ష్య తాన్ ఋషీన్ |
అబ్రవీత్ నరశార్దూల సర్వాన్ తాన్ వన వాసినః |౧-౬౧-౧|
మహావిఘ్నః ప్రవృత్తో అయం దక్షిణాం ఆస్థితో దిశం |
దిశం అన్యాం ప్రపత్స్యామః తత్ర తప్స్యామహే తపః |౧-౬౧-౨|
పశ్చిమాయాం విశాలాయాం పుష్కరేషు మహాత్మనః |
సుఖం తపః చరిష్యామః పరం తత్ హి తపో వనం |౧-౬౧-౩|
ఏవం ఉక్త్వా మహాతేజాః పుష్కరేషు మహామునిః |
తప ఉగ్రం దురాధర్షం తేపే మూల ఫల అశనః |౧-౬౧-౪|
ఏతస్మిన్ ఏవ కాలే తు అయోధ్యా అధిపతిః మహాన్ |
అంబరీష ఇతి ఖ్యాతో యష్టుం సముపచక్రమే |౧-౬౧-౫|
తస్య వై యజమానస్య పశుం ఇంద్రో జహార హ |
ప్రణష్టే తు పశౌ విప్రో రాజానం ఇదం అబ్రవీత్ |౧-౬౧-౬|
పశుః అభ్యాహృతః రాజన్ ప్రణష్టః తవ దుర్నయాత్ |
అరక్షితారం రాజానం ఘ్నంతి దోషా నరేశ్వర |౧-౬౧-౭|
ప్రాయః చిత్తం మహత్ హి ఏతత్ నరం వా పురుషర్షభ |
ఆనయస్వ పశుం శీఘ్రం యావత్ కర్మ ప్రవర్తతే |౧-౬౧-౮|
ఉపాధ్యాయ వచః శ్రుత్వా స రాజా పురుషర్షభ |
అన్వియేష మహాబుద్ధిః పశుం గోభిః సహస్రశః |౧-౬౧-౯|
దేశాన్ జనపదాన్ తాన్ తాన్ నగరాణి వనాని చ |
ఆశ్రమాణి చ పుణ్యాని మార్గమాణో మహీపతిః |౧-౬౧-౧౦|
స పుత్ర సహితం తాత స భార్యం రఘునందన |
భృగుతుంగే సమాసీనం ఋచీకం సందదర్శ హ |౧-౬౧-౧౧|
తం ఉవాచ మహాతేజాః ప్రణమ్య అభిప్రసాద్య చ |
మహర్షిం తపసా దీప్తం రాజర్షిః అమిత ప్రభః |౧-౬౧-౧౨|
పృష్ట్వా సర్వత్ర కుశలం ఋచీకం తం ఇదం వచః |
గవాం శత సహస్రేణ విక్రీణీషే సుతం యది |౧-౬౧-౧౩|
పశోః అర్థే మహాభాగ కృత కృత్యో అస్మి భార్గవ |
సర్వే పరిగతా దేశా యజ్ఞియం న లభే పశుం |౧-౬౧-౧౪|
దాతుం అర్హసి మూల్యేన సుతం ఏకం ఇతో మమ |
ఏవం ఉక్తో మహాతేజా ఋచీకః తు అబ్రవీత్ వచః |౧-౬౧-౧౫|
న అహం జ్యేష్ఠం నర శ్రేష్ఠ విక్రీణీయాం కథంచన |
ఋచీకస్య వచః శ్రుత్వా తేషాం మాతా మహాత్మనాం |౧-౬౧-౧౬|
ఉవాచ నర శార్దూలం అంబరీషం ఇదం వచః |
అవిక్రేయం సుతం జ్యేష్ఠం భగవాన్ ఆహ భార్గవః |౧-౬౧-౧౭|
మమ అపి దయితం విద్ధి కనిష్ఠం శునకం ప్రభో |
తస్మాత్ కనీయసం పుత్రం న దాస్యే తవ పార్థివ |౧-౬౧-౧౮|
ప్రాయేణ హి నరశ్రేష్ఠ జ్యేష్ఠాః పితృషు వల్లభాః |
మాతౄణాం చ కనీయాంసః తస్మాత్ రక్షే కనీయసం |౧-౬౧-౧౯|
ఉక్త వాక్యే మునౌ తస్మిన్ ముని పత్న్యాం తథైవ చ |
శునఃశేపః స్వయం రామ మధ్యమో వాక్యం అబ్రవీత్ |౧-౬౧-౨౦|
పితా జ్యేష్ఠం అవిక్రేయం మాతా చ ఆహ కనీయసం |
విక్రేతం మధ్యమం మన్యే రాజపుత్ర నయస్వ మాం |౧-౬౧-౨౧|
అథ రాజా మహాబాహో వాక్య అంతే బ్రహ్మ వాదినః |
హిరణ్యస్య సువర్ణస్య కోటిభీ రత్న రాశిభిః |౧-౬౧-౨౨|
గవాం శత సహస్రేణ శునఃశేపం నరేశ్వరః |
గృహీత్వా పరమ ప్రీతో జగామ రఘునందన |౧-౬౧-౨౩|
అంబరీషః తు రాజర్షీ రథం ఆరోప్య సత్వరః |
శునఃశేపం మహాతేజా జగామ ఆశు మహాయశాః |౧-౬౧-౨౪|

ఇతి వాల్మీకి రామాయణే ఆది కావ్యే బాలకాండే ఏకషష్ఠితమః సర్గః |౧-౬౧|



శ్రీమద్వాల్మీకియరామాయణే బాలకాండే ద్విషష్ఠితమః సర్గః |౧-౬౨|
శునఃశేపం నరశ్రేష్ఠ గృహీత్వా తు మహాయశాః |
వ్యశ్రామత్ పుష్కరే రాజా మధ్యాహ్నే రఘునందన |౧-౬౨-౧|
తస్య విశ్రమమాణస్య శునఃశేపో మహాయశాః |
పుష్కరం జ్యేష్ఠం ఆగమ్య విశ్వామిత్రం దదర్శ హ |౧-౬౨-౨|
తప్యంతం ఋషిభిః సార్థం మాతులం పరమ ఆతురః |
విషణ్ణ వదనో దీనః తృష్ణయా చ శ్రమేణ చ |౧-౬౨-౩|
పపాత అంకే మునే రామ వాక్యం చ ఇదం ఉవాచ హ |
న మే అస్తి మాతా న పితా జ్ఞాతయో బాంధవాః కుతః |౧-౬౨-౪|
త్రాతుం అర్హసి మాం సౌమ్య ధర్మేణ మునిపుంగవ |
త్రాతా త్వం హి నరశ్రేష్ఠ సర్వేషాం త్వం హి భావనః |౧-౬౨-౫|
రాజా చ కృతకార్యః స్యాత్ అహం దీర్ఘ ఆయుః అవ్యయః |
స్వర్గ లోకం ఉపాశ్నీయాం తపః తప్త్వా హి అనుత్తమం |౧-౬౨-౬|
స మే నాథో హి అనాథస్య భవ భవ్యేన చేతసా |
పితా ఇవ పుత్రం ధర్మాత్మన్ త్రాతుం అర్హసి కిల్బిషాత్ |౧-౬౨-౭|
తస్య తత్ వచనం శ్రుత్వా విశ్వామిత్రో మహాతపాః |
సాంత్వయిత్వా బహు విధం పుత్రాన్ ఇదం ఉవాచ హ |౧-౬౨-౮|
యత్ కృతే పితరః పుత్రాన్ జనయంతి శుభ అర్థినః |
పర లోక హిత అర్థాయ తస్య కాలో అయం ఆగతః |౧-౬౨-౯|
అయం ముని సుతో బాలో మత్తః శరణం ఇచ్ఛతి |
అస్య జీవిత మాత్రేణ ప్రియం కురుత పుత్రకాః |౧-౬౨-౧౦|
సర్వే సుకృత కర్మాణః సర్వే ధర్మ పరాయణాః |
పశు భూతా నరేంద్రస్య తృప్తిం అగ్నేః ప్రయచ్ఛత |౧-౬౨-౧౧|
నాథనాన్ చ శునఃశేపో యజ్ఞః చ అవిఘ్నతో భవేత్ |
దేవతాః తర్పితాః చ స్యుః మమ చ అపి కృతం వచః |౧-౬౨-౧౨|
మునేః తు వచనం శ్రుత్వా మధుష్యంద ఆదయః సుతాః |
స అభిమానం నరశ్రేష్ఠ స లీలం ఇదం అబ్రువన్ |౧-౬౨-౧౩|
కథం ఆత్మ సుతాన్ హిత్వా త్రాయసే అన్య సుతం విభో |
అకార్యం ఇవ పశ్యామః శ్వ మాంసం ఇవ భోజనే |౧-౬౨-౧౪|
తేషాం తత్ వచనం శ్రుత్వా పుత్రాణాం మునిపుంగవః |
క్రోధ సంరక్త నయనో వ్యాహర్తుం ఉపచక్రమే |౧-౬౨-౧౫|
నిఃసాధ్వసం ఇదం ప్రోక్తం ధర్మాత్ అపి విగర్హితం |
అతిక్రమ్య తు మత్ వాక్యం దారుణం రోమ హర్షణం |౧-౬౨-౧౬|
శ్వ మాంస భోజినః సర్వే వాసిష్ఠా ఇవ జాతిషు |
పూర్ణం వర్ష సహస్రం తు పృథివ్యాం అనువత్స్యథ |౧-౬౨-౧౭|
కృత్వా శాప సమాయుక్తాన్ పుత్రాన్ మునివరః తదా |
శునఃశేపం ఉవాచ ఆర్తం కృత్వా రక్షాం నిరామయాం |౧-౬౨-౧౮|
పవిత్ర పాశైర్ బద్ధో రక్త మాల్య అనులేపనః |
వైష్ణవం యూపం ఆసాద్య వాగ్భిః అగ్నిం ఉదాహర |౧-౬౨-౧౯|
ఇమే చ గాథే ద్వే దివ్యే గాయేథా ముని పుత్రక |
అంబరీషస్య యజ్ఞే అస్మిన్ తతః సిద్ధిం అవాప్స్యసి |౧-౬౨-౨౦|
శునఃశేపో గృహీత్వా తే ద్వే గాథే సుసమాహితః |
త్వరయా రాజ సింహం తం అంబరీషం ఉవాచ హ |౧-౬౨-౨౧|
రాజ సింహ మహాబుద్ధే శీఘ్రం గచ్ఛావహే వయం |
నివర్తయస్వ రాజేంద్ర దీక్షాం చ సముదాహర |౧-౬౨-౨౨|
తత్ వాక్యం ఋషి పుత్రస్య శ్రుత్వా హర్ష సమన్వితః |
జగామ నృపతిః శీఘ్రం యజ్ఞ వాటం అతంద్రితః |౧-౬౨-౨౩|
సదస్య అనుమతే రాజా పవిత్ర కృత లక్షణం |
పశుం రక్త అంబరం కృత్వా యూపే తం సమబంధయత్ |౧-౬౨-౨౪|
స బద్ధో వాగ్భిః అగ్ర్యాభిః అభితుష్టావ వై సురౌ |
ఇంద్రం ఇంద్ర అనుజం చైవ యథావత్ ముని పుత్రకః |౧-౬౨-౨౫|
తతః ప్రీతః సహస్ర అక్షో రహస్య స్తుతి తోషితః |
దీర్ఘం ఆయుః తదా ప్రాదాత్ శునఃశేపాయ రాఘవ |౧-౬౨-౨౬|
స చ రాజా నరశ్రేష్ఠ యజ్ఞస్య చ సమాప్తవాన్ |
ఫలం బహు గుణం రామ సహస్రాక్ష ప్రసాదజం |౧-౬౨-౨౭|
విశ్వామిత్రో అపి ధర్మాత్మా భూయః తేపే మహాతపాః |
పుష్కరేషు నరశ్రేష్ఠ దశ వర్ష శతాని చ |౧-౬౨-౨౮|
ఇతి వాల్మీకి రామాయణే ఆది కావ్యే బాలకాండే ద్విషష్ఠితమః సర్గః |౧-౬౨|

Om Tat Sat

(Continued ....)

(My humble salutations to the lotus feet of  Swamy jis, Philosophic Scholars and greatful to Wikisource  for the collection)