Valmiki Ramayanam – Ayodhya Kanda - Part 38

నివెష్య సెనాం తు విభుహ్ పద్భ్యాం పాదవతాం వరహ్ |
అభిగంతుం స కాకుత్స్థం ఇయెష గురు వర్తకం || 2-98-1
నివిష్ట మాత్రె సైన్యె తు యథా ఉద్దెషం వినీతవత్ |
భరతొ భ్రాతరం వాక్యం షత్రుఘ్నం ఇదం అబ్రవీత్ || 2-98-2
క్షిప్రం వనం ఇదం సౌమ్య నర సంఘైహ్ సమంతతహ్ |
లుబ్ధైహ్ చ సహితైర్ ఎభిహ్ త్వం అన్వెషితుం అర్హసి || 2-98-3
గుహొ జ్ఝ్ణాతిసహస్రెణ షరచాపాసిధారిణా |
సమన్వెశతు కాకుత్థ్సమస్మిన్ పరివృ్ఇతహ్ స్వయం || 2-98-4
అమాత్యైహ్ సహ పౌరైష్చ గురుభిష్చ ద్విజాతిభిహ్ |
వనం సర్వం చరిశ్యామి పద్భ్యాం పరివృ్ఇతహ్ స్వయం || 2-98-5
యావన్ న రామం ద్రక్ష్యామి లక్ష్మణం వా మహా బలం |
వైదెహీం వా మహా భాగాం న మె షాంతిర్ భవిష్యతి || 2-98-6
యావన్ న చంద్ర సంకాషం ద్రక్ష్యామి షుభం ఆననం |
భ్రాతుహ్ పద్మ పలాష అక్షం న మె షాంతిర్ భవిష్యతి || 2-98-7
యావన్ న చరణౌ భ్రాతుహ్ పార్థివ వ్యంజన అన్వితౌ |
షిరసా ధారయిష్యామి న మె షాంతిర్ భవిష్యతి || 2-98-8
యావన్ రాజ్యె రాజ్య అర్హహ్ పితృ్ఇ పైతామహె స్థితహ్ |
అభిషెక జల క్లిన్నొ న మె షాంతిర్ భవిష్యతి || 2-98-9
సిద్ధార్థహ్ ఖలు సౌమిత్రిర్యష్చంద్రవిమలొవమం |
ముఖం పష్యతి రామస్య రాజీవాక్శం మహాద్యుతి || 2-98-10
కృ్ఇత కృ్ఇత్యా మహా భాగా వైదెహీ జనక ఆత్మజా |
భర్తారం సాగర అంతాయాహ్ పృ్ఇథివ్యా యా అనుగగ్చ్ఛతి || 2-98-11
సుభగహ్ చిత్ర కూటొ అసౌ గిరి రాజ ఉపమొ గిరిహ్ |
యస్మిన్ వసతి కాకుత్స్థహ్ కుబెర ఇవ నందనె || 2-98-12
కృ్ఇత కార్యం ఇదం దుర్గం వనం వ్యాల నిషెవితం |
యద్ అధ్యాస్తె మహా తెజా రామహ్ షస్త్రభృ్ఇతాం వరహ్ || 2-98-13

నివిష్టాయాం తు సెనాయాం ఉత్సుకొ భరతహ్ తదా |
జగామ భ్రాతరం ద్రష్టుం షత్రుఘ్నం అనుదర్షయన్ || 2-99-1
ఋ్ఇషిం వసిష్ఠం సందిష్య మాతృ్ఇఋ్ఇర్ మె షీఘ్రం ఆనయ |
ఇతి తరితం అగ్రె స జాగమ గురు వత్సలహ్ || 2-99-2
సుమంత్రహ్ తు అపి షతుఘ్నం అదూరాద్ అన్వపద్యత |
రామ దార్షనజహ్ తర్షొ భరతస్య ఇవ తస్య చ || 2-99-3
గగ్చ్ఛన్న్ ఎవ అథ భరతహ్ తాపస ఆలయ సంస్థితాం |
భ్రాతుహ్ పర్ణ కుటీం ష్రీమాన్ ఉటజం చ దదర్ష హ || 2-99-4
షాలాయాహ్ తు అగ్రతహ్ తస్యా దదర్ష భరతహ్ తదా |
కాష్టాని చ అవభగ్నాని పుష్పాణ్య్ అవచితాని చ || 2-99-5
స లక్ష్మణస్య రామస్య దదర్షాష్రమమీయుశహ్ |
కృ్ఇతం వృ్ఇక్శెశ్వభిజ్ఝ్ణానం కుషచీరైహ్ క్వచిత్ క్వచిత్ || 2-99-6
స దదర్ష వనె తస్మిన్ మహతహ్ సంచయాన్ కృ్ఇతాన్ |
మృ్ఇగాణాం మహిషాణాం చ కరీషైహ్ షీత కారణాత్ || 2-99-7
గగ్చ్ఛన్ ఎవ మహా బాహుర్ ద్యుతిమాన్ భరతహ్ తదా |
షత్రుఘ్నం చ అబ్రవీద్ద్ హృ్ఇష్టహ్ తాన్ అమాత్యామ్హ్ చ సర్వషహ్ || 2-99-8
మన్యె ప్రాప్తాహ్ స్మ తం దెషం భరద్వాజొ యం అబ్రవీత్ |
న అతిదూరె హి మన్యె అహం నదీం మందాకినీం ఇతహ్ || 2-99-9
ఉచ్చైర్ బద్ధాని చీరాణి లక్ష్మణెన భవెద్ అయం |
అభిజ్ఞాన కృ్ఇతహ్ పంథా వికాలె గంతుం ఇగ్చ్ఛతా || 2-99-10
ఇదం చ ఉదాత్త దంతానాం కుంజరాణాం తరస్వినాం |
షైల పార్ష్వె పరిక్రాంతం అన్యొన్యం అభిగర్జతాం || 2-99-11
యం ఎవ ఆధాతుం ఇగ్చ్ఛంతి తాపసాహ్ సతతం వనె |
తస్య అసౌ దృ్ఇష్యతె ధూమహ్ సంకులహ్ కృ్ఇష్ట వర్త్మనహ్ || 2-99-12
అత్ర అహం పురుష వ్యాఘ్రం గురు సత్కార కారిణం |
ఆర్యం ద్రక్ష్యామి సమ్హృ్ఇష్టొ మహర్షిం ఇవ రాఘవం || 2-99-13
అథ గత్వా ముహూర్తం తు చిత్ర కూటం స రాఘవహ్ |
మందాకినీం అనుప్రాప్తహ్ తం జనం చ ఇదం అబ్రవీత్ || 2-99-14
జగత్యాం పురుష వ్యాఘ్ర ఆస్తె వీర ఆసనె రతహ్ |
జన ఇంద్రొ నిర్జనం ప్రాప్య ధిన్ మె జన్మ సజీవితం || 2-99-15
మత్ కృ్ఇతె వ్యసనం ప్రాప్తొ లొక నాథొ మహా ద్యుతిహ్ |
సర్వాన్ కామాన్ పరిత్యజ్య వనె వసతి రాఘవహ్ || 2-99-16
ఇతి లొక సమాక్రుష్టహ్ పాదెషు అద్య ప్రసాదయన్ |
రామస్య నిపతిష్యామి సీతాయాహ్ చ పునహ్ పునహ్ || 2-99-17
ఎవం స విలపమ్హ్ తస్మిన్ వనె దషరథ ఆత్మజహ్ |
దదర్ష మహతీం పుణ్యాం పర్ణ షాలాం మనొ రమాం || 2-99-18
సాల తాల అష్వ కర్ణానాం పర్ణైర్ బహుభిర్ ఆవృ్ఇతాం |
విషాలాం మృ్ఇదుభిహ్ తీర్ణాం కుషైర్ వెదిం ఇవ అధ్వరె || 2-99-19
షక్ర ఆయుధ నికాషైహ్ చ కార్ముకైర్ భార సాధనైహ్ |
రుక్మ పృ్ఇష్ఠైర్ మహా సారైహ్ షొభితాం షత్రు బాధకైహ్ || 2-99-20
అర్క రష్మి ప్రతీకాషైర్ ఘొరైహ్ తూణీ గతైహ్ షరైహ్ |
షొభితాం దీప్త వదనైహ్ సర్పైర్ భొగవతీం ఇవ || 2-99-21
మహా రజత వాసొభ్యాం అసిభ్యాం చ విరాజితాం |
రుక్మ బిందు విచిత్రాభ్యాం చర్మభ్యాం చ అపి షొభితాం || 2-99-22
గొధా అంగులిత్రైర్ ఆసాక్తైహ్ చిత్రైహ్ కాంచన భూషితైహ్ |
అరి సంఘైర్ అనాధృ్ఇష్యాం మృ్ఇగైహ్ సిమ్హ గుహాం ఇవ || 2-99-23
ప్రాగ్ ఉదక్ స్రవణాం వెదిం విషాలాం దీప్త పావకాం |
దదర్ష భరతహ్ తత్ర పుణ్యాం రామ నివెషనె || 2-99-24
నిరీక్ష్య స ముహూర్తం తు దదర్ష భరతొ గురుం |
ఉటజె రామం ఆసీనాం జటా మణ్డల ధారిణం || 2-99-25
తం తు కృ్ఇష్ణ అజిన ధరం చీర వల్కల వాససం |
దదర్ష రామం ఆసీనం అభితహ్ పావక ఉపమం || 2-99-26
సిమ్హ స్కంధం మహా బాహుం పుణ్డరీక నిభ ఈక్షణం |
పృ్ఇథివ్యాహ్ సగర అంతాయా భర్తారం ధర్మ చారిణం || 2-99-27
ఉపవిష్టం మహా బాహుం బ్రహ్మాణం ఇవ షాష్వతం |
స్థణ్డిలె దర్భ ససంతీర్ణె సీతయా లక్ష్మణెన చ || 2-99-28
తం దృ్ఇష్ట్వా భరతహ్ ష్రీమాన్ దుహ్ఖ మొహ పరిప్లుతహ్ |
అభ్యధావత ధర్మ ఆత్మా భరతహ్ కైకయీ సుతహ్ || 2-99-29
దృ్ఇష్ట్వా చ విలలాప ఆర్తొ బాష్ప సందిగ్ధయా గిరా |
అషక్నువన్ ధారయితుం ధైర్యాద్ వచనం అబ్రవీత్ || 2-99-30
యహ్ సంసది ప్రకృ్ఇతిభిర్ భవెద్ యుక్త ఉపాసితుం |
వన్యైర్ మృ్ఇగైర్ ఉపాసీనహ్ సొ అయం ఆస్తె మమ అగ్రజహ్ || 2-99-31
వాసొభిర్ బహు సాహస్రైర్ యొ మహాత్మా పుర ఉచితహ్ |
మృ్ఇగ అజినె సొ అయం ఇహ ప్రవస్తె ధర్మం ఆచరన్ || 2-99-32
అధారయద్ యొ వివిధాహ్ చిత్రాహ్ సుమనసహ్ తదా |
సొ అయం జటా భారం ఇమం సహతె రాఘవహ్ కథం || 2-99-33
యస్య యజ్ఞైర్ యథా ఆదిష్టైర్ యుక్తొ ధర్మస్య సంచయహ్ |
షరీర క్లెష సంభూతం స ధర్మం పరిమార్గతె || 2-99-34
చందనెన మహా అర్హెణ యస్య అంగం ఉపసెవితం |
మలెన తస్య అంగం ఇదం కథం ఆర్యస్య సెవ్యతె || 2-99-35
మన్ నిమిత్తం ఇదం దుహ్ఖం ప్రాప్తొ రామహ్ సుఖ ఉచితహ్ |
ధిగ్ జీవితం నృ్ఇషంసస్య మమ లొక విగర్హితం || 2-99-36
ఇత్య్ ఎవం విలపన్ దీనహ్ ప్రస్విన్న ముఖ పంకజహ్ |
పాదాఉ అప్రాప్య రామస్య పపాత భరతొ రుదన్ || 2-99-37
దుహ్ఖ అభితప్తొ భరతొ రాజ పుత్రొ మహా బలహ్ |
ఉక్త్వా ఆర్య ఇతి సకృ్ఇద్ దీనం పునర్ న ఉవాచ కించన || 2-99-38
బాష్ప అపిహిత కణ్ఠహ్ చ ప్రెక్ష్య రామం యషస్వినం |
ఆర్య ఇత్య్ ఎవ అభిసంక్రుష్య వ్యాహర్తుం న అషకత్ తతహ్ || 2-99-39
షత్రుఘ్నహ్ చ అపి రామస్య వవందె చరణౌ రుదన్ |
తాఉ ఉభౌ స సమాలింగ్య రామొ అప్య్ అష్రూణ్య్ అవర్తయత్ || 2-99-40
తతహ్ సుమంత్రెణ గుహెన చైవ |
సమీయతూ రాజ సుతాఉ అరణ్యె |
దివా కరహ్ చైవ నిషా కరహ్ చ |
యథా అంబరె షుక్ర బృ్ఇహస్పతిభ్యాం || 2-99-41
తాన్ పార్థివాన్ వారణ యూథప ఆభాన్ |
సమాగతామ్హ్ తత్ర మహత్య్ అరణ్యె |
వన ఒకసహ్ తె అపి సమీక్ష్య సర్వె అప్య్ |
అష్రూణ్య్ అముంచన్ ప్రవిహాయ హర్షం || 2-99-42

జటిలం చీరవసనం ప్రాఝ్ణ్జలిం పతితం భువి |
దదర్ష రామొ దుర్దర్షం యుగాంతె భాస్కరం యథా || 2-100-1
కథం చిదభివిజ్ఝ్ణాయ వివర్ణవదనం కృ్ఇషం |
భ్రాతరం భరతం రామహ్ పరిజగ్రాహ బాహునా || 2-100-2
ఆఘ్రాయ రామహ్ తం మూర్ధ్ని పరిష్వజ్య చ రాఘవహ్ |
అంకె భరతం ఆరొప్య పర్యపృ్ఇగ్చ్ఛత్ సమాహితహ్ || 2-100-3
క్వ ను తె అభూత్ పితా తాత యద్ అరణ్యం త్వం ఆగతహ్ |
న హి త్వం జీవతహ్ తస్య వనం ఆగంతుం అర్హసి || 2-100-4
చిరస్య బత పష్యామి దూరాద్ భరతం ఆగతం |
దుష్ప్రతీకం అరణ్యె అస్మిన్ కిం తాత వనం ఆగతహ్ || 2-100-5
కచ్చిద్ధారయే తాత రాజా యత్త్వమిహాగతహ్ |
కచ్చిన్న దీనహ్ సహసా రాజా లొకాంతరం గతహ్ || 2-100-6
కచ్చిత్సౌమ్య నతె రాజ్యం భ్రశ్ఠం బాలస్య షాష్వతం |
కచ్చిచ్హుష్రూశసె తాత పితరం సత్యవిక్రమం || 2-100-7
కచ్చిద్ దషరథొ రాజా కుషలీ సత్య సంగరహ్ |
రాజ సూయ అష్వ మెధానాం ఆహర్తా ధర్మ నిష్చయహ్ || 2-100-8
స కచ్చిద్ బ్రాహ్మణొ విద్వాన్ ధర్మ నిత్యొ మహా ద్యుతిహ్ |
ఇక్ష్వాకూణాం ఉపాధ్యాయొ యథావత్ తాత పూజ్యతె || 2-100-9
సా తాత కచ్చిచ్ చ కౌసల్యా సుమిత్రా చ ప్రజావతీ |
సుఖినీ కచ్చిద్ ఆర్యా చ దెవీ నందతి కైకయీ || 2-100-10
కచ్చిద్ వినయ సంపన్నహ్ కుల పుత్రొ బహు ష్రుతహ్ |
అనసూయుర్ అనుద్రష్టా సత్కృ్ఇతహ్ తె పురొహితహ్ || 2-100-11
కచ్చిద్ అగ్నిషు తె యుక్తొ విధిజ్ఞొ మతిమాన్ ఋ్ఇజుహ్ |
హుతం చ హొష్యమాణం చ కాలె వెదయతె సదా || 2-100-12
కచ్చిద్దెవాన్ పితృ్ఊన్ భృ్ఇత్వాంగురూన్ పితృ్ఇసమానపి |
వృ్ఇద్ధాంష్చ తాత వైద్యాంష్చ బ్రాహ్మణాంష్చాభిమన్యసె || 2-100-13
ఇషు అస్త్ర వర సంపన్నం అర్థ షాస్త్ర విషారదం |
సుధన్వానం ఉపాధ్యాయం కచ్చిత్ త్వం తాత మన్యసె || 2-100-14
కచ్చిద్ ఆత్మ సమాహ్ షూరాహ్ ష్రుతవంతొ జిత ఇంద్రియాహ్ |
కులీనాహ్ చ ఇంగితజ్ఞాహ్ చ కృ్ఇతాహ్ తె తాత మంత్రిణహ్ || 2-100-15
మంత్రొ విజయ మూలం హి రాజ్ఞాం భవతి రాఘవ |
సుసంవృ్ఇతొ మంత్ర ధరైర్ అమాత్యైహ్ షాస్త్ర కొవిదైహ్ || 2-100-16
కచ్చిన్ నిద్రా వషం న ఎషి కచ్చిత్ కాలె విబుధ్యసె |
కచ్చిన్ చ అపర రాత్రిషు చింతయస్య్ అర్థ నైపుణం || 2-100-17
కచ్చిన్ మంత్రయసె న ఎకహ్ కచ్చిన్ న బహుభిహ్ సహ |
కచ్చిత్ తె మంత్రితొ మంత్రొ రాష్ట్రం న పరిధావతి || 2-100-18
కచ్చిద్ అర్థం వినిష్చిత్య లఘు మూలం మహా ఉదయం |
క్షిప్రం ఆరభసె కర్తుం న దీర్ఘయసి రాఘవ || 2-100-19
కచ్చిత్ తు సుకృ్ఇతాన్య్ ఎవ కృ్ఇత రూపాణి వా పునహ్ |
విదుహ్ తె సర్వ కార్యాణి న కర్తవ్యాని పార్థివాహ్ || 2-100-20
కచ్చిన్ న తర్కైర్ యుక్త్వా వా యె చ అప్య్ అపరికీర్తితాహ్ |
త్వయా వా తవ వా అమాత్యైర్ బుధ్యతె తాత మంత్రితం || 2-100-21
కచ్చిత్ సహస్రాన్ మూర్ఖాణాం ఎకం ఇగ్చ్ఛసి పణ్డితం |
పణ్డితొ హ్య్ అర్థ కృ్ఇగ్చ్ఛ్రెషు కుర్యాన్ నిహ్ష్రెయసం మహత్ || 2-100-22
సహస్రాణ్య్ అపి మూర్ఖాణాం యద్య్ ఉపాస్తె మహీ పతిహ్ |
అథ వా అప్య్ అయుతాన్య్ ఎవ న అస్తి తెషు సహాయతా || 2-100-23
ఎకొ అప్య్ అమాత్యొ మెధావీ షూరొ దక్షొ విచక్షణహ్ |
రాజానం రాజ మాత్రం వా ప్రాపయెన్ మహతీం ష్రియం || 2-100-24
కచ్చిన్ ముఖ్యా మహత్సు ఎవ మధ్యమెషు చ మధ్యమాహ్ |
జఘన్యాహ్ చ జఘన్యెషు భృ్ఇత్యాహ్ కర్మసు యొజితాహ్ || 2-100-25
అమాత్యాన్ ఉపధా అతీతాన్ పితృ్ఇ పైతామహాన్ షుచీన్ |
ష్రెష్ఠాన్ ష్రెష్ఠెషు కచ్చిత్ త్వం నియొజయసి కర్మసు || 2-100-26
కచ్చిన్నొగ్రెణ దణ్డెన భృ్ఇషముద్వెజితప్రజం |
రాజ్యం తవానుజానంతి మంత్రిణహ్ కైకయీసుత || 2-100-27
కచ్చిత్ త్వాం న అవజానంతి యాజకాహ్ పతితం యథా |
ఉగ్ర ప్రతిగ్రహీతారం కామయానం ఇవ స్త్రియహ్ || 2-100-28
ఉపాయ కుషలం వైద్యం భృ్ఇత్య సందూషణె రతం |
షూరం ఐష్వర్య కామం చ యొ న హంతి స వధ్యతె || 2-100-29
కచ్చిద్ద్ హృ్ఇష్టహ్ చ షూరహ్ చ ధృ్ఇతిమాన్ మతిమాన్ షుచిహ్ |
కులీనహ్ చ అనురక్తహ్ చ దక్షహ్ సెనా పతిహ్ కృ్ఇతహ్ || 2-100-30
బలవంతహ్ చ కచ్చిత్ తె ముఖ్యా యుద్ధ విషారదాహ్ |
దృ్ఇష్ట అపదానా విక్రాంతాహ్ త్వయా సత్కృ్ఇత్య మానితాహ్ || 2-100-31
కచిద్ బలస్య భక్తం చ వెతనం చ యథా ఉచితం |
సంప్రాప్త కాలం దాతవ్యం దదాసి న విలంబసె || 2-100-32
కాల అతిక్రమణె హ్య్ ఎవ భక్త వెతనయొర్ భృ్ఇతాహ్ |
భర్తుహ్ కుప్యంతి దుష్యంతి సొ అనర్థహ్ సుమహాన్ స్మృ్ఇతహ్ || 2-100-33
కచ్చిత్ సర్వె అనురక్తాహ్ త్వాం కుల పుత్రాహ్ ప్రధానతహ్ |
కచ్చిత్ ప్రాణామ్హ్ తవ అర్థెషు సంత్యజంతి సమాహితాహ్ || 2-100-34
కచ్చిజ్ జానపదొ విద్వాన్ దక్షిణహ్ ప్రతిభానవాన్ |
యథా ఉక్త వాదీ దూతహ్ తె కృ్ఇతొ భరత పణ్డితహ్ || 2-100-35
కచ్చిద్ అష్టాదషాన్య్ ఎషు స్వ పక్షె దష పంచ చ |
త్రిభిహ్ త్రిభిర్ అవిజ్ఞాతైర్ వెత్సి తీర్థాని చారకైహ్ || 2-100-36
కచ్చిద్ వ్యపాస్తాన్ అహితాన్ ప్రతియాతామ్హ్ చ సర్వదా |
దుర్బలాన్ అనవజ్ఞాయ వర్తసె రిపు సూదన || 2-100-37
కచ్చిన్ న లొకాయతికాన్ బ్రాహ్మణామ్హ్ తాత సెవసె |
అనర్థ కుషలా హ్య్ ఎతె బాలాహ్ పణ్డిత మానినహ్ || 2-100-38
ధర్మ షాస్త్రెషు ముఖ్యెషు విద్యమానెషు దుర్బుధాహ్ |
బుద్ధిమాన్ వీక్షికీం ప్రాప్య నిరర్థం ప్రవదంతి తె || 2-100-39
వీరైర్ అధ్యుషితాం పూర్వం అస్మాకం తాత పూర్వకైహ్ |
సత్య నామాం దృ్ఇఢ ద్వారాం హస్త్య్ అష్వ రథ సంకులాం || 2-100-40
బ్రాహ్మణైహ్ క్షత్రియైర్ వైష్యైహ్ స్వ కర్మ నిరతైహ్ సదా |
జిత ఇంద్రియైర్ మహా ఉత్సాహైర్ వృ్ఇత అమాత్యైహ్ సహస్రషహ్ || 2-100-41
ప్రాసాదైర్ వివిధ ఆకారైర్ వృ్ఇతాం వైద్య జన ఆకులాం |
కచ్చిత్ సముదితాం స్ఫీతాం అయొధ్యాం పరిరక్షసి || 2-100-42
కచ్చిచ్ చైత్య షతైర్ జుష్టహ్ సునివిష్ట జన ఆకులహ్ |
దెవ స్థానైహ్ ప్రపాభిహ్ చ తడాగైహ్ చ ఉపషొభితహ్ || 2-100-43
ప్రహృ్ఇష్ట నర నారీకహ్ సమాజ ఉత్సవ షొభితహ్ |
సుకృ్ఇష్ట సీమా పషుమాన్ హింసాభిర్ అభివర్జితహ్ || 2-100-44
అదెవ మాతృ్ఇకొ రమ్యహ్ ష్వా పదైహ్ పరివర్జితహ్ |
పరిత్యక్తొ భయైహ్ సర్వైహ్ ఖనిభిష్చొపషొభితహ్ 2-100-45
వివర్జితొ నరైహ్ పాపైర్మమ పూర్వైహ్ సురక్శితహ్ |
కచ్చిజ్ జన పదహ్ స్ఫీతహ్ సుఖం వసతి రాఘవ || 2-100-46
కచ్చిత్ తె దయితాహ్ సర్వె కృ్ఇషి గొ రక్ష జీవినహ్ |
వార్తాయాం సమ్ష్రితహ్ తాత లొకొ హి సుఖం ఎధతె || 2-100-47
తెషాం గుప్తి పరీహారైహ్ కచ్చిత్ తె భరణం కృ్ఇతం |
రక్ష్యా హి రాజ్ఞా ధర్మెణ సర్వె విషయ వాసినహ్ || 2-100-48
కచ్చిత్ స్త్రియహ్ సాంత్వయసి కచ్చిత్ తాహ్ చ సురక్షితాహ్ |
కచ్చిన్ న ష్రద్దధాస్య ఆసాం కచ్చిద్ గుహ్యం న భాషసె || 2-100-49
కచ్చిన్నాగవనం గుప్తం కచ్చిత్తె సంతి ధెనుకాహ్ |
కచిన్న గణికాష్వానాం కుఝ్ణ్జరాణాం చ తృ్ఇప్యసి || 2-100-50
కచ్చిద్ దర్షయసె నిత్యం మనుష్యాణాం విభూషితం |
ఉత్థాయ ఉత్థాయ పూర్వ అహ్ణె రాజ పుత్రొ మహా పథె || 2-100-51
కచ్చిన్న సర్వె కర్మాంతాహ్ ప్రత్యక్శాస్తె.అవిషణ్‌కయా |
సర్వె వా పునరుత్సృ్ఇశ్టా మధ్యమె వాత్ర కారణం 2-100-52
కచ్చిత్ సర్వాణి దుర్గాణి ధన ధాన్య ఆయుధ ఉదకైహ్ |
యంత్రైహ్ చ పరిపూర్ణాని తథా షిల్పి ధనుర్ ధరైహ్ || 2-100-53
ఆయహ్ తె విపులహ్ కచ్చిత్ కచ్చిద్ అల్పతరొ వ్యయహ్ |
అపాత్రెషు న తె కచ్చిత్ కొషొ గగ్చ్ఛతి రాఘవ || 2-100-54
దెవతా అర్థె చ పిత్ర్ అర్థె బ్రాహ్మణ అభ్యాగతెషు చ |
యొధెషు మిత్ర వర్గెషు కచ్చిద్ గగ్చ్ఛతి తె వ్యయహ్ || 2-100-55
కచ్చిద్ ఆర్యొ విషుద్ధ ఆత్మా క్షారితహ్ చొర కర్మణా |
అపృ్ఇష్టహ్ షాస్త్ర కుషలైర్ న లొభాద్ బధ్యతె షుచిహ్ || 2-100-56
గృ్ఇహీతహ్ చైవ పృ్ఇష్టహ్ చ కాలె దృ్ఇష్టహ్ సకారణహ్ |
కచ్చిన్ న ముచ్యతె చొరొ ధన లొభాన్ నర ఋ్ఇషభ || 2-100-57
వ్యసనె కచ్చిద్ ఆఢ్యస్య దుగతస్య చ రాఘవ |
అర్థం విరాగాహ్ పష్యంతి తవ అమాత్యా బహు ష్రుతాహ్ || 2-100-58
యాని మిథ్యా అభిషస్తానాం పతంత్య్ అస్రాణి రాఘవ |
తాని పుత్ర పషూన్ ఘ్నంతి ప్రీత్య్ అర్థం అనుషాసతహ్ || 2-100-59
కచ్చిద్ వృ్ఇధామ్హ్ చ బాలామ్హ్ చ వైద్య ముఖ్యామ్హ్ చ రాఘవ |
దానెన మనసా వాచా త్రిభిర్ ఎతైర్ బుభూషసె || 2-100-60
కచ్చిద్ గురూమ్హ్ చ వృ్ఇద్ధామ్హ్ చ తాపసాన్ దెవతా అతిథీన్ |
చైత్యామ్హ్ చ సర్వాన్ సిద్ధ అర్థాన్ బ్రాహ్మణామ్హ్ చ నమస్యసి || 2-100-61
కచ్చిద్ అర్థెన వా ధర్మం ధర్మం ధర్మెణ వా పునహ్ |
ఉభౌ వా ప్రీతి లొభెన కామెన న విబాధసె || 2-100-62
కచ్చిద్ అర్థం చ ధర్మం చ కామం చ జయతాం వర |
విభజ్య కాలె కాలజ్ఞ సర్వాన్ భరత సెవసె || 2-100-63
కచ్చిత్ తె బ్రాహ్మణాహ్ షర్మ సర్వ షాస్త్ర అర్థ కొవిదహ్ |
ఆషంసంతె మహా ప్రాజ్ఞ పౌర జానపదైహ్ సహ || 2-100-64
నాస్తిక్యం అనృ్ఇతం క్రొధం ప్రమాదం దీర్ఘ సూత్రతాం |
అదర్షనం జ్ఞానవతాం ఆలస్యం పంచ వృ్ఇత్తితాం || 2-100-65
ఎక చింతనం అర్థానాం అనర్థజ్ఞైహ్ చ మంత్రణం |
నిష్చితానాం అనారంభం మంత్రస్య అపరిలక్షణం || 2-100-66
మంగలస్య అప్రయొగం చ ప్రత్యుత్థానం చ సర్వషహ్ |
కచ్చిత్ త్వం వర్జయస్య్ ఎతాన్ రాజ దొషామ్హ్ చతుర్ దష || 2-100-67
దషపంచచతుర్వర్గాన్ సప్తవర్గం చ తత్త్వతహ్ |
అశ్టవర్గం త్రివర్గం చ విద్యాస్తిస్రష్చ రాఘవ 2-100-68
ఇందంద్రియాణాం జయం బుద్ధ్యం శాడ్గుణ్యం దైవమానుశం |
కృ్ఇత్యం వింషతివర్గం చ తథా ప్రకృ్ఇతిమణ్డలం || 2-100-69
యాత్రాదణ్డవిధానం చ ద్వియొనీ సంధివిగ్రహౌ |
కచ్చ్హిదెతాన్ మహాప్రాజ్ఝ్ణ యథావదనుమన్యసె 2-100-70
మంత్రిభిస్త్వం యథొద్దిశ్టైష్చతుర్భిస్త్రిభిరెవ వా |
కచ్చిత్సమస్తైర్వ్యస్తైష్చ మంత్రం మంత్రయసె మిథహ్ || 2-100-71
కచ్చిత్తె సఫలా వెదాహ్ కచ్చిత్తె సఫలాహ్ క్రియాహ్ |
కచ్చిత్తె సఫలా దారాహ్ కచ్చిత్తె సఫలం ష్రుతం || 2-100-72
కచ్చిదెశైవ తె బుద్ధిర్యథొక్తా మమ రాఘా |
ఆయుశ్యా చ యషస్యా చ ధర్మకామార్థసంహితా || 2-100-73
యాం వృ్ఇత్తిం వర్తతె రాతొ యాం చనహ్ ప్రపితామహాహ్ |
తాం వృ్ఇత్తిం వర్తసె కచ్చిద్యాచ సత్పథగా షుభా 2-100-74
కచ్చిత్ స్వాదు కృ్ఇతం భొజ్యమెకొ నాష్నాసి రాఘవ |
కచ్చిదాషంసమానెభ్యొ మిత్రెభ్యహ్ సంప్రయచ్చ్హసి 2-100-75
అవాప్య కృ్ఇత్స్నాం వసుధాం యథావ |
దితష్చ్హ్యుతహ్ స్వర్గముపైతి విద్వాన్ || 2-100-76

Om Tat Sat

(Continued ....)

(My humble salutations to the lotus feet of  Swamy jis, Philosophic Scholars and greatful to Wikisource  for the collection)