Valmiki Ramayanam – Ayodhya Kanda - Part 37

శ్రీమద్వాల్మీకియరామాయణే అయోధ్యాకాండే త్రినవతితమః సర్గః ||2-93
తయా మహత్యా యాయిన్యా ధ్వజిన్యా వన వాసినహ్ |
అర్దితా యూథపా మత్తాహ్ సయూథాహ్ సంప్రదుద్రువుహ్ || 2-93-1
ఋ్ఇక్షాహ్ పృ్ఇషత సంఘాహ్ చ రురవహ్ చ సమంతతహ్ |
దృ్ఇష్యంతె వన రాజీషు గిరిషు అపి నదీషు చ || 2-93-2
స సంప్రతస్థె ధర్మ ఆత్మా ప్రీతొ దషరథ ఆత్మజహ్ |
వృ్ఇతొ మహత్యా నాదిన్యా సెనయా చతుర్ అంగయా || 2-93-3
సాగర ఒఘ నిభా సెనా భరతస్య మహాత్మనహ్ |
మహీం సంచాదయాం ఆస ప్రావృ్ఇషి ద్యాం ఇవ అంబుదహ్ || 2-93-4
తురంగ ఒఘైర్ అవతతా వారణైహ్ చ మహా జవైహ్ |
అనాలక్ష్యా చిరం కాలం తస్మిన్ కాలె బభూవ భూహ్ || 2-93-5
స యాత్వా దూరం అధ్వానం సుపరిష్రాంత వాహనహ్ |
ఉవాచ భరతహ్ ష్రీమాన్ వసిష్ఠం మంత్రిణాం వరం || 2-93-6
యాదృ్ఇషం లక్ష్యతె రూపం యథా చైవ ష్రుతం మయా |
వ్యక్తం ప్రాప్తాహ్ స్మ తం దెషం భరద్వాజొ యం అబ్రవీత్ || 2-93-7
అయం గిరిహ్ చిత్ర కూటహ్ తథా మందాకినీ నదీ |
ఎతత్ ప్రకాషతె దూరాన్ నీల మెఘ నిభం వనం || 2-93-8
గిరెహ్ సానూని రమ్యాణి చిత్ర కూటస్య సంప్రతి |
వారణైర్ అవమృ్ఇద్యంతె మామకైహ్ పర్వత ఉపమైహ్ || 2-93-9
ముంచంతి కుసుమాన్య్ ఎతె నగాహ్ పర్వత సానుషు |
నీలా ఇవ ఆతప అపాయె తొయం తొయ ధరా ఘనాహ్ || 2-93-10
కిన్నర ఆచరిత ఉద్దెషం పష్య షత్రుఘ్న పర్వతం |
హయైహ్ సమంతాద్ ఆకీర్ణం మకరైర్ ఇవ సాగరం || 2-93-11
ఎతె మృ్ఇగ గణా భాంతి షీఘ్ర వెగాహ్ ప్రచొదితాహ్ |
వాయు ప్రవిద్ధాహ్ షరది మెఘ రాజ్య ఇవ అంబరె || 2-93-12
కుర్వంతి కుసుమ ఆపీడాన్ షిరహ్సు సురభీన్ అమీ |
మెఘ ప్రకాషైహ్ ఫలకైర్ దాక్షిణాత్యా యథా నరాహ్ || 2-93-13
నిష్కూజం ఇవ భూత్వా ఇదం వనం ఘొర ప్రదర్షనం |
అయొధ్యా ఇవ జన ఆకీర్ణా సంప్రతి ప్రతిభాతి మా || 2-93-14
ఖురైర్ ఉదీరితొ రెణుర్ దివం ప్రగ్చ్ఛాద్య తిష్ఠతి |
తం వహత్య్ అనిలహ్ షీఘ్రం కుర్వన్న్ ఇవ మమ ప్రియం || 2-93-15
స్యందనామ్హ్ తురగ ఉపెతాన్ సూత ముఖ్యైర్ అధిష్ఠితాన్ |
ఎతాన్ సంపతతహ్ షీఘ్రం పష్య షత్రుఘ్న కాననె || 2-93-16
ఎతాన్ విత్రాసితాన్ పష్య బర్హిణహ్ ప్రియ దర్షనాన్ |
ఎతం ఆవిషతహ్ షైలం అధివాసం పతత్రిణాం || 2-93-17
అతిమాత్రం అయం దెషొ మనొజ్ఞహ్ ప్రతిభాతి మా |
తాపసానాం నివాసొ అయం వ్యక్తం స్వర్గ పథొ యథా || 2-93-18
మృ్ఇగా మృ్ఇగీభిహ్ సహితా బహవహ్ పృ్ఇషతా వనె |
మనొజ్ఞ రూపా లక్ష్యంతె కుసుమైర్ ఇవ చిత్రితహ్ || 2-93-19
సాధు సైన్యాహ్ ప్రతిష్ఠంతాం విచిన్వంతు చ కాననం |
యథా తౌ పురుష వ్యాఘ్రౌ దృ్ఇష్యెతె రామ లక్ష్మణౌ || 2-93-20
భరతస్య వచహ్ ష్రుత్వా పురుషాహ్ షస్త్ర పాణయహ్ |
వివిషుహ్ తద్ వనం షూరా ధూమం చ దదృ్ఇషుహ్ తతహ్ || 2-93-21
తె సమాలొక్య ధూమ అగ్రం ఊచుర్ భరతం ఆగతాహ్ |
న అమనుష్యె భవత్య్ అగ్నిర్ వ్యక్తం అత్ర ఎవ రాఘవౌ || 2-93-22
అథ న అత్ర నర వ్యాఘ్రౌ రాజ పుత్రౌ పరం తపౌ |
అన్యె రామ ఉపమాహ్ సంతి వ్యక్తం అత్ర తపస్వినహ్ || 2-93-23
తత్ ష్రుత్వా భరతహ్ తెషాం వచనం సాధు సమ్మతం |
సైన్యాన్ ఉవాచ సర్వామ్హ్ తాన్ అమిత్ర బల మర్దనహ్ || 2-93-24
యత్ తా భవంతహ్ తిష్ఠంతు న ఇతొ గంతవ్యం అగ్రతహ్ |
అహం ఎవ గమిష్యామి సుమంత్రొ గురుర్ ఎవ చ || 2-93-25
ఎవం ఉక్తాహ్ తతహ్ సర్వె తత్ర తస్థుహ్ సమంతతహ్ |
భరతొ యత్ర ధూమ అగ్రం తత్ర దృ్ఇష్టిం సమాదధత్ || 2-93-26
వ్యవస్థితా యా భరతెన సా చమూర్ |
నిరీక్షమాణా అపి చ ధూమం అగ్రతహ్ |
బభూవ హృ్ఇష్టా నచిరెణ జానతీ |
ప్రియస్య రామస్య సమాగమం తదా || 2-93-27
ఇతి వాల్మీకి రామాయణే ఆది కావ్యే అయోధ్యాకాండే త్రినవతితమః సర్గః ||2-93

శ్రీమద్వాల్మీకియరామాయణే అయోధ్యాకాండే చతుర్నవతితమః సర్గః ||2-94
దీర్ఘ కాల ఉషితహ్ తస్మిన్ గిరౌ గిరి వన ప్రియహ్ |
విదెహ్యాహ్ ప్రియమాకాంక్షన్ స్వం చ చిత్తం విలొభయన్ || 2-94-1
అథ దాషరథిహ్ చిత్రం చిత్ర కూటం అదర్షయత్ |
భార్యాం అమర సంకాషహ్ షచీం ఇవ పురం దరహ్ || 2-94-2
న రాజ్యాద్ భ్రమ్షనం భద్రె న సుహృ్ఇద్భిర్ వినా భవహ్ |
మనొ మె బాధతె దృ్ఇష్ట్వా రమణీయం ఇమం గిరిం || 2-94-3
పష్య ఇమం అచలం భద్రె నానా ద్విజ గణ ఆయుతం |
షిఖరైహ్ ఖం ఇవ ఉద్విద్ధైర్ ధాతుమద్భిర్ విభూషితం || 2-94-4
కెచిద్ రజత సంకాషాహ్ కెచిత్ క్షతజ సమ్నిభాహ్ |
పీత మాజ్జిస్థ వర్నాహ్ చ కెచిన్ మని వర ప్రభాహ్ || 2-94-5
పుష్య అర్క కెతుక ఆభాహ్ చ కెచిజ్ జ్యొతీ రస ప్రభాహ్ |
విరాజంతె అచల ఇంద్రస్య దెషా ధాతు విభూషితాహ్ || 2-94-6
ననా మృ్ఇగ గణ ద్వీపి తరక్షు ఋ్ఇక్ష గణైర్ వృ్ఇతహ్ |
అదుష్టైర్ భాత్య్ అయం షైలొ బహు పక్షి సమాకులహ్ || 2-94-7
ఆమ్ర జంబు అసనైర్ లొధ్రైహ్ ప్రియాలైహ్ పనసైర్ ధవైహ్ |
అంకొలైర్ భవ్య తినిషైర్ బ్లివ తిందుక వెణుభిహ్ || 2-94-8
కాష్మర్య్ అరిష్ట వరణైర్ మధూకైహ్ తిలకైహ్ తథా |
బదర్య్ ఆమలకైర్ నీపైర్ వెత్ర ధన్వన బీజకైహ్ || 2-94-9
పుష్పవద్భిహ్ ఫల ఉపెతైహ్ చాయావద్భిర్ మనొ రమైహ్ |
ఎవం ఆదిభిర్ ఆకీర్ణహ్ ష్రియం పుష్యత్య్ అయం గిరిహ్ || 2-94-10
షైల ప్రస్థెషు రమ్యెషు పష్య ఇమాన్ కామ హర్షణాన్ |
కిన్నరాన్ ద్వంద్వషొ భద్రె రమమాణాన్ మనస్వినహ్ || 2-94-11
షాఖా అవసక్తాన్ ఖడ్గామ్హ్ చ ప్రవరాణ్య్ అంబరాణి చ |
జల ప్రపాతైర్ ఉద్భెదైర్ నిష్యందైహ్ చ క్వచిత్ క్వచిత్ |
స్రవద్భిర్ భాత్య్ అయం షైలహ్ స్రవన్ మద ఇవ ద్విపహ్ || 2-94-13
గుహా సమీరణొ గంధాన్ నానా పుష్ప భవాన్ వహన్ |
ఘ్రాణ తర్పణం అభ్యెత్య కం నరం న ప్రహర్షయెత్ || 2-94-14
యది ఇహ షరదొ అనెకాహ్ త్వయా సార్ధం అనిందితె |
లక్ష్మణెన చ వత్స్యామి న మాం షొకహ్ ప్రధక్ష్యతి || 2-94-15
బహు పుష్ప ఫలె రమ్యె నానా ద్విజ గణ ఆయుతె |
విచిత్ర షిఖరె హ్య్ అస్మిన్ రతవాన్ అస్మి భామిని || 2-94-16
అనెన వన వాసెన మయా ప్రాప్తం ఫల ద్వయం |
పితుహ్ చ అనృ్ఇణతా ధర్మె భరతస్య ప్రియం తథా || 2-94-17
వైదెహి రమసె కచ్చిచ్ చిత్ర కూటె మయా సహ |
పష్యంతీ వివిధాన్ భావాన్ మనొ వాక్ కాయ సమ్యతాన్ || 2-94-18
ఇదం ఎవ అమృ్ఇతం ప్రాహూ రాజ్ఞాం రాజ ఋ్ఇషయహ్ పరె |
వన వాసం భవ అర్థాయ ప్రెత్య మె ప్రపితామహాహ్ || 2-94-19
షిలాహ్ షైలస్య షొభంతె విషాలాహ్ షతషొ అభితహ్ |
బహులా బహులైర్ వర్ణైర్ నీల పీత సిత అరుణైహ్ || 2-94-20
నిషి భాంత్య్ అచల ఇంద్రస్య హుత అషన షిఖా ఇవ |
ఒషధ్యహ్ స్వప్రభా లక్ష్మ్యా భ్రాజమానాహ్ సహస్రషహ్ || 2-94-21
కెచిత్ క్షయ నిభా దెషాహ్ కెచిద్ ఉద్యాన సమ్నిభాహ్ |
కెచిద్ ఎక షిలా భాంతి పర్వతస్య అస్య భామిని || 2-94-22
భిత్త్వా ఇవ వసుధాం భాతి చిత్ర కూటహ్ సముత్థితహ్ |
చిత్ర కూటస్య కూటొ అసౌ దృ్ఇష్యతె సర్వతహ్ షుభహ్ || 2-94-23
కుష్ఠ పుమ్నాగ తగర భూర్జ పత్ర ఉత్తరచ్ చదాన్ |
కామినాం స్వాస్తరాన్ పష్య కుషెషయ దల ఆయుతాన్ || 2-94-24
మృ్ఇదితాహ్ చ అపవిద్ధాహ్ చ దృ్ఇష్యంతె కమల స్రజహ్ |
కామిభిర్ వనితె పష్య ఫలాని వివిధాని చ || 2-94-25
వస్వౌక సారాం నలినీం అత్యెతి ఇవ ఉత్తరాన్ కురూన్ |
పర్వతహ్ చిత్ర కూటొ అసౌ బహు మూల ఫల ఉదకహ్ || 2-94-26
ఇమం తు కాలం వనితె విజహ్నివామ్హ్ |
త్వయా చ సీతె సహ లక్ష్మణెన చ |
రతిం ప్రపత్స్యె కుల ధర్మ వర్ధినీం |
సతాం పథి స్వైర్ నియమైహ్ పరైహ్ స్థితహ్ || 2-94-27
ఇతి వాల్మీకి రామాయణే ఆది కావ్యే అయోధ్యాకాండే చతుర్నవతితమః సర్గః ||2-94

శ్రీమద్వాల్మీకియరామాయణే అయోధ్యాకాండే పంచనవతితమః సర్గః ||2-95
అథ షైలాద్ వినిష్క్రమ్య మైథిలీం కొసల ఈష్వరహ్ |
అదర్షయత్ షుభ జలాం రమ్యాం మందాకినీం నదీం || 2-95-1
అబ్రవీచ్ చ వర ఆరొహాం చారు చంద్ర నిభ ఆననాం |
విదెహ రాజస్య సుతాం రామొ రాజీవ లొచనహ్ || 2-95-2
విచిత్ర పులినాం రమ్యాం హంస సారస సెవితాం |
కుసుమైర్ ఉపసంపన్నాం పష్య మందాకినీం నదీం || 2-95-3
నానా విధైహ్ తీర రుహైర్ వృ్ఇతాం పుష్ప ఫల ద్రుమైహ్ |
రాజంతీం రాజ రాజస్య నలినీం ఇవ సర్వతహ్ || 2-95-4
మృ్ఇగ యూథ నిపీతాని కలుష అంభాంసి సాంప్రతం |
తీర్థాని రమణీయాని రతిం సంజనయంతి మె || 2-95-5
జటా అజిన ధరాహ్ కాలె వల్కల ఉత్తర వాససహ్ |
ఋ్ఇషయహ్ తు అవగాహంతె నదీం మందాకినీం ప్రియె || 2-95-6
ఆదిత్యం ఉపతిష్ఠంతె నియమాద్ ఊర్ధ్వ బాహవహ్ |
ఎతె అపరె విషాల అక్షి మునయహ్ సమ్షిత వ్రతాహ్ || 2-95-7
మారుత ఉద్ధూత షిఖరైహ్ ప్రనృ్ఇత్త ఇవ పర్వతహ్ |
పాదపైహ్ పత్ర పుష్పాణి సృ్ఇజద్భిర్ అభితొ నదీం || 2-95-8
కచ్చిన్ మణి నికాష ఉదాం కచ్చిత్ పులిన షాలినీం |
కచ్చిత్ సిద్ధ జన ఆకీర్ణాం పష్య మందాకినీం నదీం || 2-95-9
నిర్ధూతాన్ వాయునా పష్య వితతాన్ పుష్ప సంచయాన్ |
పొప్లూయమానాన్ అపరాన్ పష్య త్వం జల మధ్యగాన్ || 2-95-10
తామ్హ్ చ అతివల్గు వచసొ రథ అంగ ఆహ్వయనా ద్విజాహ్ |
అధిరొహంతి కల్యాణి నిష్కూజంతహ్ షుభాహ్ గిరహ్ || 2-95-11
దర్షనం చిత్ర కూటస్య మందాకిన్యాహ్ చ షొభనె |
అధికం పుర వాసాచ్ చ మన్యె చ తవ దర్షనాత్ || 2-95-12
విధూత కలుషైహ్ సిద్ధైహ్ తపొ దమ షమ అన్వితైహ్ |
నిత్య విక్షొభిత జలాం విహాహస్వ మయా సహ || 2-95-13
సఖీవచ్ చ విగాహస్వ సీతె మందకినీం ఇమాం |
కమలాన్య్ అవమజ్జంతీ పుష్కరాణి చ భామిని || 2-95-14
త్వం పౌర జనవద్ వ్యాలాన్ అయొధ్యాం ఇవ పర్వతం |
మన్యస్వ వనితె నిత్యం సరయూవద్ ఇమాం నదీం || 2-95-15
లక్ష్మణహ్ చైవ ధర్మ ఆత్మా మన్ నిదెషె వ్యవస్థితహ్ |
త్వం చ అనుకూలా వైదెహి ప్రీతిం జనయథొ మమ || 2-95-16
ఉపస్పృ్ఇషమ్హ్ త్రి షవణం మధు మూల ఫల అషనహ్ |
న అయొధ్యాయై న రాజ్యాయ స్పృ్ఇహయె అద్య త్వయా సహ || 2-95-17
ఇమాం హి రమ్యాం గజ యూథ లొలితాం |
నిపీత తొయాం గజ సిమ్హ వానరైహ్ |
సుపుష్పితైహ్ పుష్ప ధరైర్ అలంకృ్ఇతాం |
న సొ అస్తి యహ్ స్యాన్ న గత క్రమహ్ సుఖీ || 2-95-18
ఇతి ఇవ రామొ బహు సంగతం వచహ్ |
ప్రియా సహాయహ్ సరితం ప్రతి బ్రువన్ |
చచార రమ్యం నయన అంజన ప్రభం |
స చిత్ర కూటం రఘు వమ్ష వర్ధనహ్ || 2-95-19
ఇతి వాల్మీకి రామాయణే ఆది కావ్యే అయోధ్యాకాండే పంచనవతితమః సర్గః ||2-95

తాం తథా దర్షయిత్వా తు మైథిలీం గిరినిమ్నగాం |
నిశసాద గిరిప్రస్థె సీతాం మాంసెన చందయన్ || 2-96-1
ఇదం మెధ్యమిదం స్వాదు నిశ్టప్తమిదమగ్నినా |
ఎవమాస్తె స ధర్మాత్మా సీతయా సహ రాఘవహ్ || 2-96-2
తథా తత్ర ఆసతహ్ తస్య భరతస్య ఉపయాయినహ్ |
సైన్య రెణుహ్ చ షబ్దహ్ చ ప్రాదుర్ ఆస్తాం నభహ్ స్పృ్ఇషౌ || 2-96-3
ఎతస్మిన్న్ అంతరె త్రస్తాహ్ షబ్దెన మహతా తతహ్ |
అర్దితా యూథపా మత్తాహ్ సయూథా దుద్రువుర్ దిషహ్ || 2-96-4
స తం సైన్య సముద్భూతం షబ్దం షుష్రవ రాఘవహ్ |
తామ్హ్ చ విప్రద్రుతాన్ సర్వాన్ యూథపాన్ అన్వవైక్షత || 2-96-5
తామ్హ్ చ విద్రవతొ దృ్ఇష్ట్వా తం చ ష్రుత్వా స నిహ్స్వనం |
ఉవాచ రామహ్ సౌమిత్రిం లక్ష్మణం దీప్త తెజసం || 2-96-6
హంత లక్ష్మణ పష్య ఇహ సుమిత్రా సుప్రజాహ్ త్వయా |
భీమ స్తనిత గంభ్హిరహ్ తుములహ్ ష్రూయతె స్వనహ్ || 2-96-7
గజయూథాని వారణ్యె మహిశా వా మహావనె |
విత్రాసితా మృ్ఇగాహ్ సింహైహ్ సహసా ప్రద్రుతా దిషహ్ 2-96-8
రాజా వా రాజ మాత్రొ వా మృ్ఇగయాం అటతె వనె |
అన్యద్ వా ష్వా పదం కించిత్ సౌమిత్రె జ్ఞాతుం అర్హసి || 2-96-9
సుదుష్చరొ గిరిష్చాయం పక్శిణామపి లక్శ్మణ |
సర్వం ఎతద్ యథా తత్త్వం అచిరాజ్ జ్ఞాతుం అర్హసి || 2-96-10
స లక్ష్మణహ్ సంత్వరితహ్ సాలం ఆరుహ్య పుష్పితం |
ప్రెక్షమాణొ దిషహ్ సర్వాహ్ పూర్వాం దిషం అవైక్షత || 2-96-11
ఉదన్ ముఖహ్ ప్రెక్షమాణొ దదర్ష మహతీం చమూం |
రథ అష్వ గజ సంబాధాం యత్తైర్ యుక్తాం పదాతిభిహ్ || 2-96-12
తాం అష్వ గజ సంపూర్ణాం రథ ధ్వజ విభూషితాం |
షషంస సెనాం రామాయ వచనం చ ఇదం అబ్రవీత్ || 2-96-13
అగ్నిం సమ్షమయతు ఆర్యహ్ సీతా చ భజతాం గుహాం |
సజ్యం కురుష్వ చాపం చ షరామ్హ్ చ కవచం తథా || 2-96-14
తం రామహ్ పురుష వ్యాఘ్రొ లక్ష్మణం ప్రత్యువాచ హ |
అంగ అవెక్షస్వ సౌమిత్రె కస్య ఎతాం మన్యసె చమూం || 2-96-15
ఎవం ఉక్క్తహ్ తు రామెణ లక్ష్మాణొ వాక్యం అబ్రవీత్ |
దిధక్షన్న్ ఇవ తాం సెనాం రుషితహ్ పావకొ యథా || 2-96-16
సంపన్నం రాజ్యం ఇగ్చ్ఛమ్హ్ తు వ్యక్తం ప్రాప్య అభిషెచనం |
ఆవాం హంతుం సమభ్యెతి కైకెయ్యా భరతహ్ సుతహ్ || 2-96-17
ఎష వై సుమహాన్ ష్రీమాన్ విటపీ సంప్రకాషతె |
విరాజత్య్ ఉద్గత స్కంధహ్ కొవిదార ధ్వజొ రథె || 2-96-18
భజంత్య్ ఎతె యథా కామం అష్వాన్ ఆరుహ్య షీఘ్రగాన్ |
ఎతె భ్రాజంతి సమ్హృ్ఇష్టా జగాన్ ఆరుహ్య సాదినహ్ || 2-96-19
గృ్ఇహీత ధనుషౌ చ ఆవాం గిరిం వీర ష్రయావహె |
అథవెహైవ తిశ్ఠావహ్ సన్నద్ధావుద్యతాయుధౌ 2-96-20
అపి నౌ వషం ఆగగ్చ్ఛెత్ కొవిదార ధ్వజొ రణె |
అపి ద్రక్ష్యామి భరతం యత్ కృ్ఇతె వ్యసనం మహత్ || 2-96-21
త్వయా రాఘవ సంప్రాప్తం సీతయా చ మయా తథా |
యన్ నిమిత్తం భవాన్ రాజ్యాచ్ చ్యుతొ రాఘవ షాష్వతీం |
సంప్రాప్తొ అయం అరిర్ వీర భరతొ వధ్య ఎవ మె || 2-96-22
భరతస్య వధె దొషం న అహం పష్యామి రాఘవ |
పూర్వ అపకారిణం హత్వా న హ్యధర్మెణ యుజ్యతె || 2-96-23
పూర్వాపకారీ భరతస్య్తక్తధర్మష్చ రాఘవ |
ఎతస్మిన్న్ నిహతె కృ్ఇత్స్నాం అనుషాధి వసుంధరాం || 2-96-24
అద్య పుత్రం హతం సంఖ్యె కైకెయీ రాజ్య కాముకా |
మయా పష్యెత్ సుదుహ్ఖ ఆర్తా హస్తి భగ్నం ఇవ ద్రుమం || 2-96-25
కైకెయీం చ వధిష్యామి సానుబంధాం సబాంధవాం |
కలుషెణ అద్య మహతా మెదినీ పరిముచ్యతాం || 2-96-26
అద్య ఇమం సమ్యతం క్రొధం అసత్కారం చ మానద |
మొక్ష్యామి షత్రు సైన్యెషు కక్షెషు ఇవ హుత అషనం || 2-96-27
అద్య ఎతచ్ చిత్ర కూటస్య కాననం నిషితైహ్ షరైహ్ |
చిందన్ షత్రు షరీరాణి కరిష్యె షొణిత ఉక్షితం || 2-96-28
షరైర్ నిర్భిన్న హృ్ఇదయాన్ కుంజరామ్హ్ తురగామ్హ్ తథా |
ష్వాపదాహ్ పరికర్షంతు నరాహ్ చ నిహతాన్ మయా || 2-96-29
షరాణాం ధనుషహ్ చ అహం అనృ్ఇణొ అస్మి మహా వనె |
ససైన్యం భరతం హత్వా భవిష్యామి న సమ్షయహ్ || 2-96-30

సుసమ్రబ్ధం తు సౌమిత్రిం లక్ష్మణం క్రొధ మూర్చితం |
రామహ్ తు పరిసాంత్వ్య అథ వచనం చ ఇదం అబ్రవీత్ || 2-97-1
కిం అత్ర ధనుషా కార్యం అసినా వా సచర్మణా |
మహా ఇష్వాసె మహా ప్రాజ్ఞె భరతె స్వయం ఆగతె || 2-97-2
పితుస్సత్యం ప్రతిష్రుత్య హత్వా భరతమాగతం |
కిం కరిశ్యామి రాజ్యెన సాపవాదెన లక్శ్మణ || 2-97-3
యద్ద్రవ్యం బాందవానాం వా మిత్రాణాం వాక్శయె భవత్ |
నాహం తప్త్ప్రతిగృ్ఇహ్ణీయాం భక్శాన్విశకృ్ఇతానివ 2-97-4
ధర్మమర్థం చ కామం చ పృ్ఇథివీం చాపి లక్శణ |
ఇచ్చ్హామి భవతామర్థె ఎతత్ ప్రతిషృ్ఇణొమి తె || 2-97-5
భ్రాతృ్ఈణాం సంగ్రహార్థం చ సుఖార్థం చాపి లక్శ్మణ |
రాజ్యమప్యహమిచ్చ్హామి సత్యెనాయుధమాలభె || 2-97-6
నెయం మమ మహీ సౌమ్య దుర్లభా సాగరాంబరా |
న హీచ్చ్హెయమధర్మెణ షక్రత్వమపి లక్శ్మణ || 2-97-7
యద్వినా భరతం త్వాం చ షత్రుఘ్నం చాపి మానద |
భవెన్మమ సుఖం కించిద్భస్మ తత్కురుతాం షిఖీ || 2-97-8
మన్యె.అహమాగతొ.అయెధ్యాం భరతొ భ్రాతృ్ఇవత్సలహ్ |
మమ ప్రాణాత్ర్పియతరహ్ కులధర్మమనుస్మరన్ || 2-97-9
ష్రుత్వా ప్రవ్రాజితం మాం హి జటావల్కలధారిణం |
జానక్యాసహితం వీర త్వయా చ పురుశర్శభ || 2-97-10
స్నెహెనాక్రాంతహృ్ఇదయహ్ షికెనాకులితెంద్రియహ్ |
ద్రశ్టుమభ్యాగతొ హ్యెశ భరతొ నాన్యథ.అ.అగతహ్ || 2-97-11
అంబాం చ కైకయీం రుశ్య పరుశం చాప్రియం వదన్ |
ప్రసాద్య పితరం స్రీమాన్ రాజ్యం మె దాతుమాగతహ్ || 2-97-12
ప్రాప్త కాలం యద్ ఎషొ అస్మాన్ భరతొ ద్రష్టుం ఇగ్చ్ఛతి |
అస్మాసు మనసా అప్య్ ఎష న అహితం కించిద్ ఆచరెత్ || 2-97-13
విప్రియం కృ్ఇత పూర్వం తె భరతెన కదా న కిం |
ఈదృ్ఇషం వా భయం తె అద్య భరతం యొ అత్ర షంకసె || 2-97-14
న హి తె నిష్ఠురం వాచ్యొ భరతొ న అప్రియం వచహ్ |
అహం హ్య్ అప్రియం ఉక్తహ్ స్యాం భరతస్య అప్రియె కృ్ఇతె || 2-97-15
కథం ను పుత్రాహ్ పితరం హన్యుహ్ కస్యాంచిద్ ఆపది |
భ్రాతా వా భ్రాతరం హన్యాత్ సౌమిత్రె ప్రాణం ఆత్మనహ్ || 2-97-16
యది రాజ్యస్య హెతొహ్ త్వం ఇమాం వాచం ప్రభాషసె |
వక్ష్యామి భరతం దృ్ఇష్ట్వా రాజ్యం అస్మై ప్రదీయతాం || 2-97-17
ఉచ్యమానొ హి భరతొ మయా లక్ష్మణ తత్త్వతహ్ |
రాజ్యం అస్మై ప్రయగ్చ్ఛ ఇతి బాఢం ఇత్య్ ఎవ వక్ష్యతి || 2-97-18
తథా ఉక్తొ ధర్మ షీలెన భ్రాత్రా తస్య హితె రతహ్ |
లక్ష్మణహ్ ప్రవివెష ఇవ స్వాని గాత్రాణి లజ్జయా || 2-97-19
తద్వాక్యం లక్శ్మణహ్ ష్రుత్వా వ్రీషితహ్ ప్రత్యువాచ హ |
త్వ మన్యె ద్రశ్టుమాయాతహ్ పితా దషరథహ్ స్వయం || 2-97-20
వ్రీడితం లక్ష్మణం దృ్ఇష్ట్వా రాఘవహ్ ప్రత్యువాచ హ |
ఎష మన్యె మహా బాహుర్ ఇహ అస్మాన్ ద్రష్టుం ఆగతహ్ || 2-97-21
అథవా నౌ ధ్రువం మన్యె మన్యమానహ్ సుఖొచితౌ |
వన వాసం అనుధ్యాయ గృ్ఇహాయ ప్రతినెష్యతి || 2-97-22
ఇమాం వా అప్య్ ఎష వైదెహీం అత్యంత సుఖ సెవినీం |
ఎతౌ తౌ సంప్రకాషెతె గొత్రవంతౌ మనొ రమౌ || 2-97-23
ఎతౌ తౌ సంప్రకాషెతె గొత్రవంతౌ మనొరమౌ |
వాయు వెగ సమౌ వీర జవనౌ తురగ ఉత్తమౌ || 2-97-24
స ఎష సుమహా కాయహ్ కంపతె వాహినీ ముఖె |
నాగహ్ షత్రుంజయొ నామ వృ్ఇద్ధహ్ తాతస్య ధీమతహ్ || 2-97-25
న తు పష్యామి తచ్చ్హత్రం పాణ్డరం లొకసత్కృ్ఈం |
పితుర్దివ్యం మహాబాహొ సంషయొ భవతీహ మె 2-97-26
వృ్ఇక్శాగ్రాదవరొహ త్వం కురు లక్శ్మ్మణ మద్వచహ్ |
ఇతీవ రామొ ధర్మాత్మా సౌమిత్రిం తమువాచ హ || 2-97-27
అవతీర్య తు సాల అగ్రాత్ తస్మాత్ స సమితిం జయహ్ |
లక్ష్మణహ్ ప్రాంజలిర్ భూత్వా తస్థౌ రామస్య పార్ష్వతహ్ || 2-97-28
భరతెన అథ సందిష్టా సమ్మర్దొ న భవెద్ ఇతి |
సమంతాత్ తస్య షైలస్య సెనా వాసం అకల్పయత్ || 2-97-29
అధ్యర్ధం ఇష్క్వాకు చమూర్ యొజనం పర్వతస్య సా |
పార్ష్వె న్యవిషద్ ఆవృ్ఇత్య గజ వాజి రథ ఆకులా || 2-97-30
సా చిత్ర కూటె భరతెన సెనా |
ధర్మం పురహ్ కృ్ఇత్య విధూయ దర్పం |
ప్రసాదన అర్థం రఘు నందనస్య |
విరొచతె నీతిమతా ప్రణీతా || 2-97-31

Om Tat Sat

(Continued ....)

(My humble salutations to the lotus feet of  Swamy jis, Philosophic Scholars and greatful to Wikisource  for the collection)