శ్రుత్వా తు పితరం వృత్తం భ్రాతరు చ వివాసితౌ |
భరతః దుహ్ఖ సంతప్తైదం వచనం అబ్రవీత్ |౨-౭౩-౧|
కిం నుణ్కార్యం హతస్య ఇహ మమ రాజ్యేన శోచతః |
విహీనస్య అథ పిత్రా చ భ్రాత్రా పితృ సమేన చ |౨-౭౩-౨|
దుహ్ఖే మే దుహ్ఖం అకరోర్ వ్రణే క్షారం ఇవ ఆదధాః |
రాజానం ప్రేత భావస్థం కృత్వా రామం చ తాపసం |౨-౭౩-౩|
కులస్య త్వం అభావాయ కాల రాత్రిర్ ఇవ ఆగతా |
అంగారం ఉపగూహ్య స్మ పితా మే న అవబుద్ధవాన్ |౨-౭౩-౪|
మృత్యుమాపాదితో రాజా త్వయా మే పాపదర్శిని |
సుఖం పరిహృతం మోహాత్కులేఽస్మిన్ కులపాంసని |౨-౭౩-౫|
త్వాం ప్రాప్య హి పితా మే.ద్య సత్యసంధో మహాయశాః |
తీవ్రదుఃఖాభిసంతప్తో వృత్తో దశరథో నృపః |౨-౭౩-౬|
వినాశితో మహారాజః పితా మే ధర్మవత్సలః |
కస్మాత్ప్రవ్రాజితో రామః కస్మాదేవ వనం గతః |౨-౭౩-౭|
కౌసల్యా చ సుమిత్రా చ పుత్ర శోక అభిపీడితే |
దుష్కరం యది జీవేతాం ప్రాప్య త్వాం జననీం మమ |౨-౭౩-౮|
నను తు ఆర్యో అపి ధర్మ ఆత్మా త్వయి వృత్తిం అనుత్తమాం |
వర్తతే గురు వృత్తిజ్ఞో యథా మాతరి వర్తతే |౨-౭౩-౯|
తథా జ్యేష్ఠా హి మే మాతా కౌసల్యా దీర్ఘ దర్శినీ |
త్వయి ధర్మం సమాస్థాయ భగిన్యాం ఇవ వర్తతే |౨-౭౩-౧౦|
తస్యాః పుత్రం కృత ఆత్మానం చీర వల్కల వాససం |
ప్రస్థాప్య వన వాసాయ కథం పాపే న శోచసి |౨-౭౩-౧౧|
అపాప దర్శినం శూరం కృత ఆత్మానం యశస్వినం |
ప్రవ్రాజ్య చీర వసనం కిం ను పశ్యసి కారణం |౨-౭౩-౧౨|
లుబ్ధాయా విదితః మన్యే న తే అహం రాఘవం ప్రతి |
తథా హి అనర్థో రాజ్య అర్థం త్వయా నీతః మహాన్ అయం |౨-౭౩-౧౩|
అహం హి పురుష వ్యాఘ్రావ్ అపశ్యన్ రామ లక్ష్మణౌ |
కేన శక్తి ప్రభావేన రాజ్యం రక్షితుం ఉత్సహే |౨-౭౩-౧౪|
తం హి నిత్యం మహా రాజో బలవంతం మహా బలః |
ఊపాశ్రితః అభూద్ ధర్మ ఆత్మా మేరుర్ మేరు వనం యథా |౨-౭౩-౧౫|
సో అహం కథం ఇమం భారం మహా ధుర్య సముద్యతం |
దమ్యో ధురం ఇవ ఆసాద్య సహేయం కేన చ ఓజసా |౨-౭౩-౧౬|
అథ వా మే భవేత్ శక్తిర్ యోగైః బుద్ధి బలేన వా |
సకామాం న కరిష్యామి త్వాం అహం పుత్ర గర్ధినీం |౨-౭౩-౧౭|
న మే వికాఙ్ఖా జాయేత త్యక్తుం త్వాం పాపనిశ్చయాం |
యది రామస్య నావేక్షా త్వయి స్యాన్మాతృవత్సదా |౨-౭౩-౧౮|
ఉత్పన్నా తు కథం బుద్ధిస్తవేయం పాపదర్శిని |
సాధుచారిత్రవిభ్రాష్టే పూర్వేషాం నో విగర్హితా |౨-౭౩-౧౯|
అస్మిన్ కులే హి సర్వేషాం జ్యేష్ఠో రాజ్యేఽభిషిచ్యతే |
అపరే భ్రాతరస్తస్మిన్ ప్రవర్తంతే సమాహితాః |౨-౭౩-౨౦|
న హి మన్యే నృశసే త్వం రాజధర్మమవేక్షసే |
గతిం వా న విజానాసి రాజవృత్తస్య శాశ్వతీం |౨-౭౩-౨౧|
సతతం రాజవృత్తే హి జ్యేష్ఠో రాజ్యేఽభిషిచ్యతే |
రాజ్ఞామేతత్సమం తత్స్యాదిక్ష్వాకూణాం విశేషతః |౨-౭౩-౨౨|
తేషాం ధర్మైకరక్షాణాం కులచారిత్రయోగినాం |
అత్ర చారిత్రశౌణ్డీర్యం త్వాం ప్రాప్య వినివర్తతం |౨-౭౩-౨౩|
తవాపి సుమహాభాగా జనేంద్రాః కులపూర్వగాః |
బుద్ధేర్మోహః కథమయం సంభూతస్త్వయి గర్హితః |౨-౭౩-౨౪|
న తు కామం కరిష్యామి తవాఽహం పాపనిశ్చయే |
త్వయా వ్యసనమారబ్ధం జీవితాంతకరం మమ |౨-౭౩-౨౫|
ఏష త్విదానీమేవాహమప్రియార్థం తవనఘం |
నివర్తయిష్యామి వనాత్ భ్రాతరం స్వజన ప్రియం |౨-౭౩-౨౬|
నివర్తయిత్వా రామం చ తస్యాహం దీప్తతేజనః |
దాసభూతో భవిష్యామి సుస్థిరేణాంతరాత్మనా |౨-౭౩-౨౭|
ఇతి ఏవం ఉక్త్వా భరతః మహాత్మా |
ప్రియ ఇతరైః వాక్య గణైఅః తుదంస్ తాం |
శోక ఆతురః చ అపి ననాద భూయః |
సిమ్హో యథా పర్వత గహ్వరస్థః |౨-౭౩-౨౮|
ఇతి వాల్మీకి రామాయణే ఆది కావ్యే అయోధ్యాకాండే త్రిసప్తతితమః సర్గః |౨-౭౩|
|
|
|
|
రోషేణ మహతా ఆవిష్టః పునర్ ఏవ అబ్రవీద్ వచః |౨-౭౪-౧|
రాజ్యాత్ భ్రంశస్వ కైకేయి నృశంసే దుష్ట చారిణి |
పరిత్యక్తా చ ధర్మేణ మా మృతం రుదతీ భవ |౨-౭౪-౨|
కిం ను తే అదూషయద్ రాజా రామః వా భృశ ధార్మికః |
యయోః మృత్యుర్ వివాసః చ త్వత్ కృతే తుల్యం ఆగతౌ |౨-౭౪-౩|
భ్రూణహత్యాం అసి ప్రాప్తా కులస్య అస్య వినాశనాత్ |
కైకేయి నరకం గచ్చ మా చ భర్తుః సలోకతాం |౨-౭౪-౪|
యత్త్వయా హీదృశం పాపం కృతం ఘోరేణ కర్మణా |
సర్వలోకప్రియం హిత్వా మమాప్యాపాదితం భయం |౨-౭౪-౫|
త్వత్ కృతే మే పితా వృత్తః రామః చ అరణ్యం ఆశ్రితః |
అయశో జీవ లోకే చ త్వయా అహం ప్రతిపాదితః |౨-౭౪-౬|
మాతృ రూపే మమ అమిత్రే నృశంసే రాజ్య కాముకే |
న తే అహం అభిభాష్యో అస్మి దుర్వృత్తే పతి ఘాతిని |౨-౭౪-౭|
కౌసల్యా చ సుమిత్రా చ యాః చ అన్యా మమ మాతరః |
దుహ్ఖేన మహతా ఆవిష్టాః త్వాం ప్రాప్య కుల దూషిణీం |౨-౭౪-౮|
న త్వం అశ్వ పతేః కన్యా ధర్మ రాజస్య ధీమతః |
రాక్షసీ తత్ర జాతా అసి కుల ప్రధ్వంసినీ పితుః |౨-౭౪-౯|
యత్ త్వయా ధార్మికో రామః నిత్యం సత్య పరాయణః |
వనం ప్రస్థాపితః దుహ్ఖాత్ పితా చ త్రిదివం గతః |౨-౭౪-౧౦|
యత్ ప్రధానా అసి తత్ పాపం మయి పిత్రా వినా కృతే |
భ్రాతృభ్యాం చ పరిత్యక్తే సర్వ లోకస్య చ అప్రియే |౨-౭౪-౧౧|
కౌసల్యాం ధర్మ సమ్యుక్తాం వియుక్తాం పాప నిశ్చయే |
కృత్వా కం ప్రాప్స్యసే తు అద్య లోకం నిరయ గామినీ |౨-౭౪-౧౨|
కిం న అవబుధ్యసే క్రూరే నియతం బంధు సంశ్రయం |
జ్యేష్ఠం పితృ సమం రామం కౌసల్యాయ ఆత్మ సంభవం |౨-౭౪-౧౩|
అంగ ప్రత్యంగజః పుత్రః హృదయాచ్ చ అపి జాయతే |
తస్మాత్ ప్రియతరః మాతుః ప్రియత్వాన్ న తు బాంధవః |౨-౭౪-౧౪|
అన్యదా కిల ధర్మజ్ఞా సురభిః సుర సమ్మతా |
వహమానౌ దదర్శ ఉర్వ్యాం పుత్రౌ విగత చేతసౌ |౨-౭౪-౧౫|
తావ్ అర్ధ దివసే శ్రాంతౌ దృష్ట్వా పుత్రౌ మహీ తలే |
రురోద పుత్ర శోకేన బాష్ప పర్యాకుల ఈక్షణా |౨-౭౪-౧౬|
అధస్తాత్ వ్రజతః తస్యాః సుర రాజ్ఞో మహాత్మనః |
బిందవః పతితా గాత్రే సూక్ష్మాః సురభి గంధినః |౨-౭౪-౧౭|
ఇంద్రోఽప్యశ్రునిపాతం తం స్వగాత్రే పుణ్యగంధినం |
సురభిం మన్యతే దృష్ట్వా భూయసీం తాం సురేశ్వరః |౨-౭౪-౧౮|
నిరీక్సమాణః శక్రస్తాం దదర్శ సురభిం స్థితాం |
ఆకాశే విష్ఠితాం దీనాం రుదతీం భృశదుఃఖితాం |౨-౭౪-౧౯|
తాం దృష్ట్వా శోక సంతప్తాం వజ్ర పాణిర్ యశస్వినీం |
ఇంద్రః ప్రాంజలిర్ ఉద్విగ్నః సుర రాజో అబ్రవీద్ వచః |౨-౭౪-౨౦|
భయం కచ్చిన్ న చ అస్మాసు కుతశ్చిత్ విద్యతే మహత్ |
కుతః నిమిత్తః శోకః తే బ్రూహి సర్వ హిత ఏషిణి |౨-౭౪-౨౧|
ఏవం ఉక్తా తు సురభిః సుర రాజేన ధీమతా |
పత్యువాచ తతః ధీరా వాక్యం వాక్య విశారదా |౨-౭౪-౨౨|
శాంతం పాతం న వః కించిత్ కుతశ్చిత్ అమర అధిప |
అహం తు మగ్నౌ శోచామి స్వ పుత్రౌ విషమే స్థితౌ |౨-౭౪-౨౩|
ఏతౌ దృష్ట్వా కృషౌ దీనౌ సూర్య రశ్మి ప్రతాపినౌ |
అర్ధ్యమానౌ బలీ వర్దౌ కర్షకేణ సుర అధిప |౨-౭౪-౨౪|
మమ కాయాత్ ప్రసూతౌ హి దుహ్ఖితౌ భార పీడితౌ |
యౌ దృష్ట్వా పరితప్యే అహం న అస్తి పుత్ర సమః ప్రియః |౨-౭౪-౨౫|
యస్యాః పుత్ర సహస్త్రైస్తు కృత్స్నం వ్యాప్తమిదం జగత్ |
తాం దృష్ట్వా రుదతీం శక్రో న సుతాన్మన్యతే పరం |౨-౭౪-౨౬|
సదాఽప్రతిమవృత్తాయా లోకధారణకామ్యయా |
శ్రీమత్యా గుణనిత్యాయాః స్వభావపరిచేష్టయా |౨-౭౪-౨౭|
యస్యాః పుత్రసహస్రాణి సాపి శోచై కామధుక్ |
కిం పునర్ యా వినా రామం కౌసల్యా వర్తయిష్యతి |౨-౭౪-౨౮|
ఏక పుత్రా చ సాధ్వీ చ వివత్సా ఇయం త్వయా కృతా |
తస్మాత్ త్వం సతతం దుహ్ఖం ప్రేత్య చ ఇహ చ లప్స్యసే |౨-౭౪-౨౯|
అహం హి అపచితిం భ్రాతుః పితుః చ సకలాం ఇమాం |
వర్ధనం యశసః చ అపి కరిష్యామి న సంశయః |౨-౭౪-౩౦|
ఆనాయయిత్వా తనయం కౌసల్యాయా మహా ద్యుతిం |
స్వయం ఏవ ప్రవేక్ష్యామి వనం ముని నిషేవితం |౨-౭౪-౩౧|
న హ్యహం పాపసంకల్పే పాపే పాపం త్వయా కృతం |
శక్తో ధారయితుం పౌరైరశ్రుకణ్ఠై ర్నిరీక్షితః |౨-౭౪-౩౨|
సా త్వమగ్నిం ప్రవిశ వా స్వయం వా దణ్డకాన్విశ |
రజ్జుం బధాన వా కణ్ఠే న హి తేఽన్యత్పరాయణం |౨-౭౪-౩౩|
అహమప్యవనిం ప్రాప్తే రామే సత్యపరాక్రమే |
కృతకృత్యో భవిష్యామి విప్రవాసితకల్మషః |౨-౭౪-౩౪|
ఇతి నాగైవ అరణ్యే తోమర అంకుశ చోదితః |
పపాత భువి సంక్రుద్ధో నిహ్శ్వసన్న్ ఇవ పన్నగః |౨-౭౪-౩౫|
సమ్రక్త నేత్రః శిథిల అంబరః తదా |
విధూత సర్వ ఆభరణః పరంతపః |
బభూవ భూమౌ పతితః నృప ఆత్మజః |
శచీ పతేః కేతుర్ ఇవ ఉత్సవ క్షయే |౨-౭౪-౩౬|
ఇతి వాల్మీకి రామాయణే ఆది కావ్యే అయోధ్యాకాండే చతుఃసప్తతితమః సర్గః |౨-౭౪|
|
|
|
|
నేత్రాభ్యామశ్రుపూర్ణాభ్యాం దీనాముద్వీక్ష్య మాతరం |౨-౭౫-౧|
సోఽమాత్యమధ్యేభరతో జననీమభ్యకుత్సయత్ |
రాజ్యం న కామయే జాతు మంత్రయే నాపి మాతరం |౨-౭౫-౨|
అభిషేకం న జానామి యో.భూద్రజ్‌ఝ్నా సమీక్షితః |
విప్రకృష్టే హ్యహం దేశే శత్రుఘ్న సహితోఽవసం |౨-౭౫-౩|
వనవాసం న జానామి రామస్యహం మహాత్మనః |
వివాసనం వా సౌమిత్రేః సీతాయాశ్చ యథాభవత్ |౨-౭౫-౪|
తథైవ క్రోశతః తస్య భరతస్య మహాత్మనః |
కౌసల్యా శబ్దం ఆజ్ఞాయ సుమిత్రాం ఇదం అబ్రవీత్ |౨-౭౫-౫|
ఆగతః క్రూర కార్యాయాః కైకేయ్యా భరతః సుతః |
తం అహం ద్రష్టుం ఇచ్చామి భరతం దీర్ఘ దర్శినం |౨-౭౫-౬|
ఏవం ఉక్త్వా సుమిత్రాం సా వివర్ణా మలిన అంబరా |
ప్రతస్థే భరతః యత్ర వేపమానా విచేతనా |౨-౭౫-౭|
స తు రామ అనుజః చ అపి శత్రుఘ్న సహితః తదా |
ప్రతస్థే భరతః యత్ర కౌసల్యాయా నివేశనం |౨-౭౫-౮|
తతః శత్రుఘ్న భరతౌ కౌసల్యాం ప్రేక్ష్య దుహ్ఖితౌ |
పర్యష్వజేతాం దుహ్ఖ ఆర్తాం పతితాం నష్ట చేతనాం |౨-౭౫-౯|
రుదంతౌ రుదతీం దుఃఖాత్సమేత్యార్యాం మనస్స్వినీం |
భరతం ప్రత్యువాచ ఇదం కౌసల్యా భృశ దుహ్ఖితా |౨-౭౫-౧౦|
ఇదం తే రాజ్య కామస్య రాజ్యం ప్రాప్తం అకణ్టకం |
సంప్రాప్తం బత కైకేయ్యా శీఘ్రం క్రూరేణ కర్మణా |౨-౭౫-౧౧|
ప్రస్థాప్య చీర వసనం పుత్రం మే వన వాసినం |
కైకేయీ కం గుణం తత్ర పశ్యతి క్రూర దర్శినీ |౨-౭౫-౧౨|
క్షిప్రం మాం అపి కైకేయీ ప్రస్థాపయితుం అర్హతి |
హిరణ్య నాభో యత్ర ఆస్తే సుతః మే సుమహా యశాః |౨-౭౫-౧౩|
అథవా స్వయం ఏవ అహం సుమిత్ర అనుచరా సుఖం |
అగ్ని హోత్రం పురః కృత్య ప్రస్థాస్యే యత్ర రాఘవః |౨-౭౫-౧౪|
కామం వా స్వయం ఏవ అద్య తత్ర మాం నేతుం అర్హసి |
యత్ర అసౌ పురుష వ్యాఘ్రః తప్యతే మే తపః సుతః |౨-౭౫-౧౫|
ఇదం హి తవ విస్తీర్ణం ధన ధాన్య సమాచితం |
హస్తి అశ్వ రథ సంపూర్ణం రాజ్యం నిర్యాతితం తయా |౨-౭౫-౧౬|
ఇత్యాదిబహుభిర్వాక్యైః క్రూరైః సంభర్స్తితోఽనఘః |
వివ్యథే భరతస్తీవ్రం వ్రణే తుద్యేవ సూచినా |౨-౭౫-౧౭|
పపాత చరణౌ తస్యాస్తదా సంభ్రాంతచేతనః |
విలప్య బహుధాఽసంజ్ఞో లబ్ధసంజ్ఞ్స్తతః స్థితః |౨-౭౫-౧౮|
ఏవం విలపమానాం తాం భరతః ప్రాంజలిస్ తదా |
కౌసల్యాం ప్రత్యువాచ ఇదం శోకైః బహుభిర్ ఆవృతాం |౨-౭౫-౧౯|
ఆర్యే కస్మాత్ అజానంతం గర్హసే మాం అకిల్బిషం |
విపులాం చ మమ ప్రీతిం స్థిరాం జానాసి రాఘవే |౨-౭౫-౨౦|
కృతా శాస్త్ర అనుగా బుద్ధిర్ మా భూత్ తస్య కదాచన |
సత్య సంధః సతాం శ్రేష్ఠో యస్య ఆర్యో అనుమతే గతః |౨-౭౫-౨౧|
ప్రైష్యం పాపీయసాం యాతు సూర్యం చ ప్రతి మేహతు |
హంతు పాదేన గాం సుప్తాం యస్య ఆర్యో అనుమతే గతః |౨-౭౫-౨౨|
కారయిత్వా మహత్ కర్మ భర్తా భృత్యం అనర్థకం |
అధర్మః యో అస్య సో అస్యాః తు యస్య ఆర్యో అనుమతే గతః |౨-౭౫-౨౩|
పరిపాలయమానస్య రాజ్ఞో భూతాని పుత్రవత్ |
తతః తు ద్రుహ్యతాం పాపం యస్య ఆర్యో అనుమతే గతః |౨-౭౫-౨౪|
బలి షడ్ భాగం ఉద్ధృత్య నృపస్య అరక్షతః ప్రజాః |
అధర్మః యో అస్య సో అస్య అస్తు యస్య ఆర్యో అనుమతే గతః |౨-౭౫-౨౫|
సంశ్రుత్య చ తపస్విభ్యః సత్రే వై యజ్ఞ దక్షిణాం |
తాం విప్రలపతాం పాపం యస్య ఆర్యో అనుమతే గతః |౨-౭౫-౨౬|
హస్తి అశ్వ రథ సంబాధే యుద్ధే శస్త్ర సమాకులే |
మా స్మ కార్షీత్ సతాం ధర్మం యస్య ఆర్యో అనుమతే గతః |౨-౭౫-౨౭|
ఉపదిష్టం సుసూక్ష్మ అర్థం శాస్త్రం యత్నేన ధీమతా |
స నాశయతు దుష్ట ఆత్మా యస్య ఆర్యో అనుమతే గతః |౨-౭౫-౨౮|
మా చ తం ప్యూఢబాహ్వంసం చంద్రార్కసంతేజనం |
ద్రాక్షీద్రాజ్యస్థమాసీనం యస్యార్యోఽనుమతే గతః |౨-౭౫-౨౯|
పాయసం కృసరం చాగం వృథా సో అశ్నాతు నిర్ఘృణః |
గురూమః చ అపి అవజానాతు యస్య ఆర్యో అనుమతే గతః |౨-౭౫-౩౦|
గాశ్చ స్పృశతు పాదేన గురూన్ పరివదేత్స్వయం |
మిత్రే ద్రుహ్యేత సోఽత్యంతం యస్యార్యోఽనుమతే గతః |౨-౭౫-౩౧|
విశ్వాసాత్కథితం కించిత్పరివాదం మిథః క్వచిత్ |
వివృణోతు స దుష్టాత్మా యస్యార్యోఓఽనుమతే గతః |౨-౭౫-౩౨|
అకర్తా హ్యకృతజ్ఞశ్చ త్యక్తాత్మా నిరపత్రపః |
లోకే భవతు విద్వేష్యో యస్యార్యోఽనుమతే గతః |౨-౭౫-౩౩|
పుత్రైః దారైః చ భృత్యైః చ స్వ గృహే పరివారితః |
స ఏకో మృష్టం అశ్నాతు యస్య ఆర్యో అనుమతే గతః |౨-౭౫-౩౪|
అప్రాప్య సదృశాన్ దారాననపత్యః ప్రమీయతాం |
అనవాప్య క్రియాం ధర్మ్యాం యశ్యార్యోఽనుమతే గతః |౨-౭౫-౩౫|
మాత్మనః సంతతిం ద్రాక్షీత్స్వేషు దారేషు దుఃఖితః |
ఆయుః సమగ్రమప్రాప్య యస్యార్యోఽనుమతే గతః |౨-౭౫-౩౬|
రాజ స్త్రీ బాల వృద్ధానాం వధే యత్ పాపం ఉచ్యతే |
భృత్య త్యాగే చ యత్ పాపం తత్ పాపం ప్రతిపద్యతాం |౨-౭౫-౩౭|
లాక్షయా మధుమాంసేన లోహేన చ విషేణ చ |
సదైవ బిభృయాద్భృత్యాన్ యస్యార్యోఽసుమతే గతః |౨-౭౫-౩౮|
సంగ్రామే సముపోఢే స శత్రుపక్ష్భయంకరే |
పలాయామానో వధ్యేత యస్యార్యోఽనుమే గతః |౨-౭౫-౩౯|
కపాలపాణిః పృథివీమటతాం చీరసంవృతః |
భిక్సమాణో యథోన్మత్తో యస్యార్యోఽనుమతే గతహ్ |౨-౭౫-౪౦|
పానే ప్రసక్తో భవతు స్త్రీష్వక్షేషు చ నిత్యశః |
కాంక్రోధాభిభూతస్తు యస్యార్యోఽనుమతే గతః |౨-౭౫-౪౧|
యస్య ధర్మే మనో భూయాదధర్మం స నిషేవతాం |
అపాత్రవర్షీ భవతు యస్యార్యోఽనుమతే గతః |౨-౭౫-౪౨|
సంచితాన్యస్య విత్తాని వివిధాని సహస్రశః |
దస్యుభిర్విప్రలుప్యంతాం యశ్యార్యోఽనుమతే గతః |౨-౭౫-౪౩|
ఉభే సంధ్యే శయానస్య యత్ పాపం పరికల్ప్యతే |
తచ్ చ పాపం భవేత్ తస్య యస్య ఆర్యో అనుమతే గతః |౨-౭౫-౪౪|
యద్ అగ్ని దాయకే పాపం యత్ పాపం గురు తల్పగే |
మిత్ర ద్రోహే చ యత్ పాపం తత్ పాపం ప్రతిపద్యతాం |౨-౭౫-౪౫|
దేవతానాం పితృఋణాం చ మాతా పిత్రోస్ తథైవ చ |
మా స్మ కార్షీత్ స శుశ్రూషాం యస్య ఆర్యో అనుమతే గతః |౨-౭౫-౪౬|
సతాం లోకాత్ సతాం కీర్త్యాః సజ్ జుష్టాత్ కర్మణః తథా |
భ్రశ్యతు క్షిప్రం అద్య ఏవ యస్య ఆర్యో అనుమతే గతః |౨-౭౫-౪౭|
అపాస్య మాతృశుశ్రూషామనర్థే సోఽవతిష్ఠతాం |
దీర్ఘబాహుర్మహావక్షా యస్యార్యోఽసుమతే గతః |౨-౭౫-౪౮|
బహుపుత్రో దరిద్రశ్చ జ్వరరోగసమన్వితః |
స భూయాత్సతతక్లేశీ యస్యార్యోఽనుమతే గతః |౨-౭౫-౪౯|
ఆశామాశం సమానానాం దీనానామూర్ధ్వచక్షుషాం |
ఆర్థినాం వితథాం కుర్యాద్యస్యార్యోఽనుమతే గతః |౨-౭౫-౫౦|
మాయయా రమతాం నిత్యం పరుషః పిశునోఽశుచిః |
రాజ్‌ఝ్నో భీత స్త్వధర్మాత్మా యస్యార్యోఽనుమతే గతః |౨-౭౫-౫౧|
ఋతుస్నాతాం సతీం భార్యామృతుకాలానురోధినీం |
అతివర్తేత దుష్టాత్మా యస్యార్యోఽనుమతే గతః |౨-౭౫-౫౨|
ధర్మదారాన్ పరిత్యజ్య పరదారాన్ని షేవతాం |
త్యక్తధర్మరతిర్మూఢో యస్యార్యోఽనుమతే గతః |౨-౭౫-౫౩|
విప్రలు ప్తప్రజాతస్య దుష్కృతం బ్రాహ్మణస్య యత్ |
తదేవ ప్రతిపద్యేత యస్యార్యోఽనుమతే గతః |౨-౭౫-౫౪|
పానీయదూషకే పాపం తథైవ విషదాయకే |
యత్తదేకః స లభతాం యస్యార్యోఽనుమతే గతః |౨-౭౫-౫౫|
బ్రాహ్మణాయోద్యతాం పూజాం విహంతు కలుషేంద్రియః |
బాలవత్సాం చ గాం దోగ్దు యస్యర్యోఽనుమతే గతః |౨-౭౫-౫౬|
తృష్ణార్తం సతి పానీయే విప్రలంభేన యోజయేత్ |
లభేత తస్య యత్పాపం యస్యార్యోఽనుమతే గతః |౨-౭౫-౫౭|
భక్త్యా వివదమానేషు మార్గమాశ్రిత్య పశ్యతః |
తస్య పాపేన యుజ్యేత యస్యార్యోఽనుమతే గతః |౨-౭౫-౫౮|
విహీనాం పతి పుత్రాభ్యాం కౌసల్యాం పార్థివ ఆత్మజః |
ఏవం ఆశ్వసయన్న్ ఏవ దుహ్ఖ ఆర్తః నిపపాత హ |౨-౭౫-౫౯|
తథా తు శపథైః కష్టైః శపమానం అచేతనం |
భరతం శోక సంతప్తం కౌసల్యా వాక్యం అబ్రవీత్ |౨-౭౫-౬౦|
మమ దుహ్ఖం ఇదం పుత్ర భూయః సముపజాయతే |
శపథైః శపమానో హి ప్రాణాన్ ఉపరుణత్సి మే |౨-౭౫-౬౧|
దిష్ట్యా న చలితః ధర్మాత్ ఆత్మా తే సహ లక్ష్మణః |
వత్స సత్య ప్రతిజ్ఞో మే సతాం లోకాన్ అవాప్స్యసి |౨-౭౫-౬౨|
ఇత్యుక్త్వా చాఙ్కమానీయ భరతం భ్రాతృవత్సలం |
పరిష్వజ్య మహాబాహుం రురోద భృశదుఃఖితా |౨-౭౫-౬౩|
ఏవం విలపమానస్య దుహ్ఖ ఆర్తస్య మహాత్మనః |
మోహాచ్ చ శోక సమ్రోధాత్ బభూవ లులితం మనః |౨-౭౫-౬౪|
లాలప్యమానస్య విచేతనస్య |
ప్రనష్ట బుద్ధేః పతితస్య భూమౌ |
ముహుర్ ముహుర్ నిహ్శ్వసతః చ దీర్ఘం |
సా తస్య శోకేన జగామ రాత్రిః |౨-౭౫-౬౫|
ఇతి వాల్మీకి రామాయణే ఆది కావ్యే అయోధ్యాకాండే పఞ్చసప్తతితమః సర్గః |౨-౭౫|
Om Tat Sat
(Continued
....)
(My humble salutations to the
lotus feet of Swamy jis, Philosophic
Scholars and greatful to Wikisource for
the collection)
0 comments:
Post a Comment