|
|
|
|
బాష్పపర్యాకులముఖః శోకం సోఢుమశక్నువన్ |౨-౩౧-౧|
స భ్రాతుశ్చరణౌ గాఢం నిపీడ్య రఘునందనః |
సీతామువాచాతియశాం రాఘవం చ మహావ్రతం |౨-౩౧-౨|
యది గంతుం కృతా బుద్ధిర్వనం మృగగజాయుతం |
అహం త్వానుగమిష్యామి వనమద్రే ధనుర్ధరః |౨-౩౧-౩|
మయా సమేతోఽరణ్యాని బహూని విచరిష్యసి |
పక్షిభిర్మృగయూథైశ్చ సంఘుష్టాని సమంతతః |౨-౩౧-౪|
న దేవలోకాక్రమణం నామరత్వమహం వృణే |
ఐశ్వర్యం వాపి లోకానాం కామయే న త్వయా వినా |౨-౩౧-౫|
ఏవం బ్రువాణః సౌమిత్రిర్వినవాసాయ నిశ్చితః |
రామేణ బహుభిః సాన్వైర్నిషిద్ధః పునరబ్రవీత్ |౨-౩౧-౬|
అనుజ్ఞాతశ్చ భవతా పూర్వమేవ యదస్మ్యహం |
కిమిదానీం పునరిదం క్రియతే మే నివారణం |౨-౩౧-౭|
యదర్థం ప్రతిషేధో మే క్రియతే గంతుమిచ్ఛతః |
ఏతదిచ్ఛామి విజ్ఞాతుం సంశయో హి మమానఘ |౨-౩౧-౮|
తతః అబ్రవీన్ మహా తేజా రామః లక్ష్మణం అగ్రతః |
స్థితం ప్రాగ్ గామినం వీరం యాచమానం కృత అంజలిం |౨-౩౧-౯|
స్నిగ్ధో ధర్మరతో వీరస్సతతం సత్పథే స్థితః |
ప్రియః ప్రాణసమో వశో భ్రాతా చాపి సఖా చ మే |౨-౩౧-౧౦|
మయా అద్య సహ సౌమిత్రే త్వయి గచ్చతి తత్ వనం |
కో భరిష్యతి కౌసల్యాం సుమిత్రాం వా యశస్వినీం |౨-౩౧-౧౧|
అభివర్షతి కామైః యః పర్జన్యః పృథివీం ఇవ |
స కామ పాశ పర్యస్తః మహా తేజా మహీ పతిః |౨-౩౧-౧౨|
సా హి రాజ్యం ఇదం ప్రాప్య నృపస్య అశ్వ పతేః సుతా |
దుహ్ఖితానాం సపత్నీనాం న కరిష్యతి శోభనం |౨-౩౧-౧౩|
న స్మరిష్యతి కౌసల్యాం సుమిత్రాం చ సుదుఃఖితాం |
భరతో రాజ్యమాసాద్య కైకేయ్యాం పర్యవస్థితః |౨-౩౧-౧౪|
తామార్యాం స్వయమేవేహ రాజాఽనుగ్రహణేన వా |
సౌమిత్రే భర కౌసల్యా ముక్తమర్థమిమం చర |౨-౩౧-౧౫|
ఏవం మమ చ తే భక్తిర్భవిష్యతి సుదర్శితా |
ధర్మజ్ఞ గురుపూజాయాం ధర్మశ్చాప్యతులో మహాన్ |౨-౩౧-౧౬|
ఏవం కురుష్వ సౌమిత్రే మత్క్ఋ్‌తే రఘునందన |
అస్మాభిర్విప్రహీనాయా మాతుర్నో న భవేత్సుఖం |౨-౩౧-౧౭|
ఏవం ఉక్తః తు రామేణ లక్ష్మణః శ్లక్ష్ణయా గిరా |
ప్రత్యువాచ తదా రామం వాక్యజ్ఞో వాక్య కోవిదం |౨-౩౧-౧౮|
తవ ఏవ తేజసా వీర భరతః పూజయిష్యతి |
కౌసల్యాం చ సుమిత్రాం చ ప్రయతః న అత్ర సంశయః |౨-౩౧-౧౯|
కౌసల్యా బిభృయాత్ ఆర్యా సహస్రం అపి మద్ విధాన్ |
యస్యాః సహస్రం గ్రామాణాం సంప్రాప్తం ఉపజీవనం |౨-౩౧-౨౦|
తదాత్మభరణే చైవ మమ మాతుస్తథైవ చ |
పర్యాప్తా మద్విధానాం చ భరణాయ యశస్వినీ |౨-౩౧-౨౧|
కురుష్వ మామనుచరం వైధర్మ్యం నేహ విద్యతే |
కృతార్థోఽహం భవిష్యామి తవ చార్థః ప్రకల్పతే |౨-౩౧-౨౨|
ధనుర్ ఆదాయ సశరం ఖనిత్ర పిటకా ధరః |
అగ్రతః తే గమిష్యామి పంథానం అనుదర్శయన్ |౨-౩౧-౨౩|
ఆహరిష్యామి తే నిత్యం మూలాని చ ఫలాని చ |
వన్యాని యాని చ అన్యాని స్వాహారాణి తపస్వినాం |౨-౩౧-౨౪|
భవాంస్ తు సహ వైదేహ్యా గిరి సానుషు రంస్యతే |
అహం సర్వం కరిష్యామి జాగ్రతః స్వపతః చ తే |౨-౩౧-౨౫|
రామః తు అనేన వాక్యేన సుప్రీతః ప్రత్యువాచ తం |
వ్రజ ఆపృచ్చస్వ సౌమిత్రే సర్వం ఏవ సుహృజ్ జనం |౨-౩౧-౨౬|
యే చ రాజ్ఞో దదౌ దివ్యే మహాత్మా వరుణః స్వయం |
జనకస్య మహా యజ్ఞే ధనుషీ రౌద్ర దర్శనే |౨-౩౧-౨౭|
అభేద్య కవచే దివ్యే తూణీ చ అక్షయ సాయకౌ |
ఆదిత్య విమలౌ చ ఉభౌ ఖడ్గౌ హేమ పరిష్కృతౌ |౨-౩౧-౨౮|
సత్కృత్య నిహితం సర్వం ఏతత్ ఆచార్య సద్మని |
స త్వం ఆయుధం ఆదాయ క్షిప్రం ఆవ్రజ లక్ష్మణ |౨-౩౧-౨౯|
స సుహృజ్ జనం ఆమంత్ర్య వన వాసాయ నిశ్చితః |
ఇష్క్వాకు గురుం ఆమంత్ర్య జగ్రాహ ఆయుధం ఉత్తమం |౨-౩౧-౩౦|
తత్ దివ్యం రాజ శార్దూలః సత్కృతం మాల్య భూషితం |
రామాయ దర్శయాం ఆస సౌమిత్రిః సర్వం ఆయుధం |౨-౩౧-౩౧|
తం ఉవాచ ఆత్మవాన్ రామః ప్రీత్యా లక్ష్మణం ఆగతం |
కాలే త్వం ఆగతః సౌమ్య కాంక్షితే మమ లక్ష్మణ |౨-౩౧-౩౨|
అహం ప్రదాతుం ఇచ్చామి యద్ ఇదం మామకం ధనం |
బ్రాహ్మణేభ్యః తపస్విభ్యః త్వయా సహ పరంతప |౨-౩౧-౩౩|
వసంతి ఇహ దృఢం భక్త్యా గురుషు ద్విజ సత్తమాః |
తేషాం అపి చ మే భూయః సర్వేషాం చ ఉపజీవినాం |౨-౩౧-౩౪|
వసిష్ఠ పుత్రం తు సుయజ్ఞం ఆర్యం |
త్వం ఆనయ ఆశు ప్రవరం ద్విజానాం |
అభిప్రయాస్యామి వనం సమస్తాన్ |
అభ్యర్చ్య శిష్టాన్ అపరాన్ ద్విజాతీన్ |౨-౩౧-౩౫|
ఇతి వాల్మీకి రామాయణే ఆది కావ్యే అయోధ్యాకాండే ఏకత్రింశః సర్గః |౨-౩౧|
|
|
|
|
గత్వా స ప్రవివేశ ఆశు సుయజ్ఞస్య నివేశనం |౨-౩౨-౧|
తం విప్రం అగ్ని అగారస్థం వందిత్వా లక్ష్మణో అబ్రవీత్ |
సఖే అభ్యాగచ్చ పశ్య త్వం వేశ్మ దుష్కర కారిణః |౨-౩౨-౨|
తతః సంధ్యాం ఉపాస్య ఆశు గత్వా సౌమిత్రిణా సహ |
జుష్టం తత్ ప్రావిశల్ లక్ష్మ్యా రమ్యం రామ నివేశనం |౨-౩౨-౩|
తం ఆగతం వేదవిదం ప్రాంజలిః సీతయా సహ |
సుయజ్ఞం అభిచక్రామ రాఘవో అగ్నిం ఇవ అర్చితం |౨-౩౨-౪|
జాత రూపమయైః ముఖ్యైః అంగదైః కుణ్డలైః శుభైః |
సహేమ సూత్రైః మణిభిః కేయూరైః వలయైః అపి |౨-౩౨-౫|
అన్యైః చ రత్నైః బహుభిః కాకుత్స్థః ప్రత్యపూజయత్ |
సుయజ్ఞం స తదా ఉవాచ రామః సీతా ప్రచోదితః |౨-౩౨-౬|
హారం చ హేమ సూత్రం చ భార్యాయై సౌమ్య హారయ |
రశనాం చ అధునా సీతా దాతుం ఇచ్చతి తే సఖే |౨-౩౨-౭|
అఙ్గదాని విచిత్రాణి కేయూరాణి శుభాని చ |
పర్యంకం అగ్ర్య ఆస్తరణం నానా రత్న విభూషితం |౨-౩౨-౮|
పర్యఙ్కమగ్ర్యాస్తరణం నానారత్నవిభూషితం |
తం అపి ఇచ్చతి వైదేహీ ప్రతిష్ఠాపయితుం త్వయి |౨-౩౨-౯|
నాగః శత్రుం జయో నామ మాతులో యం దదౌ మమ |
తం తే గజ సహస్రేణ దదామి ద్విజ పుంగవ |౨-౩౨-౧౦|
ఇతి ఉక్తః స హి రామేణ సుయజ్ఞః ప్రతిగృహ్య తత్ |
రామ లక్ష్మణ సీతానాం ప్రయుయోజ ఆశిషః శివాః |౨-౩౨-౧౧|
అథ భ్రాతరం అవ్యగ్రం ప్రియం రామః ప్రియం వదః |
సౌమిత్రిం తం ఉవాచ ఇదం బ్రహ్మా ఇవ త్రిదశ ఈశ్వరం |౨-౩౨-౧౨|
అగస్త్యం కౌశికం చైవ తావ్ ఉభౌ బ్రాహ్మణ ఉత్తమౌ |
అర్చయ ఆహూయ సౌమిత్రే రత్నైః సస్యం ఇవ అంబుభిః |౨-౩౨-౧౩|
తర్పయస్వ మహాబాహో గోసహసరైశ్చ మానద |
సువర్ణై రజతైశ్చైవ మణిభిశ్చ మహాధనైః |౨-౩౨-౧౪|
కౌసల్యాం చ యాశీర్భిర్ భక్తః పర్యుపతిష్ఠతి |
ఆచార్యః తైత్తిరీయాణాం అభిరూపః చ వేదవిత్ |౨-౩౨-౧౫|
తస్య యానం చ దాసీః చ సౌమిత్రే సంప్రదాపయ |
కౌశేయాని చ వస్త్రాణి యావత్ తుష్యతి స ద్విజః |౨-౩౨-౧౬|
సూతః చిత్ర రథః చ ఆర్యః సచివః సుచిర ఉషితః |
తోషయ ఏనం మహా అర్హైః చ రత్నైః వస్త్రైః ధనైఅః తథా |౨-౩౨-౧౭|
పశుకాభికఛ సర్వాభిర్గవాం దశశతేన చ |
యే చేమే కథకాలాపా బహవో దణ్డమాణవాః |౨-౩౨-౧౮|
నిత్యస్వాధ్యాయశీలత్వాన్నాన్యత్కుర్వంతి కించన |
అలసాః స్వాదుకామాశ్చ మహతాం చాపి సమ్మతాః |౨-౩౨-౧౯|
శాలి వాహ సహస్రం చ ద్వే శతే భద్రకాంస్ తథా |
వ్యంజన అర్థం చ సౌమిత్రే గో సహస్రం ఉపాకురు |౨-౩౨-౨౦|
మేఖలీనాం మహాసఘః కౌసల్యాం సముపస్థితః |
తేషాం సహస్రం సౌమిత్రే ప్రత్యేకం సంప్రదాపయ |౨-౩౨-౨౧|
అంబా యథా చ సా నందేత్కౌసల్యా మమ దక్షిణాం |
తథా ద్విజాతీం స్తాన్సర్వాన్ లక్ష్మణార్చ |౨-౩౨-౨౨|
తతః స పురుష వ్యాఘ్రః తత్ ధనం లక్ష్మణః స్వయం |
యథా ఉక్తం బ్రాహ్మణ ఇంద్రాణాం అదదాత్ ధనదో యథా |౨-౩౨-౨౩|
అథ అబ్రవీద్ బాష్ప కలాంస్ తిష్ఠతః చ ఉపజీవినః |
సంప్రదాయ బహు ద్రవ్యం ఏకైకస్య ఉపజీవినః |౨-౩౨-౨౪|
లక్ష్మణస్య చ యద్ వేశ్మ గృహం చ యద్ ఇదం మమ |
అశూన్యం కార్యం ఏకైకం యావద్ ఆగమనం మమ |౨-౩౨-౨౫|
ఇతి ఉక్త్వా దుహ్ఖితం సర్వం జనం తం ఉపజీవినం |
ఉవాచ ఇదం ధన ధ్యక్షం ధనం ఆనీయతాం ఇతి |౨-౩౨-౨౬|
తతః అస్య ధనం ఆజహ్రుః సర్వం ఏవ ఉపజీవినః |
స రాశిః సుమహాంస్తత్ర దర్శనీయో హ్యదృశ్యత |౨-౩౨-౨౭|
తతః స పురుష వ్యాఘ్రః తత్ ధనం సహ లక్ష్మణః |
ద్విజేభ్యో బాల వృద్ధేభ్యః కృపణేభ్యో అభ్యదాపయత్ |౨-౩౨-౨౮|
తత్ర ఆసీత్ పింగలో గార్గ్యః త్రిజటః నామ వై ద్విజః |
క్షతవృత్తిర్వనే నిత్యం ఫాలకుద్దాలలాఙ్గలీ |౨-౩౨-౨౯|
తం వృద్ధం తరుణీ భార్యా బాలానాదాయ దారకాన్ |
అబ్రవీద్బాహ్మణం వాక్యం దారిద్ర్యేణాభిపీడితా |౨-౩౨-౩౦|
అపాస్య ఫాలం కుద్దాలం కురుష్వ వచనం మమం |
రామం దర్శయ ధర్మజ్‌ఝ్నం యది కించిదవాప్స్యసి |౨-౩౨-౩౧|
స భార్యావచనం శ్రుత్వా శాటీమాచ్ఛాద్య దుశ్ఛదాం |
స ప్రతిష్ఠత పంథానం యత్ర రామనివేశనం |౨-౩౨-౩౨|
భృగ్వఙ్గిరసమం దీప్త్యా త్రిజటం జనసంసది |
ఆ పంచమాయాః కక్ష్యాయా న ఏనం కశ్చిత్ అవారయత్ |౨-౩౨-౩౩|
స రాజ పుత్రం ఆసాద్య త్రిజటః వాక్యం అబ్రవీత్ |
నిర్ధనో బహు పుత్రః అస్మి రాజ పుత్ర మహా యశః |
క్షతవృత్తిర్వనే నిత్యం ప్రత్యవేక్షస్వ మామితి |౨-౩౨-౩౪|
తమువాచ తతో రామః పరిహాససమన్వితం |
గవాం సహస్రమప్యేకం న చ విశ్రాణితం మయా |
పరిక్షిపసి దణ్డేన యావత్తావదవాప్య్ససి |౨-౩౨-౩౫|
స శాటీం త్వరితః కట్యాం సంబ్రాంతః పరివేష్ట్య తాం |
ఆవిద్ధ్య దణ్డం చిక్షేప సర్వప్రాణేన వేగితః |౨-౩౨-౩౬|
స తీర్త్వా సరయూపారం దణ్డస్తస్య కరాచ్చ్యుతః |
గోవ్రజే బహుసాహాస్రే పపాతోక్షణసన్నిధౌ |౨-౩౨-౩౭|
తం పరిష్వజ్య ధర్మాత్మా ఆతస్మాత్సరయూతటాత్ |
ఆనయామాస తా గోపైస్త్రిజటాయాశ్రమం ప్రతి |౨-౩౨-౩౮|
ఉవాచ చ తతో రామస్తం గార్గ్యమభిసాంత్వయన్ |
మన్యుర్న ఖలు కర్తవ్యః పరిహాసో హ్యయం మమ |౨-౩౨-౩౯|
ఇదం హి తేజస్తవ యద్ధురత్యయం |
తదేవ జిజ్ఞాసితు మిచ్ఛతా మయా |
ఇమం భవానర్థమభిప్రచోదితో |
వృణీష్వ కించేదపరం వ్యవస్యతి |౨-౩౨-౪౦|
బ్రవీమి సత్యేన న తేఽస్తి యంత్రణా |
ధనం హి యద్యన్మమ విప్రకారణాత్ |
భవత్సు సమ్యక్ర్పతిపాదనేన త |
న్మయార్జితం ప్రీతియశ్స్కరం భవేత్ |౨-౩౨-౪౧|
తత స్సభార్య స్త్రిజటో మహాముని |
ర్గవామనీకం ప్రతిగృహ్య మోదితః |
యశోబలప్రీతిసుఖోపబృమ్హణీ |
స్తదాశిషః ప్రత్యవదన్మహాత్మనః |౨-౩౨-౪౨|
స చాపి రామః ప్రతిపూర్ణమానసో |
మహద్ధనం ధర్మబలైరుపార్జితం |
నియోజయామాస సుహృజ్జనేఽచిరా |
ద్యథార్హసమ్మానవచఃప్రచోదితః |౨-౩౨-౪౩|
ద్విజః సుహృద్భృత్యజనోఽథవా తదా |
దరిద్రభిక్షాచరణశ్చ యోఽభవత్ |
న తత్ర కశ్చిన్న బభూవ తర్పితో |
యథార్హ సమ్మానన దాన సంబ్రమైః |౨-౩౨-౪౪|
ఇతి వాల్మీకి రామాయణే ఆది కావ్యే అయోధ్యాకాండే ద్వాత్రింశః సర్గః |౨-౩౨|
Om Tat Sat
(Continued
....)
(My humble salutations to the
lotus feet of Swamy jis, Philosophic
Scholars and greatful to Wikisource for
the collection)
0 comments:
Post a Comment