Valmiki Ramayanam – Sundara Kanda - Part 1

leT<‘Ç©ˆ¿ìseÖjáTDñ dŸT+<ŠsÁ¿±+&û ç|Ÿ<óŠeT dŸsÁZ:

తతో రావణ నీతాయ సీతాయ శత్రు కర్శనః | ఇయేష పదమన్వేష్హ్టుం చారణాచరితే పథి ||5-1-1
దుష్హ్కరం నిష్హ్ప్రతిద్వంద్వం చికీర్ష్హన్ కర్మ వానరహ్ | సముదగ్రశిరొగ్రీవొ గవాంపతిరివాబభౌ || 5-1-2
అథ వైడూర్యవర్ణేష్హు శాద్వలేష్హు మహాబలహ్ | ధీరహ్ సలిలకల్పేషు విచ్చార యథాసుఖం ||5-1-3
ద్విజాన్ విత్రాసయన్ ధీమానురసా పాదపాన్ హరన్ | మృ్ఇగాంష్చ సుబాహున్నిఘ్నన్ ప్రవృ్ఇద్ధ ఇవ కెసరీ|| 5-1-4
నీలలొహితమాఝ్ణ్జిష్హ్ఠపత్రవర్ణైహ్ సితాసితైహ్ | స్వభావవిహితైష్చిత్రైర్ధాతుభిహ్ సమలంకృ్ఇతం ||5-1-5
కామరూపిభిరావిష్హ్టమభీక్ష్ణం సపరిచ్చ్హిదైహ్ | యక్షకిన్నరగంధర్వైర్దెవక్ల్పైష్చ పన్నగైహ్ ||5-1-6
స తస్య గిరివర్యస్య తలె నాగవరాయుతె | తిష్హ్ఠన్ కపివరస్తత్ర హ్రదె నాగ ఇవాబభౌ ||5-1-7
స సూర్యాయ మహెంద్రాయ పవనాయ స్వయంభువె | భూతెభ్యష్చాఝ్ణ్జలిం కృ్ఇత్వా చకార గమనె మతిం || 5-1-8
అఝ్ణ్జలిం ప్రాణ్‌ముఖహ్ కృ్ఇత్వా పవనాయాత్మయూనయొ | తతొ హి వవృ్ఇధె గంతుం దక్షిణొ దక్షిణాం దిష్మ్ || 5-1-9

ప్లవణ్‌గప్రవరైర్దృ్ఇష్హ్టహ్ ప్లవనె కృ్ఇతనిష్చయహ్ | వవృ్ఇధె రామవృ్ఇద్ధ్యర్థం సముద్ర ఇవ పర్వసు || 5-1-10
నిష్హ్ప్రమాణషరీరహ్ సన్ లిలణ్‌ఘయిష్హురర్ణవం | బాహుభ్యాం పీడయామాస చరణాభ్యాం చ పర్వతం || 5-1-11
స చచాలాచలష్చాపి ముహూర్తం కపిపీడితహ్ | తరూణాం పుష్హ్పితాగ్రాణాం సర్వం పుష్హ్పమషాతయత్ || 5-1-12
తెన పాదపముక్తెన పుష్హ్పౌఘెన సుగంధినా | సర్వతహ్ సంవృ్ఇతహ్ షైలొ బభౌ పుష్హ్పమయొ యథా ||5-1-13
తెన చొత్తమవీర్యెణ పీడ్యమానహ్ స పర్వతహ్ | సలిలం సంప్రసుస్రావ మదం మత్త ఇవ ద్విపహ్ ||5-1-14
పీడ్యమానస్తు బలినా మహెంద్రస్తెన పర్వతహ్ | రీతీర్నిర్వర్తయామాస కాఝ్ణ్చనాఝ్ణ్జనరాజతీహ్ ||5-1-15
ముమొచ చ షిలాహ్ షైలొ విషాలాహ్ సమనహ్షిలాహ్ | మధ్యమెనార్చిష్హా జుష్హ్టొ ధూమరాజీరివానలహ్ ||5-1-16
గిరిణా పీడ్యమానెన పీడ్యమానాని సర్వష్హ్ | గుహావిష్హ్టాని భూతాని వినెదుర్వికృ్ఇతైహ్ స్వరైహ్ ||5-1-17
స మహాసత్త్వసంనాదహ్ షైలపీడానిమిత్తజహ్ | పృ్ఇథివీం పూరయామాస దిషష్చొపవనాని చ ||5-1-18
షిరొభిహ్ పృ్ఇథుభిహ్ సర్పా వ్యక్తస్వస్తికలక్షణైహ్ | వమంతహ్ పావకం ఘొరం దదంషుర్దషనైహ్ షిలాహ్ ||5-1-19
తాస్తదా సవిష్హైర్దష్హ్టాహ్ కుపితైస్తైర్మహాషిలాహ్| జజ్జ్వలుహ్ పావకొద్దీప్తా బిభిదుష్చ సహస్రధా ||5-1-20
యాని చౌష్హధజాలాని తస్మిన్ జాతాని పర్వతె | విష్హఘ్నాన్యపి నాగానాం న షెకుహ్ షమితుం విష్హం|| 5-1-21
భిద్యతె.అయం గిరిర్భూతైరితి మత్త్వా తపస్వినహ్ | త్రస్తా విద్యాధరాస్తస్మాదుత్పెతుహ్ స్త్రీగణైహ్ సహ|| 5-1-22
పానభూమిగతం హిత్వా హైమమాసవభాజనం | పాత్రణి చ మహార్హాణి కరకాంష్చ హిరణ్మయాన్ ||5-1-23
లెహ్యానుచ్చావచాన్ భక్ష్యాన్ మాంసాని వివిధాని చ | ఆర్ష్హభాణి చ చర్మాణి ఖడ్గాంష్చ కనకత్సరూన్ || 5-1-24
కృ్ఇతక్ణ్ఠగుణాహ్ క్షీబా ర్క్తమాల్యానులెపనాహ్ | ర్క్తక్షాహ్ పుష్హ్కరాక్షాష్చ గగనం ప్రతిపెదిరె ||5-1-25
హారనూపురకెయూరపారిహార్యధరాహ్ స్త్రియహ్ | విస్మితాహ్ సస్మితాస్తస్థురాకాషె రమణైహ్ సహ ||5-1-26
దర్షయంతొ మహావిద్యాం విద్యాధరమహర్ష్హయహ్ | సహితాస్తస్థురాకాషె వీక్షాఝ్ణ్చక్రుష్చ పర్వతం|| 5-1-27
షుష్రువుష్చతదా షబ్దమృ్ఇష్హీణాం భావితాత్మనాం| చారణానాం చ సిద్ధానాం స్థితానాంవిమలె.అంబరె|| 5-1-28
ఎష్హ పర్వతసంకాషొ హనూమాన్ మారుతాత్మజహ్ | తితీర్ష్హతి మహావెగహ్ సముద్రం మకరాలయం ||5-1-29
రామార్థం వానరార్థం చ చికీర్ష్హన్ కర్మదుష్హ్కరం | సముద్రస్య పరం పారం దుష్హ్ప్రాపం ప్రాప్తుమిచ్చ్హతి|| 5-1-30
ఇతి విద్యాధరాహ్ ష్రుత్వా వచస్తెష్హాం మహాత్మనాం | తమప్రమెయం దదృ్ఇషుహ్ పర్వతె వానరర్ష్హభం ||5-1-31
దుధువె చ స రొమాణి చకంపె చాచలొపమహ్ | ననాద సుమహానాదం సుమహానివ తొయదహ్ || 5-1-32
ఆనుపూర్వ్యెణ వృ్ఇత్తం చ లాణ్‌గూలం లొమభిష్చితం | ఉత్పతిష్హ్యన్ విచిక్షెప పక్షిరాజ ఇవొరగం ||5-1-33
తస్య లాణ్‌గూలమావిద్ధమాత్తవెగస్య పృ్ఇష్హ్ఠతహ్ | దదృ్ఇషె గరుడెనెవ హ్రియమాణొ మహొరగహ్ || 5-1-34
బాహూ సంస్తంభయామాస మహాపరిఘసంనిభౌ | ససాద చ కపిహ్ క్ట్యాం చరణౌ సంచుకొచ చ ||5-1-35
సంహృ్ఇత్య చ భుజౌ ష్రీమాంస్తథైవ చ షిరొధరాం | తెజహ్ స్త్త్వం తథా వీర్యమావివెష స వీర్యవాన్ ||5-1-36
మార్గమాలొకయందూరాదూర్ధ్వం ప్రణిహితెక్షణహ్ | రురొధ హృ్ఇదయె ప్రాణానాకాషమవలొకయన్ || 5-1-37
పద్భ్యాం దృ్ఇఢమవస్థానం కృ్ఇత్వా స కపికుఝ్ణ్జరహ్ | నికుఝ్ణ్చ్య కర్ణౌ హనుమానుత్పతిష్హ్యన్ మహాబలహ్ | వానరాన్ వానరష్రెష్హ్ఠ ఇదం వచనమబ్రవీత్ || 5-1-38
యథా రాఘవనిర్ముక్తహ్ షరహ్ ష్వసనవిక్రమహ్ | గచ్చెత్తద్వద్గమిష్హ్యామి లణ్‌కాం రావణపాలితాం || 5-1-39
న హి ద్రక్ష్యామి యది తాం లణ్‌కాయాం జనకాత్మజాం | అనెనైవ హి వెగెన గమిష్హ్యామి సురాలయం || 5-1-40
యది వా త్రిదివె సీతాం న ద్రక్ష్యామ్యకృ్ఇతష్రమహ్ | బద్ధ్వా రాక్షసరాజానమానయిష్హ్యామి రావణం || 5-1-41
సర్వథా కృ్ఇతకార్యొ.అహమెష్హ్యామి సహ సీతయా | ఆనయిష్హ్యామి వా లణ్‌కాం సముత్పాట్య సరావణాం || 5-1-42

ఎవముక్త్వా తు హనుమాన్వానరాన్వానరొత్తమహ్ || 5-1-43 ఉత్పపాతాథ వెగెన వెగవానవిచారయన్ | సుపర్ణమివ చాత్మానం మెనె స కపికుఝ్ణ్జరహ్ || 5-1-44
సముత్పతతి తస్మింస్తు వెగాత్తె నగరొహిణహ్ | సంహృ్ఇత్య విటపాన్ సర్వాన్ సముత్పెతుహ్ సమంతతహ్ || 5-1-45
స మత్తకొయష్హ్టిభకాన్ పాదపాన్ పుష్హ్పషాలినహ్ | ఉద్వహన్నూరువెగెన జగామ విమలె.అంబరె || 5-1-46
ఊరువెగొత్థితా వృ్ఇక్షా ముహూర్తం కపిమన్వయుహ్ | ప్రస్థితం దీర్ఘమధ్వానం స్వబంధమివ బాంధవాహ్ ||5-1-47
తమూరువెగొన్మథితాహ్సాలాష్చన్యె నగొత్తమాహ్| అనుజగ్ముర్హనూమంతం సైన్యా ఇవ మహీపతిం ||5-1-48
సుపుష్హ్పితాగ్రైర్బహుభిహ్ పాదపైరన్వితహ్ కపిహ్ | హనుమాన్ పర్వతాకారొ బభూవాద్భుతదర్షనహ్ ||5-1-49
సారవంతొ.అథ యె వృ్ఇక్షా న్యమజ్జన్ లవణాంభసి | భయాదివ మహెంద్రస్య పర్వతా వరుణాలయె || 5-1-50
స నానాకుసుమైహ్ కీర్ణహ్ కపిహ్ సాణ్‌కురకొరకైహ్ | షుషుభె మెఘసంకాషహ్ ఖద్యొతైరివ పర్వతహ్ || 5-1-51
విముక్తాస్తస్య వెగెన ముక్త్వా పుష్హ్పాణి తె ద్రుమాహ్ | అవషీర్యంత సలిలె నివృ్ఇత్తాహ్ సుహృ్ఇదొ యథా ||5-1-52
లఘుత్వెనొపపన్నం తద్విచిత్రం సాగరె.అపతత్ | ద్రుమాణాం వివిధం పుష్హ్పం కపివాయుసమీరితం || 5-1-53
తారాచితమివాకాషం ప్రబభౌ చ మహార్ణవహ్ పుష్హ్పౌఘెనానుబద్ధెన నానావర్ణెన వానరహ్ | బభౌ మెఘ ఇవాకాషె విద్యుద్గణవిభూష్హితహ్ || 5-1-54

తస్య వెగసమాధూతైహ్ పుష్హ్పైస్తొయమదృ్ఇష్యత ||5-1-55 తారాభిరభిరామాభిరుదితాభిరివాంబరం |
తస్యాంబరగతౌ బాహూ దదృ్ఇషాతె ప్రసారితౌ || 5-1-56 పర్వతాగ్రాద్వినిష్హ్క్రాంతౌ పఝ్ణ్చాస్యావివ పన్నగౌ |
పిబన్నివ బభౌ చాపి సూర్మిమాలం మహార్ణవం || 5-1-57 పిపాసురివ చాకాషం దదృ్ఇషె స మహాకపిహ్ |
తస్య విద్యుత్ప్రభాకారె వాయుమార్గానుసారిణహ్ ||5-1-58 నయనె విప్రకాషెతె పర్వతస్థావివానలౌ
పిణ్‌గె పిణ్‌గాక్షముఖ్యస్య బృ్ఇహతీ పరిమణ్డలె || 5-1-59 చక్షుష్హీ సంప్రకాషెతె చంద్రసూర్యావివొదితౌ |
ముఖం నాసికయా తస్య తామ్రయా తామ్రమాబభౌ || 5-1-60 సంధ్యయా సమభిస్పృ్ఇష్హ్టం యథా తత్సూర్యమణ్డలం |
లాణ్‌గూలం చ సమావిద్ధం ప్లవమానస్య షొభతె ||5-1-61 అంబరె వాయుపుత్రస్య షక్రధ్వజ ఇవొచ్చ్హ్రితహ్
లాణ్‌గూలచక్రెణ మహాన్ షుక్లదంష్హ్ట్రొ.అనిలాత్మజహ్ || 5-1-62 వ్యరొచత మహాప్రాజ్ఝ్ణహ్ పరివెష్హీవ భాస్కరహ్
స్ఫిగ్దెషెనాభితామ్రెణ రరాజ స మహాకపిహ్ || 5-1-63 మహతా దారితెనెవ గిరిర్గైరికధాతునా |
తస్య వానరసింహస్య ప్లవమానస్య సాగరం || 5-1-64 కక్షాంతరగతొ వాయుర్జీమూత ఇవ గర్జతి |
ఖె యథా నిపతంత్యుల్కా హ్యుత్తరాంతాద్వినిహ్సృ్ఇతా ||5-1-65 దృ్ఇష్యతె సానుబంధా చ తథా స కపికుఝ్ణ్జరహ్ |
పతత్పతణ్‌గసంకాషొ వ్యాయతహ్ షుషుభె కపిహ్ || 5-1-66 ప్రవృ్ఇద్ధ ఇవ మాతణ్‌గహ్ కక్ష్యయా బధ్యమానయా |
ఉపరిష్హ్టాచ్చ్హరీరెణ చ్హాయయా చావగాఢయా | సాగరె మారుతావిష్హ్టా నౌరివాసీత్తదా కపిహ్ || 5-1-67
యం యం దెషం సముద్రస్య జగామ స మహాకపిహ్ | స స తస్యొరువెగెన సొన్మాద ఇవ లక్ష్యతె | 5-1-68
సాగరస్యూర్మిజాలానామురసా షైలవర్ష్హ్మణాం | అభిఘ్నంస్తు మహావెగహ్ పుప్లువె స మహాకపిహ్ |5-1-69
కపివాతష్చ బలవాన్ మెఘవాతష్చ నిహ్సృ్ఇతహ్ | సాగరం భీమనిర్ఘొష్హం కంపయామాసతుర్భృ్ఇషం || 5-1-70

వికర్ష్హన్నూర్మిజాలాని బృ్ఇహంతి లవణాంభసి | పుప్లువె కపిషార్దూలొ వికిరన్నివ రొదసీ || 5-1-71

‚Ü leT<‘Ç©ˆ¿ìseÖjáTDñ dŸT+<ŠsÁ¿±+&û ç|Ÿ<óŠeT dŸsÁZ:

Om Tat Sat

(Continued ....)

(My humble salutations to the lotus feet of  Swamy jis, Philosophic Scholars and greatful to Wikisource  for the collection)