|
|
|
|
సౌమిత్రిం మిత్ర సంపన్నం ఇదం వచనం అబ్రవీత్ |౩-౬౮-౧|
మమ అయం నూనం అర్థేషు యతమానో విహంగమః |
రాక్షసేన హతః సంఖ్యే ప్రాణాన్ త్యజతి మత్ కృతే |౩-౬౮-౨|
అతి ఖిన్నః శరీరే అస్మిన్ ప్రాణో లక్ష్మణ విద్యతే |
తథా స్వర విహీనో అయం విక్లవం సముదీక్షతే |౩-౬౮-౩|
జటాయో యది శక్నోషి వాక్యం వ్యాహరితుం పునః |
సీతాం ఆఖ్యాహి భద్రం తే వధం ఆఖ్యాహి చ ఆత్మనః |౩-౬౮-౪|
కిం నిమిత్తో జహార ఆర్యాం రావణః తస్య కిం మయా |
అపరాధం తు యం దృష్ట్వా రావణేన హృతా ప్రియా |౩-౬౮-౫|
కథం తత్ చంద్ర సంకాశం ముఖం ఆసీత్ మనోహరం |
సీతయా కాని చ ఉక్తాని తస్మిన్ కాలే ద్విజోత్తమ |౩-౬౮-౬|
కథం వీర్యః కథం రూపః కిం కర్మా స చ రాక్షసః |
క్వ చ అస్య భవనం తాత బ్రూహి మే పరిపృచ్ఛతః |౩-౬౮-౭|
తం ఉద్వీక్ష్య సః ధర్మాత్మా విలపంతం అనాథవత్ |
వాచా విక్లవయా రామం ఇదం వచనం అబ్రవీత్ |౩-౬౮-౮|
సా హృతా రాక్షసేంద్రేణ రావణేన దురాత్మనా |
మాయాం ఆస్థాయ విపులాం వాత దుర్దిన సంకులాం |౩-౬౮-౯|
పరిక్లాంతస్య మే తాత పక్షౌ చిత్త్వా నిశాచరః |
సీతాం ఆదాయ వైదేహీం ప్రయాతో దక్షిణా ముఖః |౩-౬౮-౧౦|
ఉపరుధ్యంతి మే ప్రాణా దృష్టిర్ భ్రమతి రాఘవ |
పశ్యామి వృక్షాన్ సౌవర్ణాన్ ఉశీర కృత మూర్ధజాన్ |౩-౬౮-౧౧|
యేన యాతి ముహూర్తేన సీతాం ఆదాయ రావణః |
విప్రనష్టం ధనం క్షిప్రం తత్ స్వామి ప్రతిపద్యతే |౩-౬౮-౧౨|
విందో నామ ముహూర్తో అసౌ స చ కాకుత్స్థ న అబుధత్ |
త్వత్ ప్రియాం జానకీం హృత్వా రావణో రాక్షసేశ్వర |
ఝషవత్ బడిశం గృహ్య క్షిప్రం ఏవ వినశ్యతి |౩-౬౮-౧౩|
న చ త్వయా వ్యథా కార్యా జనకస్య సుతాం ప్రతి |
వైదేహ్యా రంస్యసే క్షిప్రం హత్వా తం రణమూర్ధని |౩-౬౮-౧౪|
అసంమూఢస్య గృధ్రస్య రామం ప్రతి అనుభాషతః |
ఆస్యాత్ సుస్రావ రుధిరం మ్రియమాణస్య స అమిషం |౩-౬౮-౧౫|
పుత్రో విశ్రవసః సాక్షాత్ భ్రాతా వైశ్రవణస్య చ |
ఇతి ఉక్త్వా దుర్లభాన్ ప్రాణాన్ ముమోచ పతగేశ్వరః |౩-౬౮-౧౬|
బ్రూహి బ్రూహి ఇతి రామస్య బ్రువాణస్య కృతాంజలేః |
త్యక్త్వా శరీరం గృధ్రస్య జగ్ముః ప్రాణా విహాయసం |౩-౬౮-౧౭|
స నిక్షిప్య శిరో భూమౌ ప్రసార్య చరణౌ తదా |
విక్షిప్య చ శరీరం స్వం పపాత ధరణీ తలే |౩-౬౮-౧౮|
తం గృధ్రం ప్రేక్ష్య తామ్ర అక్షం గత అసుం అచలోపమం |
రామః సు బహుభిః దుహ్ఖైః దీనః సౌమిత్రిం అబ్రవీత్ |౩-౬౮-౧౯|
బహూని రక్షసాం వాసే వర్షాణి వసతా సుఖం |
అనేన దణ్డకారణ్యే విశీర్ణం ఇహ పక్షిణా |౩-౬౮-౨౦|
అనేక వార్షికో యః తు చిర కాల సముత్థితః |
సో అయం అద్య హతః శేతే కాలో హి దుర్అతిక్రమః |౩-౬౮-౨౧|
పశ్య లక్ష్మణ గృధ్రో అయం ఉపకారీ హతః చ మే |
సీతాం అభ్యవపన్నో హి రావణేన బలీయసా |౩-౬౮-౨౨|
గృధ్ర రాజ్యం పరిత్యజ్య పితృ పైతామహం మహత్ |
మమ హేతోః అయం ప్రాణాన్ ముమోచ పతగేశ్వరః |౩-౬౮-౨౩|
సర్వత్ర ఖలు దృశ్యంతే సాధవో ధర్మ చారిణః |
శూరాః శరణ్యాః సౌమిత్రే తిర్యక్ యోని గతేషు అపి |౩-౬౮-౨౪|
సీతా హరణజం దుఃఖం న మే సౌమ్య తథా గతం |
యథా వినాశో గృధ్రస్య మత్ కృతే చ పరంతప |౩-౬౮-౨౫|
రాజా దశరథః శ్రీమాన్ యథా మమ మయా యశాః |
పూజనీయః చ మాన్యః చ తథా అయం పతగేశ్వరః |౩-౬౮-౨౬|
సౌమిత్రే హర కాష్ఠాని నిర్మథిష్యామి పావకం |
గృధ్ర రాజం దిధక్షామి మత్ కృతే నిధనం గతం |౩-౬౮-౨౭|
నాథం పతగ లోకస్య చితాం ఆరోపయామి అహం |
ఇమం ధక్ష్యామి సౌమిత్రే హతం రౌద్రేణ రక్షసా |౩-౬౮-౨౮|
యా గతిః యజ్ఞ శీలానాం ఆహిత అగ్నేః చ యా గతిః |
అ పర ఆవర్తినాం యా చ యా చ భూమి ప్రదాయినాం |౩-౬౮-౨౯|
మయా త్వం సమనుజ్ఞాతో గచ్ఛ లోకాన్ అనుత్తమాన్ |
గృధ్ర రాజ మహా సత్త్వ సంస్కృతః చ మయా వ్రజ |౩-౬౮-౩౦|
ఏవం ఉక్త్వా చితాం దీప్తాం ఆరోప్య పతగేశ్వరం |
దదాహ రామో ధర్మాత్మా స్వ బంధుం ఇవ దుఃఖితః |౩-౬౮-౩౧|
రామో అథ సహ సౌమిత్రిః వనం యాత్వా స వీర్యవాన్ |
స్థూలాన్ హత్వా మహా రోహీన్ అను తస్తార తం ద్విజం |౩-౬౮-౩౨|
రోహి మాంసాని చ ఉద్ధృత్య పేశీ కృత్వా మహాయశాః |
శకునాయ దదౌ రామో రమ్యే హరిత శాద్వలే |౩-౬౮-౩౩|
యత్ తత్ ప్రేతస్య మర్త్యస్య కథయంతి ద్విజాతయః |
తత్ స్వర్గ గమనం పిత్ర్యం క్షిప్రం రామో జజాప హ |౩-౬౮-౩౪|
తతో గోదావరీం గత్వా నదీం నర వర ఆత్మజౌ |
ఉదకం చక్రతుః తస్మై గృధ్ర రాజాయ తౌ ఉభౌ |౩-౬౮-౩౫|
శాస్త్ర దృష్టేన విధినా జలే గృధాయ రాఘవౌ |
స్నాత్వా తౌ గృధ్ర రాజాయ ఉదకం చక్రుః తదా |౩-౬౮-౩౬|
స గృధ్ర రాజః కృతవాన్ యశస్కరం
సు దుష్కరం కర్మ రణే నిపాతితః |
మహర్షి కల్పేన చ సంస్కృతః తదా
జగామ పుణ్యాం గతిం ఆత్మనః శుభాం |౩-౬౮-౩౭|
కృతోదకౌ తౌ అపి పక్షి సత్తమే
స్థిరాం చ బుద్ధిం ప్రణిధాయ జగ్ముతుః |
ప్రవేశ్య సీతా అధిగమనే తతో మనో
వనం సురేంద్రౌ ఇవ విష్ణు వాసవౌ |౩-౬౮-౩౮|
ఇతి వాల్మీకి రామాయణే ఆది కావ్యే అరణ్యకాండే అష్టషష్ఠితమః సర్గః |౩-౬౮|
|
|
|
|
అవేక్షంతౌ వనే సీతాం జగ్మతుః పశ్చిమాం దిశం |౩-౬౯-౧|
తాం దిశం దక్షిణాం గత్వా శర చాప అసి ధారిణౌ |
అవిప్రహతం ఐక్ష్వాకౌ పంథానం ప్రతిపేదతుః |౩-౬౯-౨|
గుల్మైః వృక్షైః చ బహుభిః లతాభిః చ ప్రవేష్టితం |
ఆవృతం సర్వతో దుర్గం గహనం ఘోర దర్శనం |౩-౬౯-౩|
వ్యతిక్రమ్య తు వేగేన గృహీత్వా దక్షిణాం దిశం |
సు భీమం తన్ మహారణ్యం వ్యతియాతౌ మహాబలౌ |౩-౬౯-౪|
తతః పరం జనస్థానాత్ త్రి క్రోశం గమ్య రాఘవౌ |
క్రౌంచ అరణ్యం వివిశతుః గహనం తౌ మహౌజసౌ |౩-౬౯-౫|
నానా మేఘ ఘన ప్రఖ్యం ప్రహృష్టం ఇవ సర్వతః |
నానా వర్ణైః శుభైః పుష్పైః మృగ పక్షి గణైః యుతం |౩-౬౯-౬|
దిదృక్షమాణౌ వైదేహీం తత్ వనం తౌ విచిక్యతుః |
తత్ర తత్ర అవతిష్ఠంతౌ సీతా హరణ దుఃఖితౌ |౩-౬౯-౭|
తతః పూర్వేణ తౌ గత్వా త్రి క్రోసం భ్రాతరు తదా |
క్రౌంచారణ్యం అతిక్రమ్య మాతంగ ఆశ్రమ అంతరా |౩-౬౯-౮|
దృష్టా తు తద్ వనం ఘోరం బహు భీమ మృగ ద్విజం |
నానా వృక్ష సమాకీర్ణం సర్వం గహన పాదపం |౩-౬౯-౯|
దదృశాః తే గిరౌ తత్ర దరీం డశరథ ఆత్మజౌ |
పాతాల సమ గంభీరాం తమసా నిత్య సంవృతాం |౩-౬౯-౧౦|
ఆసాద్య చ నరవ్యాఘ్రౌ దర్యాః తస్యా అవిదూరతః |
దదర్శ తు మహారూపాం రక్షసీం వికృత ఆననాం |౩-౬౯-౧౧|
భయదాం అల్ప సత్త్వానాం భీభత్సాం రౌద్ర దర్శనాం |
లంబోదరీం తీక్ష్ణ దంష్ట్రాం కరాలీం పరుష త్వచం |౩-౬౯-౧౨|
భక్షయంతీం మృగాన్ భీమాన్ వికటాం ముక్త మూర్ధజాం |
అవైక్షతాం తు తౌ తత్ర భ్రాతరౌ రామ లక్ష్మణౌ |౩-౬౯-౧౩|
సా సమాసాద్య తౌ వీరౌ వ్రజంతం భ్రాతుః అగ్రతః |
ఏహి రంస్యావహే ఇతి ఉక్త్వా సమాలంబత లక్ష్మణం |౩-౬౯-౧౪|
ఉవాచ చ ఏనం వచనం సౌమిత్రిం ఉపగుహ్య సా |
అహం తు అయోముఖీ నామ లాభః తే త్వం అసి ప్రియః |౩-౬౯-౧౫|
నాథ పర్వత దుర్గేషు నదీనాం పులినేషు చ |
ఆయుః చిరం ఇదం వీర త్వం మయా సహ రంస్యసే |౩-౬౯-౧౬|
ఏవం ఉక్తః తు కుపితః ఖడగం ఉద్ధృత్య లక్ష్మణః |
కర్ణ నాస స్తనం తస్యా నిచకర్తా అరిసూదనః |౩-౬౯-౧౭|
కర్ణ నాసే నికృత్తే తు విస్వరం విననాద సా |
యథా ఆగతం ప్రదుద్రావ రాక్షసీ ఘోర దర్శనా |౩-౬౯-౧౮|
తస్యాం గతాయాం గహనం వ్రజంతౌ వనం ఓజసా |
ఆసేదతుః అరి మిత్ర ఘ్నౌ భ్రాతరౌ రామ లక్ష్మణౌ |౩-౬౯-౧౯|
లక్ష్మణః తు మహాతేజాః సత్త్వవాన్ శీలవాన్ శుచిః |
అబ్రవీత్ ప్రాంజలిః వాక్యం భ్రాతరం దీప్త తేజసం |౩-౬౯-౨౦|
స్పందంతే మే దృఢం బాహుః ఉద్విగ్నం ఇవ మే మనః |
ప్రాయశః చ అపి అనిష్టాని నిమిత్తాని ఉపలక్షయే |౩-౬౯-౨౧|
తస్మాత్ సజ్జీ భవ ఆర్య త్వం కురుష్వ వచనం హితం |
మమ ఏవ హి నిమిత్తాని సద్యః శంసంతి సంభ్రమం |౩-౬౯-౨౨|
ఏష వంజులకో నామ పక్షీ పరమ దారుణః |
ఆవయోః విజయం యుద్ధే శంసన్ ఇవ వినర్దతి |౩-౬౯-౨౩|
తయోః అన్వేషతోః ఏవం సర్వం తత్ వనం ఓజసా |
సంజజ్ఞే విపులః శబ్దః ప్రభంజన్ ఇవ తత్ వనం |౩-౬౯-౨౪|
సంవేష్టితం ఇవ అత్యర్థం గహనం మాతరిశ్వనా |
వనస్య తస్య శబ్దో అభూత్ దివం ఆపూరయన్ ఇవ |౩-౬౯-౨౫|
తం శబ్దం కాంక్షమాణః తు రామః ఖడ్గీ సహ అనుజః |
దదర్శ సు మహా కాయం రాక్షసం విపుల ఉరసం |౩-౬౯-౨౬|
ఆసేదతుః చ తత్ రక్షః తౌ ఉభౌ ప్రముఖే స్థితం |
వివృద్ధం అ-శిరో గ్రీవం కబంధం ఉదరే ముఖం |౩-౬౯-౨౭|
రోమభిర్నిశ్చితైస్తీక్ష్ణైర్మహాగిరిమివోచ్ఛ్రితం - యద్వా -
రోమభిః నిచితైః తీక్ష్ణైః మహాగిరిం ఇవ ఉచ్ఛ్రితం |
నీల మేఘ నిభం రౌద్రం మేఘ స్తనిత నిఃస్వనం |౩-౬౯-౨౮|
అగ్ని జ్వాల నికాశేన లలాటస్థేన దీప్యతా |
మహాపక్షేణ పింగేన విపులేన ఆయతేన చ |౩-౬౯-౨౯|
ఏకేన ఉరసి ఘోరేణ నయనేన ఆశు దర్శినా |
మహా దంష్ట్ర ఉపపన్నం తం లేలిహానం మహా ముఖం |౩-౬౯-౩౦|
భక్షయంతం మహా ఘోరాన్ ఋక్ష సిమ్హ మృగ ద్విపాన్ |
ఘోరౌ భుజౌ వికుర్వాణం ఉభౌ యోజనం ఆయతౌ |౩-౬౯-౩౧|
కరాభ్యాం వివిధాన్ గృహ్య ఋక్షాన్ పక్షి గణాన్ మృగాన్ |
ఆకర్షంతం వికర్షంతం అనేకాన్ మృగ యూథపాన్ |౩-౬౯-౩౨|
స్థితం ఆవృత్య పంథానం తయోః భ్రాత్రోః ప్రపన్నయోః |
అథ తం సమతిక్రమ్య క్రోశ మాత్రం దదర్శతుః |౩-౬౯-౩౩|
మహాంతం దారుణం భీమం కబంధం భుజ సంవృతం |
కబంధం ఇవ సంస్థానత్ అతి ఘోర ప్రదశనం |౩-౬౯-౩౪|
స మహా బాహుః అత్యర్థం ప్రసార్య విపులౌ భుజౌ |
జగ్రాహ సహితౌ ఏవ రాఘవౌ పీడయన్ బలాత్ |౩-౬౯-౩౫|
ఖడ్గినౌ దృఢ ధన్వానౌ తిగ్మ తేజౌ మహా భుజౌ |
భ్రాతరౌ వివశం ప్రాప్తౌ కృష్యమాణౌ మహా బలౌ |౩-౬౯-౩౬|
తత్ర ధైర్యాత్ చ శూరాః తు రాఘవో న ఏవ వివ్యధే |
బాల్యాత్ అనాశ్రయత్వాత్ చ ఏవ లక్ష్మణః తు అతివివ్యధే |౩-౬౯-౩౭|
ఉవాచ చ విషణ్ణం సన్ రాఘవం రాఘవ అనుజః |
పశ్య మాం వివశం వీర రాక్షసస్య వశం గతం |౩-౬౯-౩౮|
మయా ఏకన తు నిర్యుక్తః పరిముచ్యస్వ రాఘవ |
మాం హి భూత బలిం దత్త్వా పలాస్వ యథా సుఖం |౩-౬౯-౩౯|
అధిగంతా అసి వైదేహీం అచిరేణ ఇతి మే మతిః |
ప్రతి లభ్య చ కాకుత్స్థ పితౄ పైతామహం మహీం |౩-౬౯-౪౦|
తత్ర మాం రామ రాజ్యస్థః స్మర్తుం అర్హసి సర్వదా |
లక్ష్మణేన ఏవం ఉక్తః తు రామః సౌమిత్రిం అబ్రవీత్ |౩-౬౯-౪౧|
మా స్మ త్రాసం వృథా వీర న హి త్వా దృక్ విషీదతి |
ఏతస్మిన్ అంతరే క్రూరో భ్రాతరౌ రామ లక్ష్మణౌ |౩-౬౯-౪౨|
తౌ ఉవాచ మహాబాహుః కబంధో దానవ ఉత్తమః |
కౌ యువాం వృషభ స్కంధౌ మహా ఖడ్గ ధనుర్ ధరౌ |౩-౬౯-౪౩|
ఘోరం దేశం ఇమం ప్రాప్తౌ దైవేన మమ చాక్షుషౌ |
వదతం కార్యం ఇహ వాం కిం అర్థం చ ఆగతౌ యువాం |౩-౬౯-౪౪|
ఇమం దేశం అనుప్రాప్తౌ క్షుధా ఆర్తస్య ఇహ తిష్ఠతః |
స బాణ చాప ఖడ్గౌ చ తీక్ష్ణ శృంగౌ ఇవ ఋషభౌ |౩-౬౯-౪౫|
మమ తూర్ణం ఉపసంప్రాప్తౌ దుర్లభం జీవితం వాం |
తస్య తత్ వచనం శ్రుత్వా కబంధస్య దురాత్మనః |౩-౬౯-౪౬|
ఉవాచ లక్ష్మణం రామో ముఖేన పరిశుష్యతా |
కృచ్ఛ్రాత్ కృచ్ఛ్రతరం ప్రాప్య దారుణం సత్య విక్రమ |౩-౬౯-౪౭|
వ్యసనం జీవిత అంతాయ ప్రాప్తం అప్రాప్య తాం ప్రియాం |
కాలస్య సుమహత్ వీర్యం సర్వ భూతేషు లక్ష్మణ |౩-౬౯-౪౮|
త్వాం చ మాం చ నరవ్యాఘ్ర వ్యసనైః పశ్య మోహితౌ |
న హి భారో అస్తి దైవస్య సర్వ భుతేషు లక్ష్మణ |౩-౬౯-౪౯|
శూరాః చ బలవంతః చ కృత అస్త్రాః చ రణ ఆజిరే |
కాల అభిపన్నాః సీదంతి యథా వాలుక సేతవః |౩-౬౯-౫౦|
ఇతి బ్రువాణో దృఢ సత్య విక్రమో
మహాయశా దాశరథిః ప్రతాపవాన్ |
అవేక్ష్య సౌమిత్రిం ఉదగ్ర విక్రమం
స్థిరాం తదా స్వాం మతిం ఆత్మనా అకరోత్ |౩-౬౯-౫౧|
ఇతి వాల్మీకి రామాయణే ఆది కావ్యే అరణ్యకాండే ఏకోనసప్తతితమః సర్గః |౩-౬౯|
|
|
|
|
బాహు పాశ పరిక్షిప్తౌ కబంధో వాక్యం అబ్రవీత్ |౩-౭౦-౧|
తిష్ఠతః కిం ను మాం దృష్ట్వా క్షుధా ఆర్తం క్షత్రియ ఋషభౌ |
ఆహార అర్థం తు సందిష్టౌ దైవేన గత చేతసౌ |౩-౭౦-౨|
తత్ శ్రుత్వా లక్ష్మణో వాక్యం ప్రాప్త కాలం హితం తదా |
ఉవాచ ఆర్తిం సమాపన్నో విక్రమే కృత నిశ్చయః |౩-౭౦-౩|
త్వాం చ మాం చ పురా తూర్ణం ఆదత్తే రాక్షస అధమః |
తస్మాత్ అసిభ్యాం అస్య ఆశు బాహూ చిందావహే గురూ |౩-౭౦-౪|
భిషణో అయం మహాకాయో రాక్షసో భుజ విక్రమః |
లోకం హి అతి జితం కృత్వా హి అవాం హంతుం ఇహ ఇచ్ఛతి |౩-౭౦-౫|
నిశ్చేష్టానాం వధో రాజన్ కుత్స్తితో జగతీ పతేః |
క్రతు మధ్య ఉపనీతానాం పశూనాం ఇవ రాఘవ |౩-౭౦-౬|
ఏతత్ సంజల్పితం శ్రుత్వా తయోః క్రుద్ధః తు రాక్షసః |
విదార్య ఆస్యం తతో రౌద్రం తౌ భక్షయితుం ఆరభత్ |౩-౭౦-౭|
తతః తౌ దేశ కాలజ్ఞౌ ఖడ్గాభ్యాం ఏవ రాఘవౌ |
అచ్ఛిందతాం సుసంహృష్టౌ బాహూ తస్య అంస దేశతః |౩-౭౦-౮|
దక్షిణో దక్షిణం బాహుం అసక్తం అసినా తతః |
చిచ్ఛేద రామో వేగేన సవ్యం వీరః తు లక్ష్మణః |౩-౭౦-౯|
స పపాత మహాబాహుః చిన్న బాహుః మహా స్వనః |
ఖం చ గాం చ దిశః చైవ నాదయన్ జలదో యథా |౩-౭౦-౧౦|
స నికృత్తౌ భుజౌ దృష్ట్వా శోణిత ఓఘ పరిప్లుతః |
దీనః పప్రచ్ఛ తౌ వీరౌ కౌ యువాం ఇతి దానవః |౩-౭౦-౧౧|
ఇతి తస్య బ్రువాణస్య లక్ష్మణః శుభ లక్షణః |
శశంస తస్య కాకుత్స్థం కబంధస్య మహాబలః |౩-౭౦-౧౨|
అయం ఇక్ష్వాకు దాయాదో రామో నామ జనైః శ్రుతః |
తస్య ఏవ అవరజం విద్ధి భ్రాతరం మాం చ లక్ష్మణం |౩-౭౦-౧౩|
మాత్రా ప్రతిహతో రాజ్యే రామః ప్రవాజితో వనం |
మయా సహ చరతి ఏష భార్యయా చ మహత్ వనం |౩-౭౦-౧౪|
అస్య దేవ ప్రభావస్య వసతో విజనే వనే |
రక్షసా అపహృతా భార్యా యాం ఇచ్ఛంతౌ ఇహ ఆగతౌ |౩-౭౦-౧౫|
త్వం తు కో వా కిం అర్థం వా కబంధ సదృశో వనే |
ఆస్యేన ఉరసి దీప్తేన భగ్న జంఘో విచేష్టసే |౩-౭౦-౧౬|
ఏవం ఉక్తః కబంధః తు లక్ష్మణేన ఉత్తరం వచః |
ఉవాచ పరమ ప్రీతః తత్ ఇంద్ర వచనం స్మరన్ |౩-౭౦-౧౭|
స్వాగతం వాం నరవ్యాఘ్రౌ దిష్ట్యా పశ్యామి వాం అహం |
దిష్ట్యా చ ఇమౌ నికృత్తౌ మే యువాభ్యాం బాహు బంధనౌ |౩-౭౦-౧౮|
విరూపం యత్ చ మే రూపం ప్రాప్తం హి అవినయాత్ యథా |
తత్ మే శృణు నరవ్యాఘ్ర తత్త్వతః శంసతః తవ |౩-౭౦-౧౯|
ఇతి వాల్మీకి రామాయణే ఆది కావ్యే అరణ్యకాండే సప్తతితమః సర్గః |౩-౭౦|
|
|
|
|
రూపం ఆసీత్ మమ అచింత్యం త్రిషు లోకేషు విశ్రుతం |౩-౭౧-౧|
యథా సూర్యస్య సోమస్య శక్రస్య చ యథా వపుః |
సో అహం రూపం ఇదం కృత్వా లోక విత్రాసనం మహత్ |౩-౭౧-౨|
ఋషీన్ వన గతాన్ రామ త్రాసయామి తతః తతః |
తతః స్థూలశిరా నామ మహర్షిః కోపితో మయా |౩-౭౧-౩|
సంచిన్వన్ వివిధం వన్యం రూపేణ అనేన ధర్షితః |
తేన అహం ఉక్తః ప్రేక్ష్య ఏవం ఘోర శాప అభిధాయినా |౩-౭౧-౪|
ఏతత్ ఏవ నృశంసం తే రూపం అస్తు విగర్హితం |
స మయా యాచితః క్రుద్ధః శాపస్య అంతో భవేత్ ఇతి |౩-౭౧-౫|
అభిశాప కృతస్య ఇతి తేన ఇదం భాషితం వచః |
యదా ఛిత్త్వా భుజౌ రామః త్వాం దహేత్ విజనే వనే |౩-౭౧-౬|
తదా త్వం ప్రాప్స్యసే రూపం స్వం ఏవ విపులం శుభం |
శ్రియా విరాజితం పుత్రం దనోః త్వం విద్ధి లక్ష్మణ |౩-౭౧-౭|
ఇంద్ర కోపాత్ ఇదం రూపం ప్రాప్తం ఏవం రణ ఆజిరే |
అహం హి తపసా ఉగ్రేణ పితామహం అతోషయం |౩-౭౧-౮|
దీర్ఘం ఆయుః స మే ప్రాదాత్ తతో మాం విభ్రమో అస్పృశత్ |
దీర్ఘం ఆయుః మయా ప్రాప్తం కిం మే శక్రః కరిష్యతి |౩-౭౧-౯|
ఇతి ఏవం బుద్ధిం ఆస్థాయ రణే శక్రం అధర్షయం |
తస్య బాహు ప్రముక్తేన వజ్రేణ శత పర్వణా |౩-౭౧-౧౦|
సక్థినీ చ శిరః చైవ శరీరే సంప్రవేశితం |
స మయా యాచ్యమానః సన్ న ఆనయత్ యమ సాదనం |౩-౭౧-౧౧|
పితామహ వచః సత్యం తత్ అస్తి ఇతి మమ అబ్రవీత్ |
అనాహారః కథం శక్తో భగ్న సక్థి శిరో ముఖః |౩-౭౧-౧౨|
వజ్రేణ అభిహతః కాలం సు దీర్ఘం అపి జీవితుం |
స ఏవం ఉక్తః మే శక్రో బాహూ యోజనం ఆయతౌ |౩-౭౧-౧౩|
తదా చ ఆస్యం చ మే కుక్షౌ తీక్ష్ణ దంష్ట్రం అకల్పయత్ |
సో అహం భుజాభ్యాం దీర్ఘాభ్యాం సంకృష్య అస్మిన్ వనే చరాన్ |౩-౭౧-౧౪|
సింహ ద్విపి మృగ వ్యాఘ్రాన్ భక్షయామి సమంతతః |
స తు మాం అబ్రవీత్ ఇంద్రో యదా రామః స లక్ష్మణః |౩-౭౧-౧౫|
ఛేత్స్యతే సమరే బాహూ తదా స్వర్గం గమిష్యసి |
అనేన వపుషా తాత వనే అస్మిన్ రాజసత్తమ |౩-౭౧-౧౬|
యత్ యత్ పశ్యామి సర్వస్య గ్రహణం సాధు రోచయే |
అవశ్యం గ్రహణం రామో మన్యే అహం సముపైష్యతి |౩-౭౧-౧౭|
ఇమాం బుద్ధిం పురస్కృత్య దేహ న్యాస కృత శ్రమః |
స త్వం రామో అసి భద్రం తే న అహం అన్యేన రాఘవ |౩-౭౧-౧౮|
శక్యో హంతుం యథా తత్త్వం ఏవం ఉక్తం మహర్షిణా |
అహం హి మతి సాచివ్యం కరిష్యామి నర ఋషభ |౩-౭౧-౧౯|
మిత్రం చైవ ఉపదేక్ష్యామి యువాభ్యాం సంస్కృతో అగ్నినా |
ఏవం ఉక్తః తు ధర్మాత్మా దనునా తేన రాఘవః |౩-౭౧-౨౦|
ఇదం జగాద వచనం లక్ష్మణస్య ఉపశృణ్వతః |
రావణేన హృతా సీతా మమ భార్యా యశస్వినీ |౩-౭౧-౨౧|
నిష్క్రాంతస్య జనస్థానాత్ సహ భ్రాత్రా యథా సుఖం |
నామ మాత్రం తు జానామి న రూపం తస్య రక్షసః |౩-౭౧-౨౨|
నివాసం వా ప్రభావం వా వయం తస్య న విద్మహే |
శోక ఆర్తానాం అనాథానాం ఏవం విపరిధావతాం |౩-౭౧-౨౩|
కారుణ్యం సదృశం కర్తుం ఉపకారే చ వర్తతాం |
కాష్ఠాని ఆనీయ భగ్నాని కాలే శుష్కాణి కుంజరైః |౩-౭౧-౨౪|
ధక్ష్యామః త్వాం వయం వీర శ్వభ్రే మహతి కల్పితే |
స త్వం సీతాం సమాచక్ష్వ యేన వా యత్ర వా హృతా |౩-౭౧-౨౫|
కురు కల్యాణం అత్యర్థం యది జానాసి తత్త్వతః |
ఏవం ఉక్తః తు రామేణ వాక్యం దనుః అనుత్తమం |౩-౭౧-౨౬|
ప్రోవాచ కుశలో వక్తుం వక్తారం అపి రాఘవం |
దివ్యం అస్తి న మే జ్ఞానం న అభిజానామి మైథిలీం |౩-౭౧-౨౭|
యః తాం జ్ఞాస్యతి తం వక్ష్యే దగ్ధః స్వం రూపం ఆస్థితః |
యో అభిజానాతి తద్ రక్షః తద్ వక్ష్యే రామ తత్ పరం |౩-౭౧-౨౮|
అదగ్ధస్య హి విజ్ఞాతుం శక్తిః అస్తి న మే ప్రభో |
రాక్షసం తం మహావీర్యం సీతా యేన హృతా తవ |౩-౭౧-౨౯|
విజ్ఞానం హి మహత్ భ్రష్టం శాప దోషేణ రాఘవ |
స్వకృతేన మయా ప్రాప్తం రూపం లోక విగర్హితం |౩-౭౧-౩౦|
కిం తు యావత్ న యాతి అస్తం సవితా శ్రాంత వాహనః |
తావత్ మాం అవటే క్షిప్త్వా దహ రామ యథా విధి |౩-౭౧-౩౧|
దగ్ధః త్వయా అహం అవటే న్యాయేన రఘునందన |
వక్ష్యామి తం మహావీర యః తం వేత్స్యతి రాక్షసం |౩-౭౧-౩౨|
తేన సఖ్యం చ కర్తవ్యం న్యాయ్య వృత్తేన రాఘవ |
కల్పయిష్యతి తే ప్రీతః సాహాయ్యం లఘు విక్రమః |౩-౭౧-౩౩|
న హి తస్య అస్తి అవిజ్ఞాతం త్రిషు లోకేషు రాఘవ |
సర్వాన్ పరివృతో లోకాన్ పురా వై కారణ అంతరే |౩-౭౧-౩౪|
ఇతి వాల్మీకి రామాయణే ఆది కావ్యే అరణ్యకాండే ఏకసప్తతితమః సర్గః |౩-౭౧|
Om Tat Sat
(Continued
....)
(My humble salutations to the
lotus feet of Swamy jis, Philosophic
Scholars and greatful to Wikisource for
the collection)
0 comments:
Post a Comment