|
|
|
|
శనైః ఆశ్వాసయామాస హనూమాన్ హరి యూథపః |౪-౨౧-౧|
గుణ దోష కృతం జంతుః స్వకర్మ ఫల హేతుకం |
అవ్యగ్రః తద్ అవాప్నోతి సర్వం ప్రేత్య శుభ అశుభం |౪-౨౧-౨|
శోచ్యా శోచసి కం శోచ్యం దీనం దీనా అనుకంపసే |
కః చ కస్య అనుశోచ్యో అస్తి దేహే అస్మిన్ బుద్బుద ఉపమే |౪-౨౧-౩|
అంగదః తు కుమారో అయం ద్రష్టవ్యో జీవ పుత్రయా |
ఆయత్యా చ విధేయాని సమర్థాని అస్య చింతయ |౪-౨౧-౪|
జానాసి అనియతాం ఏవం భూతానాం ఆగతిం గతిం |
తస్మాత్ శుభం హి కర్తవ్యం పణ్డితేన ఇహ లౌకికం |౪-౨౧-౫|
యస్మిన్ హరి సహస్రాణి శతాని నియుతాని చ |
వర్తయంతి కృత ఆశాని సో అయం దిష్టాంతం ఆగతః |౪-౨౧-౬|
యద్ అయం న్యాయ దృష్ట అర్థః సామ దాన క్షమా పరః |
గతో ధర్మ జితాం భూమిం న ఏనం శోచితుం అర్హసి |౪-౨౧-౭|
సర్వే చ హరి శార్దూలాః పుత్రః చ అయం తవ అంగదః |
హరి ఋక్ష పతి రాజ్యం చ త్వత్ సనాథం అనిందితే |౪-౨౧-౮|
తౌ ఇమౌ శోక సంతప్తౌ శనైః ప్రేరయ భామిని |
త్వయా పరిగృహీతో అయం అంగదః శాస్తు మేదినీం |౪-౨౧-౯|
సంతతిః చ యథా దృష్టా కృత్యం యత్ చ అపి సాంప్రతం |
రాజ్ఞః తత్ క్రియతాం సర్వం ఏష కాలస్య నిశ్చయః |౪-౨౧-౧౦|
సంస్కార్యో హరి రాజః తు అంగదః చ అభిషిచ్యతాం |
సింహాసన గతం పుత్రం పశ్యంతీ శాంతిం ఏష్యసి |౪-౨౧-౧౧|
సా తస్య వచనం శ్రుత్వా భర్తృ వ్యసన పీడితా |
అబ్రవీత్ ఉత్తరం తారా హనూమంతం అవస్థితం |౪-౨౧-౧౨|
అంగద ప్రతిరూపాణాం పుత్రాణాం ఏకతః శతం |
హతస్య అపి అస్య వీరస్య గాత్ర సంశ్లేషణం వరం |౪-౨౧-౧౩|
న చ అహం హరి రాజ్యస్య ప్రభవామి అంగదస్య వా |
పితృవ్యః తస్య సుగ్రీవః సర్వ కార్యేషుఇ అనంతరః |౪-౨౧-౧౪|
న హి ఏషా బుద్ధిః ఆస్థేయా హనూమన్ అంగదం ప్రతి |
పితా హి బంధుః పుత్రస్య న మాతా హరి సత్తమ |౪-౨౧-౧౫|
న హి మమ హరి రాజ సంశ్రయాత్
క్షమతరం అస్తి పరత్ర చ ఇహ వా |
అభిముఖ హత వీర సేవితం
శయనం ఇదం మమ సేవితుం క్షమం |౪-౨౧-౧౬|
ఇతి వాల్మీకి రామాయణే ఆది కావ్యే కిష్కింధాకాండే ఏకవింశః సర్గః |౪-౨౧|
|
|
|
|
ఆదౌ ఏవ తు సుగ్రీవం దదర్శ అనుజం అగ్రతః |౪-౨౨-౧|
తం ప్రాప్త విజయం వాలీ సుగ్రీవం ప్లవగ ఈశ్వరం |
ఆభాష్య వ్యక్తయా వాచా సస్నేహం ఇదం అబ్రవీత్ |౪-౨౨-౨|
సుగ్రీవ దోషేణ న మాం గంతుం అర్హసి కిల్బిషాత్ |
కృష్యమాణం భవిష్యేణ బుద్ధి మోహేన మాం బలాత్ |౪-౨౨-౩|
యుగపద్ విహితం తాత న మన్యే సుఖం అవయోః |
సౌహార్దం భ్రాతృ యుక్తం హి తద్ ఇదం జాతం అన్యథా |౪-౨౨-౪|
ప్రతిపద్య త్వం అద్య ఏవ రాజ్యం ఏషాం వన ఓకసాం |
మాం అపి అద్య ఏవ గచ్ఛంతం విద్ధి వైవస్వత క్షయం |౪-౨౨-౫|
జీవితం చ హి రాజ్యం చ శ్రియం చ విపులాం ఇమాం |
ప్రజహామి ఏష వై తూర్ణం అహం చ అగర్హితం యశః |౪-౨౨-౬|
అస్యాం త్వం అహం అవస్థాయాం వీర వక్ష్యామి యద్ వచః |
యది అపి అసుకరం రాజన్ కర్తుం ఏవ తద్ అర్హసి |౪-౨౨-౭|
సుఖార్హం సుఖ సంవృద్ధం బాలం ఏనం అబాలిశం |
బాష్ప పూర్ణ ముఖం పశ్య భూమౌ పతితం అంగదం |౪-౨౨-౮|
మమ ప్రాణైః ప్రియతరం పుత్రం పుత్రం ఇవ ఔరసం |
మయా హీనం అహీనార్థం సర్వతః పరిపాలయ |౪-౨౨-౯|
త్వం అపి అస్య పితా దాతా చ పరిత్రాతా చ సర్వతః |
భయేషు అభయదః చైవ యథా అహం ప్లవగేశ్వర |౪-౨౨-౧౦|
ఏష తారాత్మజః శ్రీమాన్ త్వయా తుల్య పరాక్రమః |
రక్షసాం చ వధే తేషాం అగ్రతః తే భవిష్యతి |౪-౨౨-౧౧|
అనురూపాణి కర్మాణి విక్రమ్య బలవాన్ రణే |
కరిష్యతి ఏష తారేయః తరస్వీ తరుణో అంగదః |౪-౨౨-౧౨|
సుషేణ దుహితా చ ఇయం అర్థ సూక్ష్మ వినిశ్చయే |
ఔత్పాతికే చ వివిధే సర్వతః పరినిష్ఠితా |౪-౨౨-౧౩|
యద్ ఏష సాధు ఇతి బ్రూయాత్ కార్యం తన్ ముక్త సంశయం |
న హి తారా మతం కించిత్ అన్యథా పరివర్తతే |౪-౨౨-౧౪|
రాఘవస్య చ తే కార్యం కర్తవ్యం అవిశంకయా |
స్యాత్ అధర్మో హి అకరణే త్వాం చ హింస్యాత్ అమానితః |౪-౨౨-౧౫|
ఇమాం చ మాలాం ఆధత్స్వ దివ్యాం సుగ్రీవ కాంచనీం |
ఉదారా శ్రీః స్థితా హి అస్యాం సంప్రజహ్యాత్ మృతే మయి |౪-౨౨-౧౬|
ఇతి ఏవం ఉక్తః సుగ్రీవో వాలినా భ్రాతృ సౌహృదాత్ |
హర్షం త్యక్త్వా పునర్ దీనో గ్రహ గ్రస్త ఇవ ఉడు రాట్ |౪-౨౨-౧౭|
తత్ వాలి వచనాత్ శాంతః కుర్వన్ యుక్తం అతంద్రితః |
జగ్రాహ సో అభ్యనుజ్ఞాతో మాలాం తాం చైవ కాంచనీం |౪-౨౨-౧౮|
తాం మాలాం కాంచనీం దత్త్వా వాలీ దృష్ట్వా ఆత్మజం స్థితం |
సంసిద్ధః ప్రేత్య భావాయ స్నేహాత్ అంగదం అబ్రవీత్ |౪-౨౨-౧౯|
దేశ కాలౌ భజస్వ అద్య క్షమమాణః ప్రియ అప్రియే |
సుఖ దుఃఖ సహః కాలే సుగ్రీవ వశగో భవ |౪-౨౨-౨౦|
యథా హి త్వం మహాబాహో లాలితః సతతం మయా |
న తథా వర్తమానం త్వాం సుగ్రీవో బహు మన్యతే |౪-౨౨-౨౧|
నా అస్య అమిత్రైః గతం గచ్ఛేః మా శత్రుభిః అరిందమ |
భర్తుః అర్థ పరో దాంతః సుగ్రీవ వశగో భవ |౪-౨౨-౨౨|
న చ అతిప్రణయః కార్యః కర్తవ్యో అప్రణయః చ తే |
ఉభయం హి మహాదోషం తస్మాత్ అంతర దృక్ భవ |౪-౨౨-౨౩|
ఇతి ఉక్త్వా అథ వివృత్త అక్షః శర సంపీడితో భృశం |
వివృతైః దశనైః భీమైః బభూవ ఉత్క్రాంత జీవితః |౪-౨౨-౨౪|
తతో విచుక్రుశుర్ తత్ర వానరా హత యూథపాః |
పరిదేవయమానాః తే సర్వే ప్లవగ సత్తమాః |౪-౨౨-౨౫|
కిష్కింధా హి అథ శూన్యా చ స్వర్ గతే వానరేశ్వరే |
ఉద్యానాని చ శూన్యాని పర్వతాః కానాని చ |౪-౨౨-౨౬|
హతే ప్లవగ శార్దూలే నిష్ ప్రభా వానరాః కృతాః |
యస్య వేగేన మహతా కాననాని వనాని చ |౪-౨౨-౨౭|
పుష్ప ఓఘేణ అనుబద్ధంతే కరిష్యతి తత్ అద్య కహః |
యేన దత్తం మహత్ యుద్ధం గంధర్వస్య మహాత్మనః |౪-౨౨-౨౮|
గోలభస్య మహాబాహుః దశ వర్షాణి పంచ చ |
న ఏవ రాత్రౌ న దివసే తత్ యుద్ధం ఉపశామ్యతి |౪-౨౨-౨౯|
తతః షోడశమే వర్షే గోలభో వినిపాతితః |
తం హత్వా దుర్వినీతిం తు వాలీ దంష్ట్ర కరాలవాన్ |
సర్వా అభయం కరః అస్మాకం కథం ఏష నిపాతితః |౪-౨౨-౩౦|
హతే తు వీరే ప్లవగాధిపే తదా
ప్లవంగమాః తత్ర న శర్మ లేభిరే |
వనే చరాః సింహ యుతే మహావనే
యథా హి గావో నిహతే గవాం పతౌ |౪-౨౨-౩౧|
తతః తు తారా వ్యసన అర్ణవ ప్లుతా
మృతస్యా భర్తుర్ వదనం సమీక్ష్య సా |
జగామ భూమిం పరిరభ్య వాలినం
మహా ద్రుమం ఛిన్నం ఇవ ఆశ్రితా లతా |౪-౨౨-౩౨|
ఇతి వాల్మీకి రామాయణే ఆది కావ్యే కిష్కింధాకాండే ద్వావింశః సర్గః |౪-౨౨|
|
|
|
|
పతిం లోకశ్రుతా తారా మృతం వచనం అబ్రవీత్ |౪-౨౩-౧|
శేషే త్వం విషమే దుఃఖం అకృత్వా వచనం మమ |
ఉపల ఉపచితే వీర సుదుఃఖే వసుధా తలే |౪-౨౩-౨|
మత్తః ప్రియతరా నూనం వానరేంద్ర మహీ తవ |
శేషే హి తాం పరిష్వజ్య మాం చ న ప్రతిభాషసే |౪-౨౩-౩|
సుగ్రీవస్య వశం ప్రాప్తో విధిః ఏష భవత్య అహో |
సుగ్రీవ ఏవ విక్రాంతో వీర సాహసిక ప్రియ |౪-౨౩-౪|
ఋక్ష వానర ముఖ్యాః త్వాం బలినం పర్యుపాసతే |
తేషాం విలపితం కృచ్ఛ్రం అంగదస్య చ శోచతః |౪-౨౩-౫|
మమ చ ఇమా గిరః శ్రుత్వా కిం త్వం న ప్రతిబుధ్యసే |
ఇదం తత్ వీర శయనం తత్ర శేషే హతో యుధి |౪-౨౩-౬|
శాయితా నిహతా యత్ర త్వయా ఏవ రిపవః పురా |
విశుద్ధ సత్త్వ అభిజన ప్రియయుద్ధ మమ ప్రియ |౪-౨౩-౭|
మాం అనాథాం విహాయ ఏకాం గతః త్వం అసి మానద |
శూరాయ న ప్రదాతవ్యా కన్యా ఖలు విపశ్చితా |౪-౨౩-౮|
శూర భార్యాం హతాం పశ్య సద్యో మాం విధవాం కృతాం |
అవభగ్నః చ మే మానో భగ్నా మే శాశ్వతీ గతిః |౪-౨౩-౯|
అగాధే చ నిమగ్నా అస్మి విపులే శోక సాగరే |
అశ్మ సారమయం నూనం ఇదం మే హృదయం దృఢం |౪-౨౩-౧౦|
భర్తారం నిహతం దృష్ట్వా యత్ న అద్య శతధా గతం |
సుహృత్ చైవ హి భర్తా చ ప్రకృత్యా చ మమ ప్రియః |౪-౨౩-౧౧|
ప్రహారే చ పరాక్రాంతః శూరః పంచత్వం ఆగతః |
పతి హీనా తు యా నారీ కామం భవతు పుత్రిణీ |౪-౨౩-౧౨|
ధన ధాన్య సమృద్ధా అపి విధవా ఇతి ఉచ్యతే జనైః |
స్వ గాత్ర ప్రభవే వీర శేషే రుధిర మణ్డలే |౪-౨౩-౧౩|
కృమి రాగ పరిస్తోమే స్వకీయే శయనే యథా |
రేణు శోణిత సంవీతం గాత్రం తవ సమంతతః |౪-౨౩-౧౪|
పరిరబ్ధుం న శక్నోమి భుజాభ్యాం ప్లవగర్షభ |
కృత కృత్యో అద్య సుగ్రీవో వైరే అస్మిన్ అతిదారుణే |౪-౨౩-౧౫|
యస్య రామ విముక్తేన హృతం ఏక ఇషుణా భయం |
శరేణ హృది లగ్నేన గాత్ర సంస్పర్శనే తవ |౪-౨౩-౧౬|
వార్యామి త్వాం నిరీక్షంతీ త్వయి పంచత్వం ఆగతే |
ఉద్బబర్హ శరం నీలః తస్య గాత్ర గతం తదా |౪-౨౩-౧౭|
గిరి గహ్వర సంలీనం దీప్తం ఆశీ విషం యథా |
తస్య నిష్కృష్యమాణస్య బాణస్య చ బభౌ ద్యుతిః |౪-౨౩-౧౮|
అస్త మస్తక సంరుద్ధో రశ్మిః దినకరాత్ ఇవ |
పేతుః క్షతజ ధారాః తు వ్రణేభ్యః తస్య సర్వశః |౪-౨౩-౧౯|
తామ్ర గైరిక సంపృక్తా ధారా ఇవ ధరా ధరాత్ |
అవకీర్ణం విమార్జంతీ భర్తారం రణ రేణునా |౪-౨౩-౨౦|
అస్రైః నయనజైః శూరం సిషేచ అస్త్ర సమాహతం |
రుధిరోక్షిత సర్వాంగం దృష్ట్వా వినిహతం పతిం |౪-౨౩-౨౧|
ఉవాచ తారా పింగాక్షం పుత్రం అంగదం అంగనా |
అవస్థాం పశ్చిమాం పశ్య పితుః పుత్ర సుదారుణాం |౪-౨౩-౨౨|
సంప్రసక్తస్య వైరస్య గతో అంతః పాప కర్మణా |
బాల సూర్యోజ్జ్వల తనుం ప్రయాతం యమ సాదనం |౪-౨౩-౨౩|
అభివాదయ రాజానం పితరం పుత్ర మానదం |
ఏవం ఉక్తః సముత్థాయ జగ్రాహ చరణౌ పితుః |౪-౨౩-౨౪|
భుజాభ్యాం పీన వృతాభ్యాం అంగదో అహం ఇతి బ్రువన్ |
అభివాదయమానం త్వాం అంగదం త్వం యథా పురా |౪-౨౩-౨౫|
దీర్ఘ ఆయుర్ భవ పుత్ర ఇతి కిం అర్థం న అభిభాషసే |
అహం పుత్ర సహాయా త్వాం ఉపాసే గత చేతనం |
సింహేన పాతితం సద్యో గౌః స వత్సా ఇవ గో వృషం |౪-౨౩-౨౬|
ఇష్ట్వా సంగ్రామ యజ్ఞేన రామ ప్రహరణ అంభసా |
అస్మిన్ అవభృథే స్నాతః కథం పత్న్యా మయా వినా |౪-౨౩-౨౭|
యా దత్తా దేవ రాజేన తవ తుష్టేన సంయుగే |
శాత కౌంభీం ప్రియాం మాలాం తాం తే పశ్యామి న ఇహ కిం |౪-౨౩-౨౮|
రాజ్యశ్రీః న జహాతి త్వాం గత అసుం అపి మానద |
సూర్యస్య ఆవర్తమానస్య శైల రాజం ఇవ ప్రభా |౪-౨౩-౨౯|
న మే వచః పథ్యం ఇదం త్వయా కృతం
న చ అస్మి శక్తా హి నివారణే తవ |
హతా సపుత్రా అస్మి హతేన సంయుగే
సహ త్వయా శ్రీః విజహాతి మాం అపి |౪-౨౩-౩౦|
ఇతి వాల్మీకి రామాయణే ఆది కావ్యే కిష్కింధాకాండే త్రయోవింశః సర్గః |౪-౨౩|
(Continued ....)
(My humble salutations to the lotus
feet of Swamy jis, Philosophic Scholars
and greatful to Wikisource for the
collection)
0 comments:
Post a Comment