|
|
|
|
అబ్రవీత్ ప్రాఞ్జలిః వాక్యం సబాష్పం బాష్ప గద్గదః |౪-౭-౧|
న జానే నిలయం తస్య సర్వథా పాప రక్షసః |
సామర్థ్యం విక్రమం వా అపి దౌష్కులేయస్య వా కులం |౪-౭-౨|
సత్యం తు ప్రతిజానామి త్యజ శోకం అరిందమ |
కరిష్యామి తథా యత్నం యథా ప్రాప్స్యసి మైథిలీం |౪-౭-౩|
రావణం సగణం హత్వా పరితోష్య ఆత్మ పౌరుషం |
తథా అస్మి కర్తా నచిరాద్ యథా ప్రీతో భవిష్యసి |౪-౭-౪|
అలం వైక్లవ్యం ఆలంబ్య ధైర్యం ఆత్మగతం స్మర |
త్వత్ విధానాం న సదృశం ఈదృశం బుద్ధి లాఘవం |౪-౭-౫|
మయా అపి వ్యసనం ప్రాప్తం భార్యా విరహజం మహత్ |
న అహం ఏవం హి శోచామి ధైర్యం న చ పరిత్యజే |౪-౭-౬|
న అహం తాం అనుశోచామి ప్రాకృతో వానరో అపి సన్ |
మహాత్మా చ వినీతః చ కిం పునర్ ధృతిమాన్ మహాన్ |౪-౭-౭|
బాష్పం ఆపతితం ధైర్యాత్ నిగ్రహీతుం త్వం అర్హసి |
మర్యాదాం సత్త్వ యుక్తానాం ధృతిం న ఉత్స్రష్టుం అర్హసి |౪-౭-౮|
వ్యసనే వా అర్థ కృచ్ఛ్రే వా భయే వా జీవితాంతగే |
విమృశన్ వై స్వయా బుద్ధ్యా ధృతిమాన్ న అవసీదతి |౪-౭-౯|
బాలిశస్ తు నరో నిత్యం వైక్లబ్యం యోఽనువర్తతే |
స మజ్జతి అవశః శోకే భార ఆక్రాంతా ఇవ నౌః జలే |౪-౭-౧౦|
ఏషో అంజలిః మయా బద్ధః ప్రణయాత్ త్వాం ప్రసాదయే |
పౌరుషం శ్రయ శోకస్య న అంతరం దాతుం అర్హసి |౪-౭-౧౧|
యే శోకం అనువర్తంతే న తేషాం విద్యతే సుఖం |
తేజః చ క్షీయతే తేషాం న త్వం శోచితుం అర్హసి |౪-౭-౧౨|
శోకేన అభిప్రపన్నస్య జీవితే చ అపి సంశయః |
స శోకం త్యజ రాజేంద్ర ధైర్యం ఆశ్రయ కేవలం |౪-౭-౧౩|
హితం వయస్య భావేన బ్రూమి న ఉపదిశామి తే |
వయస్యతాం పూజయన్ మే న త్వం శోచితుం అర్హసి |౪-౭-౧౪|
మధురం సాంత్వితః తేన సుగ్రీవేణ స రాఘవః |
ముఖం అశ్రు పరి క్లిన్నం వస్త్ర అంతేన ప్రమార్జయత్ |౪-౭-౧౫|
ప్రకృతిః స్థః తు కాకుత్స్థః సుగ్రీవ వచనాత్ ప్రభుః |
సంపరిష్వజ్య సుగ్రీవం ఇదం వచనం అబ్రవీత్ |౪-౭-౧౬|
కర్తవ్యం యత్ వయస్యేన స్నిగ్ధేన చ హితేన చ |
అనురూపం చ యుక్తం చ కృతం సుగ్రీవ తత్ త్వయా |౪-౭-౧౭|
ఏష చ ప్రకృతిః స్థః అహం అనునీతః త్వయా సఖే |
దుర్లభో హి ఈదృశో బంధుః అస్మిన్ కాలే విశేషతః |౪-౭-౧౮|
కిం తు యత్నః త్వయా కార్యో మైథిల్యాః పరిమార్గణే |
రాక్షసస్య చ రౌద్రస్య రావణస్య దురాత్మనః |౪-౭-౧౯|
మయా చ యద్ అనుష్ఠేయం విస్రబ్ధేన తత్ ఉచ్యతాం |
వర్షాసు ఇవ చ సుక్షేత్రే సర్వం సంపద్యతే తవ |౪-౭-౨౦|
మయా చ యదిదం వాక్యం అభిమానాత్ సమీరితం |
తత్ త్వయా హరిశార్దూల తత్ త్వం ఇతి ఉపధార్యతాం |౪-౭-౨౧|
అనృతం న ఉక్త పూర్వం మే న చ వక్ష్యే కదాచన |
ఏతత్ తే ప్రతిజానామి సత్యేన ఏవ శపామి అహం |౪-౭-౨౨|
తతః ప్రహృష్టః సుగ్రీవః వానరైః సచివైః సహ |
రాఘవస్య వచః శ్రుత్వా ప్రతిజ్ఞాతం విశేషతః |౪-౭-౨౩|
ఏవం ఏకాంత సంపృక్తౌ తతః తౌ నర వానరౌ |
ఉభౌ అన్యోన్య సదృశం సుఖ దుఃఖం అభాష్తాం |౪-౭-౨౪|
మహానుభావస్య వచో నిశమ్య
హరిర్ నృపాణాం అధిపస్య తస్య |
కృతం స మేనే హరివీర ముఖ్యః
తదా చ కార్యం హృదయేన విద్వాన్ |౪-౭-౨౫|
ఇతి వాల్మీకి రామాయణే ఆది కావ్యే కిష్కింధాకాండే సప్తమః సర్గః |౪-౭|
|
|
|
|
పితుః బహుమతః నిత్యం మమ చ అపి తథా పురా |౪-౯-౧|
పితరి ఉపరతే తస్మిన్ జ్యేష్ఠో అయం ఇతి మంత్రిభిః |
కపీనాం ఈశ్వరో రాజ్యే కృతః పరమ సమ్మతః |౪-౯-౨|
రాజ్యం ప్రశాసతః తస్య పితృ పైతామహం మహత్ |
అహం సర్వేషు కాలేషు ప్రణతః ప్రేష్యవత్ స్థితః |౪-౯-౩|
మాయావీ నామ తేజస్వీ పూర్వజో దుందుభేః సుతః |
తేన తస్య మహద్ వైరం వాలినః స్త్రీ కృతం పురా |౪-౯-౪|
స తు సుప్తే జనే రాత్రౌ కిష్కింధా ద్వారం ఆగతః |
నర్దతి స్మ సుసమ్రబ్ధో వాలినం చ ఆహ్వయత్ రణే |౪-౯-౫|
ప్రసుప్తః తు మమ భ్రాతా నర్దితో భైరవ స్వనం |
శ్రుత్వా న మమృషే వాలీ నిష్పపాత జవాత్ తదా |౪-౯-౬|
స తు వై నిఃసృతః క్రోధాత్ తం హంతుం అసురోత్తమం |
వార్యమాణః తతః స్త్రీభిః మయా చ ప్రణత ఆత్మనా |౪-౯-౭|
స తు నిర్ధూయ సర్వాన్ నో నిర్జగామ మహాబలః |
తతః అహం అపి సౌహార్దాన్ నిఃసృతః వాలినా సహ |౪-౯-౮|
స తు మే భ్రాతరం దృష్ట్వా మాం చ దూరాత్ అవస్థితం |
అసురో జాత సంత్రాసః ప్రదుద్రావ తదా భృశం |౪-౯-౯|
తస్మిన్ ద్రవతి సంత్రస్తే హి ఆవాం ద్రుతతరం గతౌ |
ప్రకాశః అపి కృతః మార్గః చంద్రేణ ఉద్గచ్ఛతా తదా |౪-౯-౧౦|
స తృణైః ఆవృతం దుర్గం ధరణ్యా వివరం మహత్ |
ప్రవివేశ అసురః వేగాత్ ఆవాం ఆసాద్య విష్ఠితౌ |౪-౯-౧౧|
తం ప్రవిష్టం రిపుం దృష్ట్వా బిలం రోష వశం గతః |
మాం ఉవాచ తతో వాలీ వచనం క్షుభిత ఇంద్రియః |౪-౯-౧౨|
ఇహ తిష్ఠ అద్య సుగ్రీవ బిల ద్వారి సమాహితః |
యావత్ అత్ర ప్రవిశ్య అహం నిహన్మి సమరే రిపుం |౪-౯-౧౩|
మయా తు ఏతత్ వచః శ్రుత్వా యాచితః స పరంతపః |
శాపయిత్వా చ మాం పద్భ్యాం ప్రవివేశ బిలం తతః |౪-౯-౧౪|
తస్య ప్రవిష్టస్య బిలం సాగ్రః సంవత్సరః గతః |
స్థితస్య చ బిల ద్వారి సః కాలః వ్యత్యవర్తత |౪-౯-౧౫|
అహం తు నష్టం తం జ్ఞాత్వా స్నేహాత్ ఆగత సంభ్రమః |
భ్రాతరం న ప్రపశ్యామి పాప శఙ్కి చ మే మనః |౪-౯-౧౬|
అథ దీర్ఘస్య కాలస్య బిలాత్ తస్మాత్ వినిఃసృతం |
సః ఫేనం రుధిరం దృష్ట్వా తతో అహం భృశదుఃఖితః |౪-౯-౧౭|
నర్దతాం అసురాణాం చ ధ్వనిః మే శ్రోత్రం ఆగతః |
న రస్తస్య చ సంగ్రామే క్రోశతో అపి స్వనో గురోః |౪-౯-౧౮|
అహం తు అవగతః బుద్ధ్యా చిహ్నైః తైః భ్రాతరం హతం |
పిధాయ చ బిల ద్వారం శిలయా గిరి మాత్రయా |౪-౯-౧౯|
శోకార్తః చ ఉదకం కృత్వా కిష్కింధాం ఆగతః సఖే |
గూహమానస్య మే తత్త్వం యత్నతః మంత్రిభిః శ్రుతం |౪-౯-౨౦|
తతః అహం తైః సమాగమ్య సమేతైః అభిషేచితః |
రాజ్యం ప్రశాసతః తస్య న్యాయతో మమ రాఘవ |౪-౯-౨౧|
ఆజగామ రిపుం హత్వా దానవం స తు వానరః |
అభిషిక్తం తు మాం దృష్ట్వా కోపాత్ సంరక్త లోచనః |౪-౯-౨౨|
మదీయాన్ మంత్రిణః బద్ధ్వా పరుషం వాక్యం అబ్రవీత్ |
నిగ్రహే చ సమర్థస్య తం పాపం ప్రతి రాఘవ |౪-౯-౨౩|
న ప్రావర్తత మే బుద్ధిః భ్రాతృ గౌరవ యంత్రితా |
హత్వా శత్రుం సః మే భ్రాతా ప్రవివేశ పురం తదా |౪-౯-౨౪|
మానయన్ తం మహాత్మానం యథావత్ చ అభీవాదయం |
ఉక్తాః చ న ఆశిషః తేన సంతుష్టేన అంతరాత్మనా |౪-౯-౨౫|
నత్వా పాదౌ అహం తస్య ముకుటేన అస్పృశం ప్రభో |
అపి వాలీ మమ క్రోధాత్ న ప్రసాదం చకార సః |౪-౯-౨౬|
ఇతి వాల్మీకి రామాయణే ఆది కావ్యే కిష్కింధాకాండే నవమః సర్గః |౪-౯|
|
|
|
|
అహం ప్రసాదయాన్ చక్రే భ్రాతరం హిత కామ్యయా |౪-౧౦-౧|
దిష్ట్యా అసి కుశలీ ప్రాప్తో నిహతః చ త్వయా రిపుః |
అనాథస్య హి మే నాథః త్వం ఏకో అనాథ నందనః |౪-౧౦-౨|
ఇదం బహు శలాకం తే పూర్ణ చంద్రం ఇవ ఉదితం |
ఛత్రం స వాల వ్యజనం ప్రతీచ్ఛస్వ మయా ధృతం |౪-౧౦-౩|
ఆర్తస్య అథ బిలా ద్వారి స్థితః సంవత్సరం నృప |
దృష్ట్వా చ శోణితం ద్వారి బిలాత్ చ అపి సముత్థితం |౪-౧౦-౪|
శోక సంవిగ్న హృదయో భృశం వ్యాకులిత ఇంద్రియః |
అపిధాయ బిల ద్వారం శైల శృఙ్గేణ తత్ తదా |౪-౧౦-౫|
తస్మాత్ దేశాత్ అపాక్రమ్య కిష్కింధాం ప్రావిశం పునః |
విషాదాత్ ఇహ మాం దృష్ట్వా పోఉరైః మంత్రిభిర్ ఏవ చ |౪-౧౦-౬|
అభిషిక్తో న కామేన తన్మే క్షంతుం త్వం అర్హసి |
త్వం ఏవ రాజా మానార్హః సదా చ అహం యథా పురా |౪-౧౦-౭|
రాజభావే నియోగః అయం మమ త్వత్ విరహాత్ కృతః |
స అమాత్య పౌర నగరం స్థితం నిహత కణ్టకం |౪-౧౦-౮|
న్యాస భూతం ఇదం రాజ్యం తవ నిర్యాతయామి అహం |
మా చ రోషం కృథాః సౌమ్య మమ శత్రు నిషూదన|౪-౧౦-౯|
యాచే త్వాం శిరసా రాజన్ మయా బద్ధో అయం అంజలిః |
బలాత్ అస్మిన్ సమాగమ్య మంత్రిభిః పుర వాసిభిః |౪-౧౦-౧౦|
రాజభావే నియుక్తో అహం శూన్య దేశ జిగీషయా |
స్నిగ్ధం ఏవం బ్రువాణం మాం స వినిర్భర్త్స్య వానరః |౪-౧౦-౧౧|
ధిక్ త్వాం ఇతి చ మాం ఉక్త్వా బహు తత్ తత్ ఉవాచ హ |
ప్రకృతీః చ సమానీయ మంత్రిణః చైవ సమ్మతాన్ |౪-౧౦-౧౨|
మాం ఆహ సుహృదాం మధ్యే వాక్యం పరమ గర్హితం |
విదితం వో మయా రాత్రౌ మాయావీ స మహాసురః |౪-౧౦-౧౩|
మాం సమాహ్వయత క్రుద్ధో యుద్ధ కాంక్షీ తదా పురా |
తస్య తద్ భాషితం శ్రుత్వా నిఃసృతః అహం నృపాలయాత్ |౪-౧౦-౧౪|
అనుయాతః చ మాం తూర్ణం అయం భ్రాతా సుదారుణః |
స తు దృష్ట్వా ఏవ మాం రాత్రౌ స ద్వితీయం మహాబలః |౪-౧౦-౧౫|
ప్రాద్రవత్ భయ సంత్రస్తో వీక్ష్య ఆవాం సముపాగతౌ |
అభిద్రుతః తు వేగేన వివేశ స మహాబిలం |౪-౧౦-౧౬|
తం ప్రవిష్టం విదిత్వా తు సుఘోరం సుమహద్ బిలం |
అయం ఉక్తో అథ మే భ్రాతా మయా తు క్రూర దర్శనః |౪-౧౦-౧౭|
అహత్వా న అస్తి మే శక్తిః ప్రతి గంతుం ఇతః పురీం |
బిల ద్వారి ప్రతీక్ష త్వం యావత్ ఏనం నిహన్మి అహం |౪-౧౦-౧౮|
స్థితోఽయం ఇతి మత్వా అహం ప్రవిష్టః తు దురాసదం |
తం మే మార్గయతః తత్ర గతః సంవత్సరః తదా |౪-౧౦-౧౯|
స తు దృష్టో మయా శత్రుః అనిర్వేదాత్ భయావహః |
నిహతః చ మయా సద్యః సః సర్వైః సహ బంధుభిః |౪-౧౦-౨౦|
తస్య ఆస్యాత్ తు ప్రవృత్తేన రుధిరౌఘేణ తద్ బిలం |
పూర్ణం ఆసీత్ దురాక్రామం స్వనతః తస్య భూతలే |౪-౧౦-౨౧|
సూదయిత్వా తు తం శత్రుం విక్రాంతం తం అహం సుఖం |
నిష్క్రామం న ఏవ పశ్యామి బిలస్య పిహితం ముఖం |౪-౧౦-౨౨|
విక్రోశమానస్య తు మే సుగ్రీవ ఇతి పునః పునః |
యతః ప్రతివచో నాస్తి తతః అహం భృశ దుఃఖితః |౪-౧౦-౨౩|
పాద ప్రహారైః తు మయా బహుభిః పరిపాతితం |
తతః అహం తేన నిష్క్రమ్య పథా పురం ఉపాగతః |౪-౧౦-౨౪|
తత్ర అనేన అస్మి సమ్రుద్ధః రాజ్యం మృగయత ఆత్మనః |
సుగ్రీవేణ నృశంసేన విస్మృత్య భ్రాతృ సౌహృదం |౪-౧౦-౨౫|
ఏవం ఉక్త్వా తు మాం తత్ర వస్త్రేణ ఏకేన వానరః |
తదా నిర్వాసయామాస వాలీ విగత సాధ్వసః |౪-౧౦-౨౬|
తేన అహం అపవిద్ధః చ హృత దారః చ రాఘవ |
తత్ భయాత్ చ మహీం సర్వాన్ క్రాంతవాన్ స వన అర్ణవాం |౪-౧౦-౨౭|
ఋశ్యమూకం గిరి వరం భార్యా హరణ దుఃఖితః |
ప్రవిష్టో అస్మి దురాధర్షం వాలినః కారణాంతరే |౪-౧౦-౨౮|
ఏతత్ తే సర్వం ఆఖ్యాతం వైర అనుకథనం మహత్ |
అనాగసా మయా ప్రాప్తం వ్యసనం పశ్య రాఘవ |౪-౧౦-౨౯|
వాలినః చ భయాత్ తస్య సర్వలోక భయాపహ |
కర్తుం అర్హసి మే వీర ప్రసాదం తస్య నిగ్రహాత్ |౪-౧౦-౩౦|
ఏవం ఉక్తః స తేజస్వీ ధర్మజ్ఞో ధర్మ సంహితం |
వచనం వక్తుం ఆరేభే సుగ్రీవం ప్రహసన్ ఇవ |౪-౧౦-౩౧|
అమోఘాః సూర్య సంకాశా నిశితా మే శరా ఇమే |
తస్మిన్ వాలిని దుర్వృత్తే పతిష్యంతి రుష అన్వితాః |౪-౧౦-౩౨|
యావత్ తం న హి పశ్యేయం తవ భార్య అపహారిణం |
తావత్ స జీవేత్ పాపాత్మా వాలీ చారిత్ర దూషకః |౪-౧౦-౩౩|
ఆత్మ అనుమానాత్ పశ్యామి మగ్నః త్వాం శోక సాగరే |
త్వాం అహం తారయిష్యామి బాఢం ప్రాప్స్యసి పుష్కలం |౪-౧౦-౩౪|
తస్య తత్ వచనం శ్రుత్వా హర్ష పౌరుష వర్ధనం |
సుగ్రీవః పరమ ప్రీతః సు మహత్ వాక్యం అబ్రవీత్ |౪-౧౦-౩౫|
ఇతి వాల్మీకి రామాయణే ఆది కావ్యే కిష్కింధాకాండే దశమః సర్గః |౪-౧౦|
Om Tat Sat
(Continued
....)
0 comments:
Post a Comment