Valmiki Ramayanam – Aranya Kanda - Part 15

శ్రీమద్వాల్మీకియరామాయణే అరణ్యకాండే ద్విపఞ్చాశః సర్గః |౩-౫౨|
సా తు తారా అధిప ముఖీ రావణేన నిరీక్ష్య తం |
గృధ్ర రాజం వినిహతం విలలాప సుదుఃఖితా |౩-౫౨-౧|
నిమిత్తం లక్షణం స్వప్నం శకుని స్వర దర్శనం |
అవశ్యం సుఖ దుఃఖేషు నరాణాం పరిదృశ్యతే |౩-౫౨-౨|
న నూనం రామ జానాసి మహత్ వ్యసనం ఆత్మనః |
ధావంతి నూనం కాకుత్స్థ మత్ అర్థం మృగ పక్షిణః |౩-౫౨-౩|
అయం హి కృపయా రామ మాం త్రాతుం ఇహ సంగతః |
శేతే వినిహతో భూమౌ మమ అభాగ్యాత్ విహంగమః |౩-౫౨-౪|
త్రాహి మాం అద్య కాకుత్స్థ లక్ష్మణ ఇతి వరాంగనా |
సు సంత్రస్తా సమాక్రందత్ శృణ్వతాం తు యథా అంతికే |౩-౫౨-౫|
తాం క్లిష్ట మాల్య ఆభరణాం విలపంతీం అనాథవత్ |
అభ్యధావత వైదేహీం రావణో రాక్షస అధిపః |౩-౫౨-౬|
తాం లతాం ఇవ వేష్టంతీం ఆలింగంతీం మహాద్రుమాన్ |
ముంచ ముంచ ఇతి బహుశః ప్రవదన్ రాక్షస అధిపః |౩-౫౨-౭|
క్రోశంతీం రామ రామ ఇతి రామేణ రహితాం వనే |
జీవిత అంతాయ కేశేషు జగ్రాహ అంతక సంనిభః |౩-౫౨-౮|
ప్రధర్షితాయాం వైదేహ్యాం బభూవ స చరా అచరం |
జగత్ సర్వం అమర్యాదం తమసా అంధేన సంవృతం |౩-౫౨-౯|
న వాతి మారుతః తత్ర నిష్ ప్రభో అభూత్ దివాకరః |
దృష్ట్వా సీతాం పరా మృష్టాం దేవో దివ్యేన చక్షుషా |౩-౫౨-౧౦|
కృతం కార్యం ఇతి శ్రీమాన్ వ్యాజహార పితామహః |
ప్రహృష్టా వ్యథితాః చ ఆసన్ సర్వే తే పరమ ఋషయః |౩-౫౨-౧౧|
దృష్ట్వా సీతాం పరా మృష్టాం దణ్డకారణ్య వాసినః |
రావణస్య వినాశం చ ప్రాప్తం బుద్ధ్వా యదృచ్ఛయా |౩-౫౨-౧౨|
స తు తాం రామ రామ ఇతి రుదంతీం లక్ష్మణ ఇతి చ |
జగామ ఆదాయ చ ఆకాశం రావణో రాక్షసేశ్వర |౩-౫౨-౧౩|
తప్త ఆభరణ వర్ణ అంగీ పీత కౌశేయ వాసనీ |
రరాజ రాజ పుత్రీ తు విద్యుత్ సౌదామనీ యథా |౩-౫౨-౧౪|
ఉద్ధూతేన చ వస్త్రేణ తస్యాః పీతేన రావణః |
అధికం పరిబభ్రాజ గిరిః దీప ఇవ అగ్నినా |౩-౫౨-౧౫|
తస్యాః పరమ కల్యాణ్యాః తామ్రాణి సురభీణి చ |
పద్మ పత్రాణి వైదేహ్యా అభ్యకీర్యంత రావణం - యద్వా -
- చ్యుతాని పద్మ పత్రాణి రావణం సమావాకిరన్ - |౩-౫౨-౧౬|
తస్యాః కౌశేయం ఉద్ధూతం ఆకాశే కనక ప్రభం |
బభౌ చ ఆదిత్య రాగేణ తామ్రం అభ్రం ఇవ ఆతపే |౩-౫౨-౧౭|
తస్యాః తత్ విమలం - సు నసం - వక్త్రం ఆకాశే రావణ అంక గం |
న రరాజ వినా రామం వినాలం ఇవ పంకజం |౩-౫౨-౧౮|
బభూవ జలదం నీలం భిత్త్వా చంద్ర ఇవ ఉదితః |
సు లలాటం సు కేశ అంతం పద్మ గర్భ ఆభం అవ్రణం |౩-౫౨-౧౯|
శుక్లైః సు విమలైర్ దంతైః ప్రభావద్భిః అలంకృతం |
తస్యాః సు నయనం వక్త్రం ఆకాశే రావణ అంక గం |౩-౫౨-౨౦|
రుదితం వ్యపమృష్ట అస్రం చంద్రవత్ ప్రియ దర్శనం |
సు నాసం చారు తామ్ర ఓష్ఠం ఆకాషే హాటక ప్రభం |౩-౫౨-౨౧|
రాక్షసేంద్ర సమాధూతం తస్యాః తత్ వదనం శుభం |
శుశుభే న వినా రామం దివా చంద్ర ఇవ ఉదితః |౩-౫౨-౨౨|
సా హేమ వర్ణా నీల అంగం మైథిలీ రాక్షస అధిపం |
శుశుభే కాంచనీ కాంచీ నీలం మణిం - గజం - ఇవ ఆశ్రితా |౩-౫౨-౨౩|
సా పద్మ పీతా హేమ ఆభా రావణం జనక ఆత్మజా |
విద్యుత్ ఘనం ఇవ ఆవిశ్య శుశుభే తప్త భూషణా |౩-౫౨-౨౪|
తస్యా భూషణ ఘోషేణ వైదేహ్యా రాక్షస అధిపః |
బభూవ విమలో నీలః సఘోష ఇవ తోయదః |౩-౫౨-౨౫|
ఉత్తమ అంగ చ్యుతా తస్యాః పుష్ప వృష్టిః సమంతతః |
సీతాయా హ్రియమాణాయాః పపాత ధరణీ తలే |౩-౫౨-౨౬|
సా తు రావణ వేగేన పుష్ప వృష్టిః సమంతతః |
సమాధూతా దశగ్రీవం పునః ఏవ అభ్యవర్తత |౩-౫౨-౨౭|
అభ్యవర్తత పుష్పాణాం ధారా వైశ్రవణ అనుజం |
నక్షత్ర మాలా విమలా మేరుం నగం ఇవ ఉన్నతం |౩-౫౨-౨౮|
చరణాత్ నూపురం భ్రష్టం వైదేహ్యా రత్న భూషితం |
విద్యుత్ మణ్డల సంకాశం పపాత ధరణీ తలే |౩-౫౨-౨౯|
తరు ప్రవాల రక్తా సా నీల అంగం రాక్షస ఈశ్వరం |
ప్రాశోభయత వైదేహీ గజం కక్ష్యా ఇవ కాంచనీ |౩-౫౨-౩౦|
తాం మహా ఉల్కాం ఇవ ఆకాశే దీప్యమానాం స్వ తేజసా |
జహార ఆకాశం ఆవిశ్య సీతాం వైశ్రవణ అనుజః |౩-౫౨-౩౧|
తస్యాః తాని అగ్ని వర్ణాని భూషణాని మహీ తలే |
స ఘోషాణి అవకీర్యంత క్షీణాః తారా ఇవ అంబరాత్ |౩-౫౨-౩౨|
తస్యాః స్తన అంతరాత్ భ్రష్టో హారః తారా అధిప ద్యుతిః |
వైదేహ్యా నిపతన్ భాతి గంగా ఇవ గగనాత్ చ్యుతా |౩-౫౨-౩౩|
ఉత్పాత వాత అభిహతా నానా ద్విజ గణ ఆయుతాః |
మా భైః ఇతి విధూత అగ్రా వ్యాజహ్రుః ఇవ పాదపాః |౩-౫౨-౩౪|
నలిన్యో ధ్వస్త కమలాః త్రస్త మీన జలే చరాః |
సఖీం ఇవ గత ఉత్సాహాం శోచంతి ఇవ స్మ మైథిలీం |౩-౫౨-౩౫|
సమంతాత్ అభిసంపత్య సింహ వ్యాఘ్ర మృగ ద్విజాః |
అన్వధావన్ తదా రోషాత్ సీతాం ఛాయా అనుగామినః |౩-౫౨-౩౬|
జల ప్రపాత అస్ర ముఖాః శృంగైః ఉచ్ఛ్రిత బాహవః |
సీతాయాం హ్రియమాణాయాం విక్రోశంతి ఇవ పర్వతాః |౩-౫౨-౩౭|
హ్రియమాణాం తు వైదేహీం దృష్ట్వా దీనో దివాకరః |
ప్రవిధ్వస్త ప్రభః శ్రీమాన్ ఆసీత్ పాణ్డుర మణ్డలః |౩-౫౨-౩౮|
న అస్తి ధర్మః కుతః సత్యం న ఆర్జవం న అనృశంసతా |
యత్ర రామస్య వైదేహీం భార్యాం హరతి రావణః |౩-౫౨-౩౯|
ఇతి భూతాని సర్వాణి గణశః పర్యదేవయన్ |
విత్రస్తకా దీన ముఖా రురుదుః మృగ పోతకాః |౩-౫౨-౪౦|
ఉద్వీక్ష్య ఉద్వీక్ష్య నయనైః అస్ర పాత ఆవిల ఈక్షణాః |
సుప్రవేపిత గాత్రాః చ బభూవుః వన దేవతాః |౩-౫౨-౪౧|
విక్రోశంతీం దృఢం సీతాం దృష్ట్వా దుఃఖం తథా గతాం |
తాం తు లక్ష్మణ రామ ఇతి క్రోశంతీం మధుర స్వరాం |౩-౫౨-౪౨|
అవేక్షమాణాం బహుశో వైదేహీం ధరణీ తలం |
స తాం ఆకుల కేశాంతాం విప్రమృష్ట విశేషకాం |
జహార ఆత్మ వినాశాయ దశగ్రీవో మనస్వినాం |౩-౫౨-౪౩|
తతః తు సా చారు దతీ శుచి స్మితా
వినా కృతా బంధు జనేన మైథిలీ |
అపశ్యతీ రాఘవ లక్ష్మణాఉ ఉభౌ
వివర్ణ వక్త్రా భయ భార పీడితా |౩-౫౨-౪౪|
ఇతి వాల్మీకి రామాయణే ఆది కావ్యే అరణ్యకాండే ద్విపఞ్చాశః సర్గః |౩-౫౨|

శ్రీమద్వాల్మీకియరామాయణే అరణ్యకాండే త్రిపఞ్చాశః సర్గః |౩-౫౩|
ఖం ఉత్పతంతం తం దృష్ట్వా మైథిలీ జనక ఆత్మజా |
దుఃఖితా పరమ ఉద్విగ్నా భయే మహతి వర్తినీ |౩-౫౩-౧|
రోష రోదన తామ్రాక్షీ భీమాక్షం రాక్షస అధిపం |
రుదతీ కరుణం సీతా హ్రియమాణా ఇదం అబ్రవీత్ |౩-౫౩-౨|
న వ్యపత్రపసే నీచ కర్మణా అనేన రావణ |
జ్ఞాత్వా విరహితాం యో మాం చోరయిత్వా పలాయసే |౩-౫౩-౩|
త్వయా ఏవ నూనం దుష్టాత్మన్ భీరుణా హర్తుం ఇచ్ఛతా |
మమ అపవాహితో భర్తా మృగ రూపేణ మాయయా |౩-౫౩-౪|
యో హి మాం ఉద్యతః త్రాతుం సో అపి అయం వినిపాతితః |
గృధ్ర రాజః పురాణో అసౌ శ్వశురస్య సఖా మమ |౩-౫౩-౫|
పరమం ఖలు తే వీర్యం దృశ్యతే రాక్షసాధమ |
విశ్రావ్య నామధేయం హి యుద్ధే న అస్మి జితా త్వయా |౩-౫౩-౬|
ఈదృశం గర్హితం కర్మ కథం కృత్వా న లజ్జసే |
స్త్రియాః చ హరణం నీచ రహితే చ పరస్య చ |౩-౫౩-౭|
కథయిష్యంతి లోకేషు పురుషాః కర్మ కుత్సితం |
సునృశంసం అధర్మిష్ఠం తవ శౌణ్డీర్య మానినః |౩-౫౩-౮|
ధిక్ తే శౌర్యం చ సత్త్వం చ యత్ త్వయా కథితం తదా |
కుల ఆక్రోశకరం లోకే ధిక్ తే చారిత్రం ఈదృశం |౩-౫౩-౯|
కిం శక్యం కర్తుం ఏవం హి యత్ జవేన ఏవ ధావసి |
ముహూర్తం అపి తిష్ఠస్వ న జీవన్ ప్రతియాస్యసి |౩-౫౩-౧౦|
న హి చక్షుః పథం ప్రాప్య తయోః పార్థివ పుత్రయోః |
స సైన్యో అపి సమర్థః త్వం ముహూర్తం అపి జీవితుం |౩-౫౩-౧౧|
న త్వం తయోః శర స్పర్శం సోఢుం శక్తః కథంచన |
వనే ప్రజ్వలితస్య ఇవ స్పర్శం అగ్నేః విహంగమః |౩-౫౩-౧౨|
సాధు కృత్వా ఆత్మనః పథ్యం సాధు మాం ముంచ రావణ |
మత్ ప్రధర్షణ రుష్టో హి భ్రాత్రా సహ పతిః మమ |౩-౫౩-౧౩|
విధాస్యతి వినాశాయ త్వం మాం యది న ముంచసి |
యేన త్వం వ్యవసాయేన బలాత్ మాం హర్తుం ఇచ్ఛసి |౩-౫౩-౧౪|
వ్యవసాయః తు తే నీచ భవిష్యతి నిరర్థకః |
న హి అహం తం అపశ్యంతీ భర్తారం విబుధ ఉపమం |౩-౫౩-౧౫|
ఉత్సహే శత్రు వశగా ప్రాణాన్ ధారయితుం చిరం |
న నూనం చ ఆత్మనః శ్రేయః పథ్యం వా సమవేక్షసే |౩-౫౩-౧౬|
మృత్యు కాలే యథా మర్త్యో విపరీతాని సేవతే |
ముమూర్షూణాం తు సర్వేషాం యత్ పథ్యం తత్ న రోచతే |౩-౫౩-౧౭|
పశ్యామి ఇవ హి కణ్ఠే త్వాం కాల పాశ అవపాశితం |
యథా చ అస్మిన్ భయ స్థానే న బిభేషి దశానన |౩-౫౩-౧౮|
వ్యక్తం హిరణ్మయాన్ హి త్వం సంపశ్యసి మహీ రుహాన్ |
నదీం వైతరణీం ఘోరాం రుధిర ఓఘ వివాహినీం |౩-౫౩-౧౯|
ఖడ్గ పత్ర వనం చైవ భీమం పశ్యసి రావణ |
తప్త కాంచన పుష్పాం చ వైదూర్య ప్రవర చ్ఛదాం |౩-౫౩-౨౦|
ద్రక్ష్యసే శాల్మలీం తీక్ష్ణాం ఆయసైః కణ్టకైః చితాం |
న హి త్వం ఈదృశం కృత్వా తస్య అలీకం మహాత్మనః |౩-౫౩-౨౧|
ధారితుం శక్స్యసి చిరం విషం పీత్వా ఇవ నిర్ఘృణః |
బద్ధః త్వం కాల పాశేన దుర్నివారేణ రావణ |౩-౫౩-౨౨|
క్వ గతో లప్స్యసే శర్మ భర్తుః మమ మహాత్మనః |
నిమేష అంతర మాత్రేణ వినా భ్రాతరం ఆహవే |౩-౫౩-౨౩|
రాక్షసా నిహతా యేన సహస్రాణి చతుర్దశ |
కథం స రాఘవో వీరః సర్వ అస్త్ర కుశలో బలీ |౩-౫౩-౨౪|
న త్వాం హన్యాత్ శరైః తీక్ష్ణైః ఇష్ట భార్యా అపహారిణం |
ఏతత్ చ అన్యత్ చ పరుషం వైదేహీ రావణ అంక గా |
భయ శోక సమావిష్టా కరుణం విలలాప హ |౩-౫౩-౨౫|
తథా భృశ ఆర్తాం బహు చైవ భాషిణీం విలలాప పూర్వం కరుణం చ భామినీం |
జహార పాపః తరుణీం వివేష్టతీం
నృపాత్మజాం ఆగత గాత్ర వేపథుం |౩-౫౩-౨౬|

ఇతి వాల్మీకి రామాయణే ఆది కావ్యే అరణ్యకాండే త్రిపఞ్చాశః సర్గః |౩-౫౩|

శ్రీమద్వాల్మీకియరామాయణే అరణ్యకాండే చతుఃపఞ్చాశః సర్గః |౩-౫౪|
హ్రియమాణా తు వైదేహీ కంచిత్ నాథం అపశ్యతీ |
దదర్శ గిరి శృంగస్థాన్ పంచ వానర పుంగవాన్ |౩-౫౪-౧|
తేషాం మధ్యే విశాలాక్షీ కౌశేయం కనక ప్రభం |
ఉత్తరీయం వరారోహా శుభాని ఆభరణాని చ |౩-౫౪-౨|
ముమోచ యది రామాయ శంసేయుః ఇతి భామినీ |
వస్త్రం ఉత్సృజ్య తన్ మధ్యే వినిక్షిప్తం స భూషణం |౩-౫౪-౩|
సంభ్రమాత్ తు దశగ్రీవః తత్ కర్మ న చ బుద్ధ్వాన్ |
పింగాక్షాః తాం విశాలాక్షీం నేత్రైః అనిమిషైః ఇవ |౩-౫౪-౪|
విక్రోశంతీం తదా సీతాం దదృశుః వానర ఋషభాః |
స చ పంపాం అతిక్రమ్య లంకాం అభిముఖః పురీం |౩-౫౪-౫|
జగామ రుదతీం గృహ్య మైథిలీం రాక్షస ఈశ్వరః |
తాం జహార సుసంహృష్టో రావణో మృత్యుం ఆత్మనః |౩-౫౪-౬|
ఉత్సంగేన ఏవ భుజగీం తీక్ష్ణ దంష్ట్రాం మహావిషాం |
వనాని సరితః శైలాన్ సరాంసి చ విహాయసా |౩-౫౪-౭|
స క్షిప్రం సమతీయాయ శరః చాపాత్ ఇవ చ్యుతః |
తిమి నక్ర నికేతం తు వరుణ ఆలయం అక్షయం |౩-౫౪-౮|
సరితాం శరణం గత్వా సమతీయాయ సాగరం |
సంభ్రమాత్ పరివృత్త ఊర్మీ రుద్ధ మీన మహోరగః |౩-౫౪-౯|
వైదేహ్యాం హ్రియమాణాయాం బభూవ వరుణ ఆలయః |
అంతరిక్ష గతా వాచః ససృజుః చారణాః తదా |౩-౫౪-౧౦|
ఏతత్ అంతో దశగ్రీవ ఇతి సిద్ధాః తదా అబ్రువన్ |
స తు సీతాం విచేష్టంతీం అంకేన ఆదాయ రావణః |౩-౫౪-౧౧|
ప్రవివేశ పురీం లంకాం రూపిణీం మృత్యుం ఆత్మనః |
సః అభిగమ్య పురీం లంకాం సువిభక్త మహాపథాం |౩-౫౪-౧౨|
సంరూఢ కక్ష్యా బహులం స్వం అంతః పురం ఆవిశత్ |
తత్ర తాం అసిత అపాంగాం శోక మోహ పరాయణాం |౩-౫౪-౧౩|
నిదధే రావణః సీతాం మయో మాయాం ఇవ ఆసురీం |
అబ్రవీత్ చ దశగ్రీవః పిశాచీః ఘోర దర్శనాః |౩-౫౪-౧౪|
యథా న ఏనాం పుమాన్ స్త్రీ వా సీతాం పశ్యతి అసమ్మతః |
ముక్తా మణి సువర్ణాని వస్త్రాణి ఆభరణాని చ |౩-౫౪-౧౫|
యత్ యత్ ఇచ్ఛేత్ తత్ ఏవ అస్యా దేయం మత్ చ్ఛందతో యథా |
యా చ వక్ష్యతి వైదేహీం వచనం కించిత్ అప్రియం |౩-౫౪-౧౬|
అజ్ఞానాత్ యది వా జ్ఞానాన్ న తస్యా జీవితం ప్రియం |
తథా ఉక్త్వా రాక్షసీః తాః తు రాక్షసేంద్రః ప్రతాపవాన్ |౩-౫౪-౧౭|
నిష్క్రమ్య అంతః పురాత్ తస్మాత్ కిం కృత్యం ఇతి చింతయన్ |
దదర్శ అష్టౌ మహావీర్యాన్ రాక్షసాన్ పిశిత అశనాన్ |౩-౫౪-౧౮|
స తాన్ దృష్ట్వా మహావీర్యో వర దానేన మోహితః |
ఉవాచ తాన్ ఇదం వాక్యం ప్రశస్య బల వీర్యతః |౩-౫౪-౧౯|
నానా ప్రహరణాః క్షిప్రం ఇతో గచ్ఛత సత్వరాః |
జనస్థానం హత స్థానం భూత పూర్వం ఖర ఆలయం |౩-౫౪-౨౦|
తత్ర ఉష్యతాం జనస్థానే శూన్యే నిహత రాక్షసే |
పౌరుషం బలం ఆశ్రిత్య త్రాసం ఉత్సృజ్య దూరతః |౩-౫౪-౨౧|
బహు సైన్యం మహావీర్యం జనస్థానే నివేశితం |
స దూషణ ఖరం యుద్ధే నిహతం రామ సాయకైః |౩-౫౪-౨౨|
తతః క్రోధో మమ అపూర్వో ధైర్యస్య ఉపరి వర్ధతే |
వైరం చ సుమహత్ జాతం రామం ప్రతి సుదారుణం |౩-౫౪-౨౩|
నిర్యాతయితుం ఇచ్ఛామి తత్ చ వైరం అహం రిపోః |
న హి లప్స్యామి అహం నిద్రాం అహత్వా సంయుగే రిపుం |౩-౫౪-౨౪|
తం తు ఇదానీం అహం హత్వా ఖర దూషణ ఘాతినం |
రామం శర్మ ఉపలప్స్యామి ధనం లబ్ధ్వా ఇవ నిర్ధనః |౩-౫౪-౨౫|
జనస్థానే వసద్భిః తు భవద్భిః రామం ఆశ్రితా |
ప్రవృత్తిః ఉపనేతవ్యా కిం కరోతి ఇతి తత్త్వతః |౩-౫౪-౨౬|
అప్రమాదాత్ చ గంతవ్యం సర్వైః ఏవ నిశాచరైః |
కర్తవ్యః చ సదా యత్నో రాఘవస్య వధం ప్రతి |౩-౫౪-౨౭|
యుష్మాకం తు బలం జ్ఞాతం బహుశో రణ మూర్ధని |
అతః తు అస్మిన్ జనస్థానే మయా యూయం నియోజితాః |౩-౫౪-౨౮|
తతః ప్రియం వాక్యం ఉపేత్య రాక్షసా
మహార్థం అష్టౌ అభివాద్య రావణం |
విహాయ లంకాం సహితాః ప్రతస్థిరే
యతో జనస్థానం అలక్ష్య దర్శనాః |౩-౫౪-౨౯|
తతః తు సీతాం ఉపలభ్య రావణః
సుసంప్రహృష్టః పరిగృహ్య మైథిలీం |
ప్రసజ్య రామేణ చ వైరం ఉత్తమం
బభూవ మోహాత్ ముదితః స రాక్షసః |౩-౫౪-౩౦|
ఇతి వాల్మీకి రామాయణే ఆది కావ్యే అరణ్యకాండే చతుఃపఞ్చాశః సర్గః |౩-౫౪|

శ్రీమద్వాల్మీకియరామాయణే అరణ్యకాండే పఞ్చపఞ్చాశః సర్గః |౩-౫౫|
సందిశ్య రాక్షసాన్ ఘోరాన్ రావణో అష్టౌ మహాబలాన్ |
ఆత్మానం బుద్ధి వైక్లవ్యాత్ కృత కృత్యం అమన్యత |౩-౫౫-౧|
స చింతయానో వైదేహీం కామ బాణ సంప్రపీడితః |
ప్రవివేశ గృహం రమ్యం సీతాం ద్రష్టుం అభిత్వరన్ |౩-౫౫-౨|
స ప్రవిశ్య తు తత్ వేశ్మ రావణో రాక్షస అధిపః |
అపశ్యత్ రాక్షసీ మధ్యే సీతాం దుఃఖ పరాయణం |౩-౫౫-౩|
అశ్రు పూర్ణ ముఖీం దీనాం శోక భార అవపీడితాం |
వాయు వేగైః ఇవ ఆక్రాంతాం మజ్జంతీం నావం అర్ణవే |౩-౫౫-౪|
మృగ యూథ పరిభ్రష్టాం మృగీం శ్వభిః ఇవ ఆవృతాం |
అధోగత ముఖీం సీతాం తాం అభ్యేత్య నిశాచరః |౩-౫౫-౫|
తాం తు శోక వశాత్ దీనాం అవశాం రాక్షస అధిపః |
స బలాత్ దర్శయామాస గృహం దేవ గృహ ఉపమం |౩-౫౫-౬|
హర్మ్య ప్రాసాద సంబధం స్త్రీ సహస్ర నిషేవితం |
నానా పక్షి గణైః జుష్టం నానా రత్న సమన్వితం |౩-౫౫-౭|
దాంతకైః తాపనీయైః చ స్ఫాటికై రాజతైః తథా |
వజ్ర వైదూర్య చిత్రైః చ స్తంభైః దృష్టి మనోరమైః |౩-౫౫-౮|
దివ్య దుందుభి నిర్ఘోషం తప్త కాంచన భూషణం |
సోపానం కాంచనం చిత్రం ఆరురోహ తయా సహ |౩-౫౫-౯|
దాంతకా రాజతాః చైవ గవాక్షాః ప్రియ దర్శనాః |
హేమ జాలా ఆవృతాః చ ఆసన్ తత్ర ప్రాసాద పంక్తయః |౩-౫౫-౧౦|
సుధా మణి విచిత్రాణి భూమి భాగాని సర్వశః |
దశగ్రీవః స్వ భవనే ప్రాదర్శయత మైథిలీం |౩-౫౫-౧౧|
దీర్ఘికాః పుష్కరిణ్యః చ నానా పుష్ప సమావృతాః |
రావణో దర్శయామాస సీతాం శోక పరాయణాం |౩-౫౫-౧౨|
దర్శయిత్వా తు వైదేహీం కృత్స్నం తత్ భవన ఉత్తమం |
ఉవాచ వాక్యం పాపాత్మా సీతాం లోభితుం ఇచ్ఛయా |౩-౫౫-౧౩|
దశ రాక్షస కోట్యః చ ద్వావింశతిః అథ అపరాః |
వర్జయిత్వా జరా వృద్ధాన్ బాలాన్ చ రజనీచరాన్ |౩-౫౫-౧౪|
తేషాం ప్రభుః అహం సీతే సర్వేషాం భీమ కర్మణాం |
సహస్రం ఏకం ఏకస్య మమ కార్య పురఃసరం |౩-౫౫-౧౫|
యత్ ఇదం రాజ్య తంత్రం మే త్వయి సర్వం ప్రతిష్ఠితం |
జీవితం చ విశాలాక్షి త్వం మే ప్రాణైః గరీయసీ |౩-౫౫-౧౬|
బహ్వీనాం ఉత్తమ స్త్రీణాం మమ యో అసౌ పరిగ్రహః |
తాసాం త్వం ఈశ్వరీ సీతే మమ భార్యా భవ ప్రియే |౩-౫౫-౧౭|
సాధు కిం తే అన్యయా బుద్ధ్యా రోచయస్వ వచో మమ |
భజస్వ మా అభితప్తస్య ప్రసాదం కర్తుం అర్హసి |౩-౫౫-౧౮|
పరిక్షిప్తా సముద్రేణ లంకా ఇయం శత యోజనా |
న ఇయం ధర్షయితుం శక్యా స ఇంద్రైః అపి సుర అసురైః |౩-౫౫-౧౯|
న దేవేషు న యక్షేషు న గంధర్వేషు న ఋషిషు |
అహం పశ్యామి లోకేషు యో మే వీర్య సమో భవేత్ |౩-౫౫-౨౦|
రాజ్య భ్రష్టేన దీనేన తాపసేన పదాతినా |
కిం కరిష్యసి రామేణ మానుషేణ అల్ప తేజసా |౩-౫౫-౨౧|
భజస్వ సీతే మాం ఏవ భర్తా అహం సదృశః తవ |
యౌవనం హి అధ్రువం భీరు రమస్వ ఇహ మయా సహ |౩-౫౫-౨౨|
దర్శనే మా కృథాః బుద్ధిం రాఘవస్య వరాననే |
కా అస్య శక్తిః ఇహ ఆగంతుం అపి సీతే మనోరథైః |౩-౫౫-౨౩|
న శక్యో వాయుః ఆకాశే పాశైః బద్ధం మహాజవః |
దీప్యమానస్య వా అపి అగ్నేః గ్రహీతుం విమలాం శిఖాం |౩-౫౫-౨౪|
త్రయాణాం అపి లోకానాం న తం పశ్యామి శోభనే |
విక్రమేణ నయేత్ యః త్వాం మత్ బాహు పరిపాలితాం |౩-౫౫-౨౫|
లంకాయాం సుమహత్ రాజ్యం ఇదం త్వం అనుపాలయ |
త్వత్ ప్రేష్యా మత్ విధా చైవ దేవాః చ అపి చర అచరం |౩-౫౫-౨౬|
అభిషేక ఉదక క్లిన్నా తుష్టా చ రమయస్వ మాం |
దుష్కృతం యత్ పురా కర్మ వన వాసేన తద్ గతం |౩-౫౫-౨౭|
యత్ చ తే సుకృతో ధర్మః తస్య ఇహ ఫలం ఆప్నుహి |
ఇహ సర్వాణి మాల్యాని దివ్య గంధాని మైథిలి |౩-౫౫-౨౮|
భూషణాని చ ముఖ్యాని తాని సేవ మయా సహ |
పుష్పకం నామ సుశ్రోణి భ్రాతుః వైశ్రవణస్య మే |౩-౫౫-౨౯|
విమానం సూర్య సంకాశం తరసా నిర్జితం రణే |
విశాలం రమణీయం చ తత్ విమానం మనో జవం |౩-౫౫-౩౦|
తత్ర సీతే మయా సార్ధం విహరస్వ యథా సుఖం |
వదనం పద్మ సంకాశం విమలం చారు దర్శనం |౩-౫౫-౩౧|
శోక ఆర్తం తు వరారోహే న భ్రాజతి వర ఆననే |
ఏవం వదతి తస్మిన్ సా వస్త్ర అంతేన వర అంగనా |౩-౫౫-౩౨|
పిధాయ ఇందు నిభం సీతా మందం అశ్రూన్ అవర్తయత్ |
ధ్యాయంతీం తాం ఇవ అస్వస్థాం సీతాం చింతా హత ప్రభాం |౩-౫౫-౩౩|
ఉవాచ వచనం వీరో రావణో రజనీ చరః |
అలం వ్రీడేన వైదేహి ధర్మ లోప కృతేన తే |౩-౫౫-౩౪|
ఆర్షో అయం దేవి నిష్యందో యః త్వాం అభిగమిష్యతి |
ఏతౌ పాదౌ మయా స్నిగ్ధౌ శిరోభిః పరిపీడితౌ |౩-౫౫-౩౫|
ప్రసాదం కురు మే క్షిప్రం వశ్యో దాసో అహం అస్మి తే |
ఇమాః శూన్యా మయా వాచః శుష్యమాణేన భాషితాః |౩-౫౫-౩౬|
న చ అపి రావణః కాంచిత్ మూర్ధ్నా స్త్రీం ప్రణమేత హ |
ఏవం ఉక్త్వా దశగ్రీవో మైథిలీం జనక ఆత్మజాం |
కృత అంత వశం ఆపన్నో మమ ఇయం ఇతి మన్యతే |౩-౫౫-౩౭|
ఇతి వాల్మీకి రామాయణే ఆది కావ్యే అరణ్యకాండే పఞ్చపఞ్చాశః సర్గః |౩-౫౫|

Om Tat Sat

(Continued ....)

(My humble salutations to the lotus feet of  Swamy jis, Philosophic Scholars and greatful to Wikisource  for the collection)