|
|
|
|
లలాటే భ్రుకుటీం కృత్వా రావణః ప్రతి ఉవాచ హ |౩-౪౮-౧|
భ్రాతా వైశ్రవణస్య అహం సాపత్నో వరవర్ణిని |
రావణో నామ భద్రం తే దశగ్రీవః ప్రతాపవాన్ |౩-౪౮-౨|
యస్య దేవాః స గంధర్వాః పిశాచ పతగ ఉరగాః |
విద్రవంతి భయాత్ భీతా మృత్యోః ఇవ సదా ప్రజాః |౩-౪౮-౩|
యేన వైశ్రవణో భ్రాతా వైమాత్రః కారణాంతరే |
ద్వంద్వం ఆసాదితః క్రోధాత్ రణే విక్రమ్య నిర్జితః |౩-౪౮-౪|
మత్ భయ ఆర్తః పరిత్యజ్య స్వం అధిష్ఠానం ఋద్ధిమత్ |
కైలాసం పర్వత శ్రేష్ఠం అధ్యాస్తే నర వాహనః |౩-౪౮-౫|
యస్య తత్ పుష్పకం నామ విమానం కామగం శుభం |
వీర్యాద్ ఆవర్జితం భద్రే యేన యామి విహాయసం |౩-౪౮-౬|
మమ సంజాత రోషస్య ముఖం దృష్ట్వా ఏవ మైథిలి |
విద్రవంతి పరిత్రస్తాః సురాః శక్ర పురోగమాః |౩-౪౮-౭|
యత్ర తిష్ఠామి అహం తత్ర మారుతో వాతి శంకితః |
తీవ్ర అంశుః శిశిర అంశుః చ భయాత్ సంపద్యతే రవిః |౩-౪౮-౮|
నిష్కంప పత్రాః తరవో నద్యః చ స్తిమిత ఉదకాః |
భవంతి యత్ర తత్ర అహం తిష్ఠామి చ చరామి చ |౩-౪౮-౯|
మమ పారే సముద్రస్య లంకా నామ పురీ శుభా |
సంపూర్ణా రాక్షసైః ఘోరైః యథా ఇంద్రస్య అమరావతీ |౩-౪౮-౧౦|
ప్రాకారేణ పరిక్షిప్తా పాణ్డురేణ విరాజితా |
హేమ కక్ష్యా పురీ రమ్యా వైదూర్యమయ తోరణా |౩-౪౮-౧౧|
హస్తి అశ్వ రథ సంభాధా తూర్య నాద వినాదితా |
సర్వ కామ ఫలైః వృక్షైః సంకుల ఉద్యాన భూషితా |౩-౪౮-౧౨|
తత్ర త్వం వస హే సీతే రాజపుత్రి మయా సహ |
న స్మరిష్యసి నారీణాం మానుషీణాం మనస్విని |౩-౪౮-౧౩|
భుంజానా మానుషాన్ భోగాన్ దివ్యాన్ చ వరవర్ణిని |
న స్మరిష్యసి రామస్య మానుషస్య గత ఆయుషః |౩-౪౮-౧౪|
స్థాపయిత్వా ప్రియం పుత్రం రాజ్ఞా దశరథేన యః |
మంద వీర్యః సుతో జ్యేష్ఠః తతః ప్రస్థాపితో వనం |౩-౪౮-౧౫|
తేన కిం భ్రష్ట రాజ్యేన రామేణ గత చేతసా |
కరిష్యసి విశాలాక్షి తాపసేన తపస్వినా |౩-౪౮-౧౬|
సర్వ రాక్షస భర్తారం కామయ - కామాత్ - స్వయం ఆగతం |
న మన్మథ శర ఆవిష్టం ప్రతి ఆఖ్యాతుం త్వం అర్హసి |౩-౪౮-౧౭|
ప్రతి ఆఖ్యాయ హి మాం భీరు పరితాపం గమిష్యసి |
చరణేన అభిహత్య ఇవ పురూరవసం ఊర్వశీ |౩-౪౮-౧౮|
అంగుల్యా న సమో రామో మమ యుద్ధే స మానుషః |
తవ భాగ్యేన్ సంప్రాప్తం భజస్వ వరవర్ణిని |౩-౪౮-౧౯|
ఏవం ఉక్తా తు వైదేహీ క్రుద్ధా సంరక్త లోచనా |
అబ్రవీత్ పరుషం వాక్యం రహితే రాక్షస అధిపం |౩-౪౮-౨౦|
కథం వైశ్రవణం దేవం సర్వ దేవ నమస్కృతం |
భ్రాతరం వ్యపదిశ్య త్వం అశుభం కర్తుం ఇచ్ఛసి |౩-౪౮-౨౧|
అవశ్యం వినశిష్యంతి సర్వే రావణ రాక్షసాః |
యేషాం త్వం కర్కశో రాజా దుర్బుద్ధిః అజిత ఇంద్రియః |౩-౪౮-౨౨|
అపహృత్య శచీం భార్యాం శక్యం ఇంద్రస్య జీవితుం |
న హి రామస్య భార్యాం మాం అపనీయ అస్తి జీవితం |౩-౪౮-౨౩|
జీవేత్ చిరం వజ్ర ధరస్య హస్తాత్
శచీం ప్రధృష్య అప్రతిరూప రూపాం |
న మా దృశీం రాక్షస ధర్షయిత్వా
పీత అమృతస్య అపి తవ అస్తి మోక్షః |౩-౪౮-౨౪|
ఇతి వాల్మీకి రామాయణే ఆది కావ్యే అరణ్యకాండే అష్టచత్వారింశః సర్గః |౩-౪౮|
|
|
|
|
హస్తే హస్తం సమాహత్య చకార సుమహత్ వపుః |౩-౪౯-౧|
స మైథిలీం పునః వాక్యం బభాషే వాక్య కోవిదః |
న ఉన్మత్తయా శ్రుతౌ మన్యే మమ వీర్య పరాక్రమౌ |౩-౪౯-౨|
ఉద్ వహేయం భుజాభ్యాం తు మేదినీం అంబరే స్థితః |
ఆపిబేయం సముద్రం చ మృత్యుం హన్యాం రణే స్థితః |౩-౪౯-౩|
అర్కం తుంద్యాం శరైః తీక్ష్ణైర్ విభింద్యాం హి మహీతలం |
కామ రూపిణం ఉన్మత్తే పశ్య మాం కామదం పతిం |౩-౪౯-౪|
ఏవం ఉక్తవతః తస్య రావణస్య శిఖి ప్రభే |
క్రుద్ధస్య హరి పర్యంతే రక్తే నేత్రే బభూవతుః |౩-౪౯-౫|
సద్యః సౌమ్యం పరిత్యజ్య తీక్ష్ణ రూపం స రావణః |
స్వం రూపం కాల రూప ఆభం భేజే వైశ్రవణ అనుజః |౩-౪౯-౬|
సంరక్త నయనః శ్రీమాన్ తప్త కాంచన భూషణః |
క్రోధేన మహతా ఆవిష్టో నీల జీమూత సన్నిభః |౩-౪౯-౭|
దశ ఆస్యో వింశతి భుజో బభూవ క్షణదా చరః |
స పరివ్రాజక చ్ఛద్మ మహాకాయో విహాయ తత్ |౩-౪౯-౮|
ప్రతిపేదే స్వకం రూపం రావణో రాక్షస అధిపః |
రక్త అంబర ధరః తస్థౌ స్త్రీ రత్నం ప్రేక్ష్య మైథిలీం |౩-౪౯-౯|
స తాం అసిత కేశ అంతాం భాస్కరస్య ప్రభాం ఇవ |
వసన ఆభరణ ఉపేతాం మైథిలీం రావణో అబ్రవీత్ |౩-౪౯-౧౦|
త్రిషు లోకేషు విఖ్యాతం యది భర్తారం ఇచ్ఛసి |
మాం ఆశ్రయ వరారోహే తవ అహం సదృశః పతిః |౩-౪౯-౧౧|
మాం భజస్వ చిరాయ త్వం అహం శ్లాఘ్యః పతిః తవ |
న ఏవ చ అహం క్వచిత్ భద్రే కరిష్యే తవ విప్రియం |౩-౪౯-౧౨|
త్యజ్యతాం మానుషో భావో మయి భావః ప్రణీయతాం |
రాజ్యాత్ చ్యుతం అసిద్ధ అర్థం రామం పరిమిత ఆయుషం |౩-౪౯-౧౩|
కైః గుణైః అనురక్తా అసి మూఢే పణ్డిత మానిని |
యః స్త్రియా వచనాత్ రాజ్యం విహాయ ససుహృత్ జనం |౩-౪౯-౧౪|
అస్మిన్ వ్యాల అనుచరితే వనే వసతి దుర్మతిః |
ఇతి ఉక్త్వా మైథిలీం వాక్యం ప్రియ అర్హాం ప్రియ వాదినీం |౩-౪౯-౧౫|
అభిగమ్య సుదుష్ట ఆత్మా రాక్షసః కామ మోహితః |
జగ్రాహ రావణః సీతాం బుధః ఖే రోహిణీం ఇవ |౩-౪౯-౧౬|
వామేన సీతాం పద్మాక్షీం మూర్ధజేషు కరేణ సః |
ఊర్వోః తు దక్షిణేన ఏవ పరిజగ్రాహ పాణినా |౩-౪౯-౧౭|
తం దృష్ట్వా గిరి శృంగ ఆభం తీక్ష్ణ దంష్ట్రం మహా భుజం |
ప్రాద్రవన్ మృత్యు సంకాశం భయ ఆర్తా వన దేవతాః |౩-౪౯-౧౮|
స చ మాయామయో దివ్యః ఖర యుక్తః ఖర స్వనః |
ప్రత్యదృశ్యత హేమాంగో రావణస్య మహారథః |౩-౪౯-౧౯|
తతః తాం పరుషైః వాక్యైః అభితర్జ్య మహాస్వనః |
అంకేన ఆదాయ వైదేహీం రథం ఆరోపయత్ తదా |౩-౪౯-౨౦|
సా గృహీతా అతిచుక్రోశ రావణేన యశస్వినీ |
రామా ఇతి సీతా దుఃఖ ఆర్తా రామం దూరం గతం వనే |౩-౪౯-౨౧|
తాం అకామాం స కామ ఆర్తః పన్నగ ఇంద్ర వధూం ఇవ |
వివేష్టమానాం ఆదాయ ఉత్పపాత అథ రావణః |౩-౪౯-౨౨|
తతః సా రాక్షసేంద్రేణ హ్రియమాణా విహాయసా |
భృశం చుక్రోశ మత్తా ఇవ భ్రాంత చిత్తా యథా ఆతురా |౩-౪౯-౨౩|
హా లక్ష్మణ మహాబాహో గురు చిత్త ప్రసాదక |
హ్రియమాణాం న జానీషే రక్షసా కామ రూపిణా |౩-౪౯-౨౪|
జీవితం సుఖం అర్థాం చ ధర్మ హేతోః పరిత్యజన్ |
హ్రియమాణాం అధర్మేణ మాం రాఘవ న పశ్యసి |౩-౪౯-౨౫|
నను నామ అవినీతానాం వినేతా అసి పరంతప |
కథం ఏవం విధం పాపం న త్వం శాస్సి హి రావణం |౩-౪౯-౨౬|
నను సద్యో అవినీతస్య దృశ్యతే కర్మణః ఫలం |
కాలో అపి అంగీ భవతి అత్ర సస్యానాం ఇవ పక్తయే |౩-౪౯-౨౭|
త్వం కర్మ కృతవాన్ ఏతత్ కాల ఉపహత చేతనః |
జీవిత అంతకరం ఘోరం రామాత్ వ్యసనం ఆప్నుహి |౩-౪౯-౨౮|
హంత ఇదానీం సకామా తు కైకేయీ బాంధవైః సహ |
హ్రియేయం ధర్మ కామస్య ధర్మ పత్నీ యశస్వినః |౩-౪౯-౨౯|
ఆమంత్రయే జనస్థానం కర్ణికారాన్ చ పుష్పితాన్ |
క్షిప్రం రామాయ శంసధ్వం సీతాం హరతి రావణః |౩-౪౯-౩౦|
హంస సారస సంఘుష్టాం వందే గోదావరీం నదీం |
క్షిప్రం రామాయ శంస త్వం సీతాం హరతి రావణః |౩-౪౯-౩౧|
దైవతాని చ యాంతి అస్మిన్ వనే వివిధ పాదపే |
నమస్కరోమి అహం తేభ్యో భర్తుః శంసత మాం హృతాం |౩-౪౯-౩౨|
యాని కానిచిత్ అపి అత్ర సత్త్వాని నివసంతి ఉత |
సర్వాణి శరణం యామి మృగ పక్షి గణాన్ అపి |౩-౪౯-౩౩|
హ్రియమాణాం ప్రియాం భర్తుః ప్రాణేభ్యో అపి గరీయసీం |
వివశ అపహృతా సీతా రావణేన ఇతి శంసత |౩-౪౯-౩౪|
విదిత్వా మాం మహాబాహుః అముత్ర అపి మహాబలః |
ఆనేష్యతి పరాక్రమ్య వైవస్వత హృతాం అపి |౩-౪౯-౩౫|
సా తదా కరుణా వాచో విలపంతీ సుదుఃఖితా |
వనస్పతి గతం గ్రిధ్రం దదర్శ ఆయత లోచనా |౩-౪౯-౩౬|
సా తం ఉద్ వీక్ష్య సుశ్రోణీ రావణస్య వశం గతా |
సమాక్రందత్ భయపరా దుఃఖ ఉపహతయా గిరా |౩-౪౯-౩౭|
జటాయో పశ్య మమ ఆర్య హ్రియమాణం అనాథ వత్ |
అనేన రాక్షసేద్రేణ కరుణం పాప కర్మణా |౩-౪౯-౩౮|
న ఏష వారయితుం శక్యః త్వయా క్రూరో నిశాచర |
సత్త్వవాన్ జితకాశీ చ స ఆయుధః చైవ దుర్మతిః |౩-౪౯-౩౯|
రామాయ తు యథా తత్త్వం జటాయో హరణం మమ |
లక్ష్మణాయ చ తత్ సర్వం ఆఖ్యాతవ్యం అశేషతః |౩-౪౯-౪౦|
ఇతి వాల్మీకి రామాయణే ఆది కావ్యే అరణ్యకాండే ఏకోనపఞ్చాశః సర్గః |౩-౪౯|
|
|
|
|
నిరైక్షత్ రావణం క్షిప్రం వైదేహీం చ దదర్శ సః |౩-౫౦-౧|
తతః పర్వత శృంగ ఆభః తీక్ష్ణ తుణ్డః ఖగ ఉత్తమః |
వనస్పతి గతః శ్రీమాన్ వ్యాజహార శుభాం గిరం |౩-౫౦-౨|
దశగ్రీవ స్థితో ధర్మే పురాణే సత్య సంశ్రయః |
భ్రాతః సః త్వం నిందితం కర్మ కర్తుం న అర్హసి సంప్రతాం |౩-౫౦-౩|
జటాయుః నామ నామ్నా అహం గృధ్ర రాజో మహాబలః |
రాజా సర్వస్య లోకస్య మహేంద్ర వరుణ ఉపమః |౩-౫౦-౪|
లోకానాం చ హితే యుక్తో రామో దశరథ ఆత్మజః |
తస్య ఏషా లోక నాథస్య ధర్మ పత్నీ యశస్వినీ |౩-౫౦-౫|
సీతా నామ వరారోహా యాం త్వం హర్తుం ఇహ ఇచ్ఛసి |
కథం రాజా స్థితో ధర్మే పర దారాన్ పరామృశేత్ |౩-౫౦-౬|
రక్షణీయా విశేషేణ రాజ దారా మహాబలః |
నివర్తయ గతిం నీచాం పర దార అభిమర్శనాత్ |౩-౫౦-౭|
న తత్ సమాచరేత్ ధీరో యత్ పరో అస్య విగర్హయేత్ |
యథా ఆత్మనః తథా అన్యేషాం దారా రక్ష్యా విమర్శనాత్ |౩-౫౦-౮|
అర్థం వా యది వా కామం శిష్టాః శాస్త్రేషు అనాగతం |
వ్యవస్యంతి అను రాజానం ధర్మం పౌలస్త్య నందన |౩-౫౦-౯|
రాజా ధర్మః చ కామః చ ద్రవ్యాణాం చ ఉత్తమో నిధిః |
ధర్మః శుభం వా పాపం వా రాజ మూలం ప్రవర్తతే |౩-౫౦-౧౦|
పాప స్వభావః చపలః కథం త్వం రక్షసాం వర |
ఐశ్వర్యం అభిసంప్రాప్తో విమానం ఇవ దుష్కృతీ |౩-౫౦-౧౧|
కామ స్వభావో యః సః అసౌ న శక్యః తం ప్రమార్జితుం |
న హి దుష్ట ఆత్మనాం ఆర్యం ఆవసతి ఆలయే చిరం |౩-౫౦-౧౨|
విషయే వా పురే వా తే యదా రామో మహాబలః |
న అపరాధ్యతి ధర్మాత్మా కథం తస్య అపరాధ్యసి |౩-౫౦-౧౩|
యది శూర్పణఖా హేతోః జనస్థాన గతః ఖరః |
అతివృత్తో హతః పూర్వం రామేణ అక్లిష్ట కర్మణా |౩-౫౦-౧౪|
అత్ర బ్రూహి యథా తత్త్వం కో రామస్య వ్యతిక్రమః |
యస్య త్వం లోక నాథస్య హృత్వా భార్యాం గమిష్యసి |౩-౫౦-౧౫|
క్షిప్రం విసృజ వైదేహీం మా త్వా ఘోరేణ చక్షుషా |
దహేత్ దహనభూతేన వృత్రం ఇంద్ర అశనిః యథా |౩-౫౦-౧౬|
సర్పం ఆశీవిషం బద్ధ్వా వస్త్ర అంతే న అవబుధ్యసే |
గ్రీవాయాం ప్రతిముక్తం చ కాల పాశం న పశ్యసి |౩-౫౦-౧౭|
స భారః సౌమ్య భర్తవ్యో యో నరం న అవసాదయేత్ |
తత్ అన్నం అపి భోక్తవ్యం జీర్యతే యత్ అనామయం |౩-౫౦-౧౮|
యత్ కృత్వా న భవేత్ ధర్మో న కీర్తిః న యశః ధ్రువం |
శరీరస్య భవేత్ ఖేదః కః తత్ కర్మ సమాచరేత్ |౩-౫౦-౧౯|
షష్టి వర్ష సహస్రాణి జాతస్య మమ రావణ |
పితృ పైతామహం రాజ్యం యథావత్ అనుతిష్ఠతః |౩-౫౦-౨౦|
వృద్ధో అహం త్వం యువా ధన్వీ స రథః కవచీ శరీ |
న చ అపి ఆదాయ కుశలీ వైదేహీం న గమిష్యసి |౩-౫౦-౨౧|
న శక్తః త్వం బలాత్ హర్తుం వైదేహీం మమ పశ్యతః |
హేతుభిః న్యాయ సంయుక్తైః ధ్రువాం వేద శ్రుతీం ఇవ |౩-౫౦-౨౨|
యుధ్యస్వ యది శూరో అసి ముహూర్తం తిష్ఠ రావణ |
శయిష్యసే హతో భూమౌ యథా పూర్వం ఖరః తథా |౩-౫౦-౨౩|
అసకృత్ సంయుగే యేన నిహతా దైత్య దానవాః |
న చిరాత్ చీర వాసాః త్వాం రామో యుధి వధిష్యతి |౩-౫౦-౨౪|
కిం ను శక్యం మయా కర్తుం గతౌ దూరం నృప ఆత్మజౌ |
క్షిప్రం త్వం నశ్యసే నీచ తయోః భీతో న సంశయః |౩-౫౦-౨౫|
న హి మే జీవమానస్య నయిష్యసి శుభాం ఇమాం |
సీతాం కమల పత్ర అక్షీం రామస్య మహషీం ప్రియాం |౩-౫౦-౨౬|
అవశ్యం తు మయా కార్యం ప్రియం తస్య మహాత్మనః |
జీవితేన అపి రామస్య తథా దశరథస్య చ |౩-౫౦-౨౭|
తిష్ఠ తిష్ఠ దశగ్రీవ ముహూర్తం పశ్య రావణ |
వృంతాత్ ఇవ ఫలం త్వాం తు పాతయేయం రథ ఉత్తమాత్ |
యుద్ధ ఆతిథ్యం ప్రదాస్యామి యథా ప్రాణం నిశా చర |౩-౫౦-౨౮|
ఇతి వాల్మీకి రామాయణే ఆది కావ్యే అరణ్యకాండే పఞ్చాశః సర్గః |౩-౫౦|
|
|
|
|
రాక్షసేంద్రో అభిదుద్రావ పతగేంద్రం అమర్షణః |౩-౫౧-౧|
స సంప్రహారః తుములః తయోః తస్మిన్ మహా మృధే |
బభూవ వాత ఉద్ధతయోః మేఘయోః గగనే యథా |౩-౫౧-౨|
తత్ బభూవ అద్భుతం యుద్ధం గృధ్ర రాక్షసయోః తదా |
సపక్షయోః మాల్యవతోః మహా పర్వతయోః ఇవ |౩-౫౧-౩|
తతో నాలీక నారాచైః తీక్ష్ణ అగ్రైః చ వికర్ణిభిః |
అభ్యవర్షత్ మహాఘోరైః గృధ్ర రాజం మహాబలః |౩-౫౧-౪|
స తాని శర జాలాని గృధ్రః పత్రరథ ఈశ్వరః |
జటాయుః ప్రతిజగ్రాహ రావణ అస్త్రాణి సంయుగే |౩-౫౧-౫|
తస్య తీక్ష్ణ నఖాభ్యాం తు చరణాభ్యాం మహాబలః |
చకార బహుధా గాత్రే వ్రణాన్ పతగ సత్తమః |౩-౫౧-౬|
అథ క్రోధాత్ దశగ్రీవః జగ్రాహ దశ మార్గణాన్ |
మృత్యు దణ్డ నిభాన్ ఘోరాన్ శత్రోర్ నిధన కాంక్షయా |౩-౫౧-౭|
స తైః బాణైః మహావీర్యః పూర్ణ ముక్తైః అజిహ్మ గైః |
బిభేద నిశితైః తీక్ష్ణైః గృధ్రం ఘోరైః శిలీ ముఖైః |౩-౫౧-౮|
స రాక్షస రథే పశ్యన్ జానకీం బాష్ప లోచనాం |
అచింతయిత్వా బాణాం తాన్ రాక్షసం సమభిద్రవత్ |౩-౫౧-౯|
తతో అస్య సశరం చాపం ముక్తా మణి విభూషితం |
చరణాభ్యాం మహాతేజా బభంజ పతగోత్తమః |౩-౫౧-౧౦|
తతో అన్యత్ ధనుః ఆదాయ రావణః క్రోధ మూర్చ్ఛితః |
వవర్ష శర వర్షాణి శతశో అథ సహస్రశః |౩-౫౧-౧౧|
శరైః ఆవారితః తస్య సంయుగే పతగేశ్వరః |
కులాయం అభిసంప్రాప్తః పక్షిః ఇవ బభౌ తదా |౩-౫౧-౧౨|
స తాని శర జాలాని పక్షాభ్యాం తు విధూయ హ |
చరణాభ్యాం మహాతేజా బభంజ అస్య మహత్ ధనుః |౩-౫౧-౧౩|
తత్ చ అగ్ని సదృశం దీప్తం రావణస్య శరావరం |
పక్షాభ్యాం చ మహాతేజా వ్యధునోత్ పతగేశ్వరః |౩-౫౧-౧౪|
కాంచన ఉరః ఛదాన్ దివ్యాన్ పిశాచ వదనాన్ ఖరాన్ |
తాన్ చ అస్య జవ సంపన్నాన్ జఘాన సమరే బలీ |౩-౫౧-౧౫|
అథ త్రివేణు సంపన్నం కామగం పావక అర్చిషం |
మణి సోపాన చిత్ర అంగం బభంజ చ మహారథం |౩-౫౧-౧౬|
పూర్ణ చంద్ర ప్రతీకాశం ఛత్రం చ వ్యజనైః సహ |
పాతయామాస వేగేన గ్రాహిభీ రాక్షసైః సహ |౩-౫౧-౧౭|
సారథేః చ అస్య వేగేన తుణ్డేన చ మహత్ శిరః |
పునః వ్యపాహరత్ శ్రీమాన్ పక్షిరాజో మహాబలః |౩-౫౧-౧౮|
స భగ్న ధన్వా విరథో హత అశ్వో హత సారథిః |
అంకేన ఆదాయ వైదేహీం పపాత భువి రావణః |౩-౫౧-౧౯|
దృష్ట్వా నిపతితం భూమౌ రావణం భగ్న వాహనం |
సాధు సాధు ఇతి భూతాని గృధ్ర రాజం అపూజయన్ |౩-౫౧-౨౦|
పరిశ్రాంతం తు తం దృష్ట్వా జరయా పక్షి యూథపం |
ఉత్పపాత పునర్ హృష్టో మైథిలీం గృహ్య రావణః |౩-౫౧-౨౧|
తం ప్రహృష్టం నిధాయ అంకే రావణం జనక ఆత్మజాం |
గచ్ఛంతం ఖడ్గ శేషం చ ప్రణష్ట హత సాధనం |౩-౫౧-౨౨|
గృధ్ర రాజః సముత్పత్య రావణం సమభిద్రవత్ |
సమావార్యం మహాతేజా జటాయుః ఇదం అబ్రవీత్ |౩-౫౧-౨౩|
వర్జ సంస్పర్శ బాణస్య భార్యాం రామస్య రావణ |
అల్ప బుద్ధే హరసి ఏనాం వధాయ ఖలు రక్షసాం |౩-౫౧-౨౪|
స మిత్ర బంధుః స అమాత్యః స బలః స పరిచ్ఛదః |
విష పానం పిబసి ఏతత్ పిపాసిత ఇవ ఉదకం |౩-౫౧-౨౫|
అనుబంధం అజానంతః కర్మణాం అవిచక్షణాః |
శీఘ్రం ఏవ వినశ్యంతి యథా త్వం వినశిష్యసి |౩-౫౧-౨౬|
బద్ధః త్వం కాల పాశేన క్వ గతః తస్య మోక్ష్యసే |
వధాయ బడిశం గృహ్య స అమిషం జలజో యథా |౩-౫౧-౨౭|
న హి జాతు దురాధర్షౌ కాకుత్స్థౌ తవ రావణ |
ధర్షణం చ ఆశ్రమస్య అస్య క్షమిష్యేతే తు రాఘవౌ |౩-౫౧-౨౮|
యథా త్వయా కృతం కర్మ భీరుణా లోక గర్హితం |
తస్కర ఆచరితో మార్గో న ఏష వీర నిషేవితః |౩-౫౧-౨౯|
యుధ్యస్వ యది శూరో అసి ముహూర్తం తిష్ఠ రావణ |
శయిష్యసే హతో భూమౌ యథా భ్రాతా ఖరః తథా |౩-౫౧-౩౦|
పరేత కాలే పురుషో యత్ కర్మ ప్రతిపద్యతే |
వినాశాయ ఆత్మనో అధర్మ్యం ప్రతిపన్నో అసి కర్మ తత్ |౩-౫౧-౩౧|
పాప అనుబంధో వై యస్య కర్మణః కో ను తత్ పుమాన్ |
కుర్వీత లోక అధిపతిః స్వయంభూః భగవాన్ అపి |౩-౫౧-౩౨|
ఏవం ఉక్త్వా శుభం వాక్యం జటాయుః తస్య రక్షసః |
నిపపాత భృశం పృష్ఠే దశగ్రీవస్య వీర్యవాన్ |౩-౫౧-౩౩|
తం గృహీత్వా నఖైః తీక్ష్ణైః విదదార సమంతతః |
అధిరూఢో గజ ఆరోహో యథా స్యాత్ దుష్ట వారణం |౩-౫౧-౩౪|
విదదార నఖైః అస్య తుణ్డం పృష్ఠే సమర్పయన్ |
కేశాన్ చ ఉత్పాటయామాస నఖ పక్ష ముఖ ఆయుధః |౩-౫౧-౩౫|
స తథా గృధ్ర రాజేన క్లిశ్యమానో ముహుర్ ముహుః |
అమర్ష స్ఫురిత ఓష్ఠః సన్ ప్రాకంపత స రాక్షసః |౩-౫౧-౩౬|
సంపరిష్వజ్య వైదేహీం వామేన అంకేన రావణః |
తలేన అభిజఘాన ఆర్తో జటాయుం క్రోధ మూర్చితః |౩-౫౧-౩౭|
జటాయుః తం అతిక్రమ్య తుణ్డేన అస్య ఖగ అధిపః |
వామ బాహూన్ దశ తదా వ్యపాహరత్ అరిందమః |౩-౫౧-౩౮|
సంచ్ఛిన్న బాహోః సద్యో వై బాహవః సహసా అభవన్ |
విష జ్వాలావలీ యుక్తా వల్మీకత్ ఇవ పన్నగాః |౩-౫౧-౩౯|
తతః క్రోద్ధాత్ దశగ్రీవః సీతాం ఉత్సృజ్య వీర్యవాన్ |
ముష్టిభ్యాం చరణాభ్యాం చ గృధ్ర రాజం అపోథయత్ |౩-౫౧-౪౦|
తతో ముహూర్తం సంగ్రామో బభూవ అతుల వీర్యయోః |
రాక్షసానాం చ ముఖ్యస్య పక్షిణాం ప్రవరస్య చ |౩-౫౧-౪౧|
తస్య వ్యాయచ్ఛమానస్య రామస్య అర్థే అథ రావణః |
పక్షౌ పాదౌ చ పార్శ్వౌ చ ఖడ్గం ఉద్ధృత్య సో అచ్ఛినత్ |౩-౫౧-౪౨|
స ఛిన్న పక్షః సహసా రక్షసా రౌద్ర కర్మణా |
నిపపాత మహా గృధ్రో ధరణ్యాం అల్ప జీవితః |౩-౫౧-౪౩|
తం దృష్ట్వా పతితం భూమౌ క్షతజ ఆర్ద్రం జటాయుషం |
అభ్యధావత వైదేహీ స్వ బంధుం ఇవ దుఃఖితా |౩-౫౧-౪౪|
తం నీల జీమూత నికాశ కల్పం
సుపాణ్డుర ఉరస్కం ఉదార వీర్యం |
దదర్శ లంకా అధిపతిః పృథివ్యాం
జటాయుషం శాంతం ఇవ అగ్ని దావం |౩-౫౧-౪౫|
తతః తు తం పత్రరథం మహీ తలే
నిపాతితం రావణ వేగ మర్దితం |
పునః చ సంగృహ్య శశి ప్రభ ఆననా
రురోద సీతా జనక ఆత్మజా తదా |౩-౫౧-౪౬|
ఇతి వాల్మీకి రామాయణే ఆది కావ్యే అరణ్యకాండే ఏకపఞ్చాశః సర్గః |౩-౫౧|
Om Tat Sat
(Continued
....)
(My humble salutations to the
lotus feet of Swamy jis, Philosophic
Scholars and greatful to Wikisource for
the collection)
0 comments:
Post a Comment